استرداد لاشه چک

استرداد لاشه چک

استرداد لاشه چک به معنای بازپس‌گیری چک از سوی صادرکننده آن، پس از پرداخت وجه چک یا در شرایطی است که دیگر نیازی به چک نیست، می‌باشد.

شرایط استرداد لاشه چک:

• پرداخت کامل وجه چک: در ساده‌ترین حالت، زمانی که وجه چک به طور کامل به دارنده پرداخت شود، صادرکننده می‌تواند چک را از وی استرداد کند.

• توافق طرفین: در برخی موارد، ممکن است دارنده چک و صادرکننده آن با یکدیگر توافق کنند که چک بدون پرداخت وجه، به صادرکننده مسترد شود. این امر در قالب یک قرارداد کتبی بین طرفین انجام می‌شود.

• حکم دادگاه: در برخی از شرایط، ممکن است دادگاه حکم به استرداد لاشه چک به صادرکننده را صادر کند. این موارد شامل موارد زیر است:

  • اثبات مفقود شدن چک: در صورت اثبات مفقود شدن چک، صادرکننده می‌تواند با ارائه مدارک لازم به دادگاه، تقاضای صدور حکم استرداد لاشه چک را بنماید.
  • اثبات بطلان چک: در صورتی که چک به دلیل جعل امضاء، فقدان اهلیت صادرکننده، یا سایر موارد، باطل اعلام شود، صادرکننده می‌تواند تقاضای استرداد آن را از دادگاه داشته باشد.
  • وفای تعهد بدون استفاده از چک: در برخی موارد، ممکن است تعهدی که برای آن چک صادر شده است، به نحوی غیر از پرداخت وجه چک (مانند صلح، معاوضه، و …) انجام شود. در این صورت، صادرکننده می‌تواند با اثبات این موضوع به دادگاه، تقاضای استرداد لاشه چک را بنماید.

نحوه استرداد لاشه چک:

• استرداد در زمان پرداخت وجه: در زمان پرداخت وجه چک، دارنده چک مکلف است که آن را به صادرکننده مسترد کند.
• استرداد با توافق: در صورت توافق طرفین، چک باید در حضور یکدیگر و با تنظیم یک رسید کتبی به صادرکننده مسترد شود.
• استرداد با حکم دادگاه: در صورتی که حکم دادگاه مبنی بر استرداد لاشه چک به صادرکننده صادر شده باشد، دارنده چک موظف است که در مهلت قانونی نسبت به استرداد آن به صادرکننده اقدام کند.

نکات مهم:

• در زمان استرداد لاشه چک، حتماً یک رسید کتبی از صادرکننده دریافت کنید.
• در صورت مفقود شدن چک، حتماً مراتب را به بانک صادرکننده چک و نیروی انتظامی اطلاع دهید.
• برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد جزئیات و شرایط استرداد لاشه چک، می‌توانید به قانون مدنی، قانون صدور چک، و یا با یک وکیل مشورت نمایید.

جرم عدم استرداد لاشه چک

استرداد لاشه چک به معنای بازپس‌گیری چک از دارنده آن و تحویل به صادرکننده چک است. در برخی از موارد، صادرکننده چک پس از پرداخت وجه آن، تمایل دارد که لاشه چک را از دارنده آن استرداد کند.

نحوه استرداد لاشه چک به دو روش کلی انجام می‌شود:

1. استرداد لاشه چک با توافق طرفین:

• در این روش، صادرکننده و دارنده چک با یکدیگر توافق می‌کنند که لاشه چک به صادرکننده مسترد شود.
• برای این کار، صادرکننده چک باید به دارنده آن رسید یا سند دیگری دال بر دریافت وجه چک ارائه دهد.
• پس از دریافت رسید یا سند، دارنده چک باید لاشه چک را به صادرکننده آن تحویل دهد.

2. استرداد لاشه چک از طریق مراجع قضایی:

• در صورتی که صادرکننده و دارنده چک به توافق نرسند، صادرکننده می‌تواند از طریق مراجع قضایی برای استرداد لاشه چک اقدام کند.
• برای این کار، صادرکننده چک باید به دادگاه محل اقامت خود یا محل صدور چک مراجعه و دادخواست حقوقی تقدیم کند.
• در دادخواست باید مشخصات کامل چک، دلیل استرداد لاشه چک، و دلایل و مستندات مربوط به دعوا قید شده باشد.
• دادگاه به دعوای صادرکننده چک رسیدگی می‌کند و در صورت احراز شرایط، حکم به استرداد لاشه چک به وی صادر می‌کند.
• پس از صدور حکم، صادرکننده چک می‌تواند با ارائه حکم دادگاه به دارنده چک، لاشه چک را از وی استرداد کند.

جرم عدم استرداد لاشه چک

• در صورتی که چک به ظهرنویس یا شخص ثالثی منتقل شده باشد، صادرکننده چک باید برای استرداد لاشه چک از آنها نیز رضایت بگیرد.
• اگر لاشه چک مفقود شده باشد، صادرکننده چک باید از طریق مراجع قضایی برای اعلام مفقودی آن اقدام کند.
• در صورت مفقود شدن لاشه چک، صادرکننده چک می‌تواند با ارائه حکم دادگاه مبنی بر اعلام مفقودی چک، از بانک تقاضای صدور المثنی چک کند.

شرایط استرداد لاشه چک

در قانون شرایط متعددی برای استرداد لاشه چک به صادرکننده آن در نظر گرفته شده است که به شرح ذیل می باشد:

1. پرداخت کامل وجه چک:

• در ساده‌ترین حالت، زمانی که وجه چک به طور کامل به دارنده آن پرداخت شود، صادرکننده چک می‌تواند لاشه چک را از وی استرداد کند.
• برای اثبات پرداخت وجه چک، می‌توان از رسید کتبی، فیش بانکی یا حکم دادگاه مبنی بر پرداخت استفاده کرد.

2. صلح یا اقاله دین:

• در صورتی که دارنده چک و صادرکننده آن با یکدیگر صلح یا اقاله دین کنند، صادرکننده می‌تواند لاشه چک را استرداد کند.
• صلح و اقاله دین باید به صورت کتبی انجام شده و به امضای طرفین برسد.

3. بطلان چک:

• در برخی موارد چک به دلیل نقص در مندرجات یا فقدان شرایط قانونی باطل می‌شود.
• در این صورت صادرکننده چک می‌تواند لاشه چک را استرداد کند.
• برای اثبات بطلان چک باید به مراجع قضایی مراجعه و حکم لازم را اخذ کرد.

4. فسخ قرارداد:

• در صورتی که چک بابت تضمین انجام تعهدی صادر شده باشد و آن تعهد انجام نشود، صادرکننده چک می‌تواند لاشه چک را استرداد کند.
• البته در این مورد باید شرایط فسخ قرارداد در قرارداد ذکر شده باشد.

5. مفقود شدن یا سرقت چک:

• در صورتی که چک مفقود شده باشد یا به سرقت رفته باشد، صادرکننده چک می‌تواند با اعلام مفقودی یا سرقت به بانک و مراجع قضایی، نسبت به استرداد لاشه چک اقدام کند.

6. صدور حکم دادگاه:

• در برخی موارد، ممکن است دادگاه به دلایل دیگر مانند اثبات جعل امضای صادرکننده چک یا اثبات عدم اهلیت وی، حکم به استرداد لاشه چک به نفع صادرکننده صادر کند.

مرجع رسیدگی به دعوای استرداد لاشه چک:

• دعوای استرداد لاشه چک در صلاحیت دادگاه عمومی حقوقی محل سکونت یا محل وقوع جرم است.

مدارک لازم برای طرح دعوای استرداد لاشه چک:

• اصل و فتوکپی چک
• در صورت پرداخت وجه چک، رسید کتبی، فیش بانکی یا حکم دادگاه مبنی بر پرداخت
• در صورت صلح یا اقاله دین، سند کتبی صلح یا اقاله
• در صورت بطلان چک، حکم دادگاه مبنی بر بطلان چک
• در صورت فسخ قرارداد، سند فسخ قرارداد
• در صورت مفقود شدن یا سرقت چک، اعلام مفقودی یا سرقت از مراجع ذیصلاح

نکات:

• دارنده چک موظف است در قبال دریافت وجه چک، لاشه چک را به صادرکننده آن تحویل دهد.
• در صورتی که دارنده چک از استرداد لاشه چک به صادرکننده آن امتناع کند، صادرکننده می‌تواند از طریق مراجع قضایی نسبت به استرداد لاشه چک اقدام کند.
• توصیه می‌شود در هنگام صدور چک، جهت جلوگیری از سوء استفاده، حتماً در متن چک قید شود که چک بابت چه چیزی صادر می‌شود.

برای طرح دعوای استرداد لاشه چک، مدارک زیر لازم است:

مدارک مربوط به خواهان (صادر کننده چک):

• ** اصل و تصویر مصدق دادخواست**
• ** اصل و تصویر کارت ملی**
• ** دلیل استحقاق خواهان برای استرداد لاشه چک**

دلایل استحقاق خواهان برای استرداد لاشه چک می تواند شامل موارد ذیل باشد:

• ** رسید پرداخت وجه چک**
• ** حکم یا نامه قضایی یا ثبتی مبنی بر بطلان یا فسخ معامله ای که چک بابت آن صادر شده است**
• ** اقرارنامه یا رضایت نامه رسمی دارنده چک مبنی بر وصول طلب خود و عدم نیاز به چک**
• ** سایر دلایل قانونی که نشان دهنده استحقاق خواهان برای استرداد لاشه چک باشد**

نکات:

• ** در صورتی که چک به صورت ظهرنویسی شده باشد، خواهان باید علاوه بر مدارک فوق، اصل و تصویر سلسله ظهرنویسی ها را نیز به دادگاه ارائه دهد.**
• ** خواهان می تواند با ارائه دادخواست الکترونیکی از طریق سامانه ابلاغ الکترونیکی دادگستری، اقدام به طرح دعوای استرداد لاشه چک نماید.**

مرجع صالح برای رسیدگی به دعوای استرداد لاشه چک:

دعوای استرداد لاشه چک در صلاحیت دادگاه عمومی حقوقی واقع در محل اقامت خوانده (دارنده چک) است.

مراحل رسیدگی به دعوای استرداد لاشه چک:

پس از تقدیم دادخواست و ثبت آن در دفتر دادگاه، به خوانده اخطار ابلاغ می شود تا در جلسه رسیدگی حاضر شود. در جلسه رسیدگی، خواهان و خوانده دلایل و مستندات خود را ارائه می دهند و دادگاه پس از استماع اظهارات طرفین و بررسی مدارک، اقدام به صدور رای می نماید.

استرداد لاشه چک با توافق طرفین

در بسیاری از موارد، چک‌ها پس از صدور و قبل از وصول وجه، به دلیل توافق بین صادرکننده و دارنده، به صادرکننده مسترد می‌شوند. این امر استرداد لاشه چک با توافق طرفین نامیده می‌شود.

شرایط استرداد لاشه چک با توافق:

• توافق آزادانه: توافق باید آزادانه و بدون اکراه یا اجبار از سوی هر یک از طرفین انجام شود.
• اهلیت طرفین: صادرکننده و دارنده چک باید از اهلیت قانونی برای انجام معاملات برخوردار باشند.
• موضوع توافق: موضوع توافق باید استرداد لاشه چک به صادرکننده در قبال تعهدات یا شرایطی خاص باشد.
• شکل توافق: توافق می‌تواند به صورت کتبی یا شفاهی انجام شود.

مزایای استرداد لاشه چک با توافق:

• حل و فصل سریع و آسان: این روش، روشی سریع و آسان برای حل و فصل تعهدات مربوط به چک است و از اطاله دادرسی و مراجع قضایی جلوگیری می‌کند.
• کاهش هزینه‌ها: نیازی به پرداخت هزینه‌های دادرسی و حق‌الوکاله وکیل نیست.
• حفظ روابط طرفین: توافق می‌تواند به حفظ روابط دوستانه و تجاری بین صادرکننده و دارنده چک کمک کند.

نکات مهم در استرداد لاشه چک با توافق:

• تنظیم سند کتبی: در صورت امکان، حتماً یک سند کتبی از توافق خود را تنظیم کنید. این سند می‌تواند شامل موارد زیر باشد:

  • مشخصات صادرکننده و دارنده چک
  • مبلغ چک
  • تاریخ صدور چک
  • تعهدات یا شرایطی که در قبال آن چک به صادرکننده مسترد می‌شود
  • تاریخ و امضای طرفین

• استرداد چک: در زمان انجام توافق، چک باید به طور کامل به صادرکننده مسترد شود.

• اطلاع به بانک: در صورتی که چک به صورت رمزدار صادر شده باشد، باید مراتب استرداد آن به بانک صادرکننده چک نیز اطلاع داده شود.

در صورت عدم توافق طرفین:

در صورتی که صادرکننده و دارنده چک به توافقی در خصوص استرداد لاشه چک نرسند، دارنده چک می‌تواند با مراجعه به دادگاه و طی مراحل قانونی، نسبت به وصول مطالبات خود از طریق صدور اجراییه اقدام کند.

مزایای استرداد لاشه چک با توافق

استرداد لاشه چک با توافق طرفین، روشی ساده و سریع برای بازپس‌گیری چک از دارنده آن و تحویل به صادرکننده چک است. این روش مزایای متعددی دارد که در ادامه به برخی از آنها اشاره می‌کنم:

1. سادگی و سهولت:

• در این روش نیازی به مراجعه به مراجع قضایی و طی مراحل دادرسی نیست.
• صادرکننده و دارنده چک می‌توانند با توافق یکدیگر و بدون نیاز به تشریفات خاصی، لاشه چک را مبادله کنند.

2. سرعت:

• در مقایسه با روش استرداد لاشه چک از طریق مراجع قضایی، این روش بسیار سریع‌تر است.
• در این روش، نیازی به انتظار برای صدور حکم دادگاه و طی مراحل اجرایی آن نیست.

3. صرفه‌جویی در هزینه:

• در این روش نیازی به پرداخت هزینه‌های دادرسی و حق‌الوکاله وکیل نیست.
• صادرکننده و دارنده چک می‌توانند با توافق یکدیگر و بدون صرف هزینه اضافی، لاشه چک را مبادله کنند.

4. حفظ روابط:

• در این روش، صادرکننده و دارنده چک می‌توانند با حفظ احترام و بدون ایجاد تنش و درگیری، لاشه چک را مبادله کنند.
• این امر می‌تواند به حفظ روابط بین طرفین و جلوگیری از سوءتفاهم و اختلافات بعدی کمک کند.

5. امنیت:

• در این روش، لاشه چک به طور مستقیم از دارنده به صادرکننده تحویل داده می‌شود و از طریق مراجع قضایی یا اشخاص ثالث منتقل نمی‌گردد.
• این امر می‌تواند امنیت لاشه چک را افزایش دهد و از مفقود شدن یا سوءاستفاده از آن جلوگیری کند.

علاوه بر مزایای فوق، استرداد لاشه چک با توافق می‌تواند به نفع هر دو طرف باشد:

• برای صادرکننده چک: این روش می‌تواند به صادرکننده چک کمک کند تا از صدور المثنی چک توسط دارنده آن جلوگیری کند. همچنین، صادرکننده چک می‌تواند با استرداد لاشه چک، اسناد و مدارک مربوط به پرداخت وجه آن را جمع‌آوری کند.
• برای دارنده چک: این روش می‌تواند به دارنده چک کمک کند تا از بروز اختلافات و دعاوی حقوقی با صادرکننده چک جلوگیری کند. همچنین، دارنده چک می‌تواند با استرداد رسید یا سند دیگری دال بر دریافت وجه چک، از حقوق خود در قبال صادرکننده چک اطمینان حاصل کند.

در نهایت، استرداد لاشه چک با توافق، روشی ساده، سریع، کم‌هزینه و امن برای بازپس‌گیری چک از دارنده آن و تحویل به صادرکننده چک است. این روش می‌تواند به نفع هر دو طرف و به حفظ روابط بین آنها کمک کند.