انحصار وراثت برای همسر دوم در ایران
قوانین مربوط به انحصار وراثت برای همسر دوم در ایران، به وضعیت تأهل همسر اول و وجود یا عدم فرزند از او بستگی دارد.
در حالت کلی:
- اگر همسر اول در قید حیات باشد: در این صورت، همسر دوم در زمان حیات همسر اول، از نظر قانونی وراثتی محسوب نمیشود و حق ارثی از اموال همسر خود ندارد.
- اگر همسر اول فوت کرده باشد و فرزندی نداشته باشد: در این صورت، همسر دوم در طبقه اول وراث قرار میگیرد و همراه با سایر وراث طبقه اول (مانند پدر و مادر و برادر و خواهر) از اموال همسر متوفی ارث میبرد. سهم همسر دوم در این حالت، یک چهارم اموال منقول و یک هشتم اموال غیرمنقول است.
- اگر همسر اول فوت کرده باشد و دارای فرزند باشد: در این صورت، همسر دوم در طبقه دوم وراث قرار میگیرد و پس از وراث طبقه اول (فرزندان و پدر و مادر) ارث میبرد. سهم همسر دوم در این حالت، یک هشتم اموال منقول و یک شانزدهم اموال غیرمنقول است.
نکات مهم:
- اگر همسر دوم در زمان ازدواج با همسر متوفی، همسر دیگری داشته باشد، از ارث محروم میشود.
- اگر همسر متوفی وصیتی داشته باشد، ممکن است به همسر دوم بیش از سهم قانونی او ارث برسد.
- برای انحصار وراثت، همسر دوم باید به همراه سایر وراث به دادگاه مراجعه کند و مدارک لازم را ارائه دهد.
توجه: قوانین مربوط به انحصار وراثت پیچیده هستند و تغییرات زیادی در آنها ایجاد میشود. برای اطلاع دقیق از قوانین مربوطه و نحوه انجام مراحل قانونی انحصار وراثت، باید به یک وکیل یا متخصص مالیاتی مرجعه کرد.
قوانین انحصار وراثت برای همسر دوم در ایران به وضعیت تاهل و وجود یا عدم فرزند از همسر اول متوفی بستگی دارد.
در حالت کلی:
- اگر متوفی دارای فرزند از همسر اول باشد: همسر دوم در طبقه دوم وراث قرار می گیرد و پس از فرزندان، سهم خود را از遗产 دریافت می کند. سهم همسر دوم در این حالت 1/6 اموال منقول و 1/6 اموال غیرمنقول است.
- اگر متوفی دارای فرزند از همسر اول نباشد: در این حالت، همسر دوم در طبقه اول وراث قرار می گیرد و در کنار سایر وراث طبقه اول (مانند پدر و مادر و برادر و خواهر) ارث می برد. سهم همسر دوم در این حالت 1/4 اموال منقول و 1/4 اموال غیرمنقول است.
نکات مهم:
- اگر زوجین در زمان حیات خود بین خود عقد نکاح دائم و یا موقت نکرده باشند، همسر دوم از متوفی ارث نخواهد برد.
- در صورت وجود وصیت نامه معتبر، مفاد وصیت نامه در مورد ارثیه متوفی اولویت خواهد داشت.
- برای محاسبه دقیق سهم هر یک از وراث، باید به قوانین و مقررات مربوط به انحصار وراثت مراجعه کرد و از یک وکیل یا کارشناس حقوقی کمک گرفت.
در ایران، طبق قانون مدنی، همسر صیغه ای از شوهر خود ارث نمی برد.
ارث بردن زن و شوهر از یکدیگر منوط به عقد دائم است. بر اساس ماده ۹۴۰ قانون مدنی، “زوجین که زوجیت آنها دائمی بوده و ممنوع از ارث نباشند، از یکدیگر ارث میبرند.”
نکاح موقت یا صیغه، نوعی ازدواج در اسلام است که برای مدت زمان معین و با مهریه مشخص انجام می شود. با اتمام مدت زمان صیغه، رابطه زوجیت به طور خود به خود منقضی می شود و زن و شوهر دیگر از یکدیگر ارث نمی برند.
دلایل عدم ارث بردن همسر صیغه ای:
- فقدان رابطه نسبی: صیغه ایجاد رابطه نسبی بین زن و مرد نمی کند، در حالی که ارث بردن بر پایه رابطه نسبی استوار است.
- محدودیت زمان: صیغه برای مدت زمان محدودی است، در حالی که ارث یک امر دائمی است.
- فقدان تعهدات مالی: در صیغه، برخلاف نکاح دائم، مرد تعهدات مالی مانند پرداخت نفقه به زن ندارد.
نکته:
- در صورت وجود فرزند از رابطه صیغه، فرزند از پدر خود ارث می برد.
- برخی از مراجع تقلید شیعه معتقدند که در صورتیکه زن و مرد در صیغه محرم یکدیگر نباشند و زن به عقد موقت دیگری در نیامده باشد، می تواند از شوهر خود ارث ببرد.
- برای کسب اطلاعات دقیق تر در مورد ارث بردن همسر صیغه ای، باید با یک وکیل یا حقوقدان متخصص در امور خانواده مشورت کنید.
درسته که همسر صیغه ای یا منقطع از شوهر خود در ایران ارث نمی برد، مگر در شرایط خاص.
طبق ماده ۹۴۰ قانون مدنی ایران، فقط زوجینی که عقد دائم کرده باشند و در زمان فوت همسر دیگر زنده باشند، از یکدیگر ارث میبرند.
ازدواج موقت یا صیغه، نوعی ازدواج است که برای مدت زمان مشخص و با مهریه تعیین شده انجام میشود. در این نوع ازدواج، زن و شوهر بعد از اتمام مدت صیغه، به طور خودکار از یکدیگر جدا میشوند و هیچگونه رابطه زوجیتی بین آنها باقی نمیماند.
به همین دلیل، قانون مدنی ایران ارث بردن زن صیغه ای از شوهر را به رسمیت نمیشناسد.
اما در دو استثنا، همسر صیغه ای می تواند از شوهر خود ارث ببرد:
- حاملگی: اگر در زمان فوت شوهر، همسر صیغه ای باردار باشد، در صورتی که حاملگی او ثابت شود، از شوهر خود ارث میبرد.
- شروط ضمن عقد: در عقد نکاح موقت میتوان شروطی را ذکر کرد که در صورت تحقق آنها، زن صیغه ای از شوهر خود ارث میبرد. به عنوان مثال، میتوان شرط کرد که در صورت فوت شوهر، زن صیغه ای از اموال او تا میزان مشخصی ارث ببرد.
نکات مهم:
- برای اثبات ارث بردن زن صیغه ای در شرایط استثنایی، باید مدارک و شواهد کافی وجود داشته باشد.
- در صورت وجود اختلاف در مورد ارث بردن زن صیغه ای، باید به مراجع قضایی مراجعه کرد.
در ایران، طبق قانون مدنی، همسر صیغه ای در صورت فوت همسر خود، ارثی نخواهد برد.
دلایل این موضوع ریشه در فقه و قانون مدنی دارد:
1. ماهیت عقد موقت:
- ازدواج موقت یا صیغه، برخلاف ازدواج دائم، برای مدت معین و از پیش تعیین شدهای منعقد میشود.
- با اتمام این مدت، عقد به طور خودکار منقضی شده و زن و شوهر دیگر به یکدیگر محرم نبوده و هیچگونه رابطه حقوقی بین آنها باقی نخواهد ماند.
- از آنجا که هدف از ارث، حمایت از خانواده و استمرار نسل است، و در ازدواج موقت چنین امری متصور نیست، لذا زن و شوهر موقت از یکدیگر ارث نمیبرند.
2. سکوت قانون:
- در قانون مدنی جمهوری اسلامی ایران، به طور صریح به موضوع ارث بردن زن و شوهر در ازدواج موقت اشاره نشده است.
- ماده 940 این قانون که ناظر بر ارث بردن زوجین است، فقط شامل زوجینی میشود که عقد دائم بین آنها جاری شده باشد.
- فقدان نص صریح در قانون، به این معناست که از نظر قانون، زوجه موقت واجد شرایط ارث بردن از زوج خود نیست.
3. ملاحظات فقهی:
- برخی از فقهای شیعه معتقدند که از آنجا که در ازدواج موقت، مهریه به عنوان بدل استمتاع (جایگزین تمتع) در نظر گرفته میشود، و زن و شوهر حقی بر اموال یکدیگر ندارند، لذا زن شایسته ارث بردن از شوهر خود نیز نخواهد بود.
نکات:
- در برخی موارد خاص، ممکن است زوجه موقت بتواند از اموال همسر متوفای خود ارث ببرد.
- به عنوان مثال، اگر زن و شوهر موقت فرزند مشترک داشته باشند، زن بر اساس قواعد حضانت و نگهداری از فرزند، میتواند از اموال پدر (شوهر متوفا) ارث ببرد.
- همچنین، اگر زوجه موقت در زمان حیات زوج خود، به وی خدمات و مراقبتهایی ارائه کرده باشد، میتواند در صورت اثبات، از اموال او به عنوان اجرت المثل (حق الزحمه) ارث ببرد.
- برای کسب اطلاعات دقیقتر در مورد ارث بردن یا نبردن زوجه موقت،
- میتوانید به یک وکیل متخصص در امور خانواده یا یک مشاور حقوقی مراجعه کنید.
- همچنین میتوانید به منابع فقهی و حقوقی معتبر رجوع نمایید.
