بازنشستگی مشاغل سخت

بازنشستگی در مشاغل سخت و زیان آور در ایران

در ایران، قوانینی برای بازنشستگی زودهنگام و مزایای بیشتر برای کارکنان شاغل در مشاغل سخت و زیان آور در نظر گرفته شده است.

شرایط بازنشستگی در مشاغل سخت و زیان آور:

• سابقه کار: داشتن حداقل 20 سال سابقه کار در مشاغل سخت و زیان آور
• سن:
  • مردان:
    • 50 سال سن و 20 سال سابقه کار
    • 60 سال سن و 15 سال سابقه کار
  • زنان:
    • 45 سال سن و 20 سال سابقه کار
    • 55 سال سن و 15 سال سابقه کار
• ارائه لیست مشاغل سخت و زیان آور: لیست مشاغل سخت و زیان آور توسط وزارت کار و امور اجتماعی تدوین و ابلاغ می‌شود.
• اثبات سابقه کار: متقاضی باید سابقه کار خود را در مشاغل سخت و زیان آور از طریق ارائه مدارک به مراجع ذیصلاح اثبات کند.

مزایای بازنشستگی در مشاغل سخت و زیان آور:

• بازنشستگی زودهنگام: کارکنان مشاغل سخت و زیان آور می‌توانند زودتر از موعد مقرر و بدون نیاز به 30 سال سابقه کار، بازنشسته شوند.
• برخورداری از مزایای بیشتر: این افراد از مزایایی مانند افزایش حقوق بازنشستگی، کمک هزینه عیدی و پاداش، مرخصی استعلاجی بیشتر و بیمه تکمیلی برخوردار می‌شوند.

نحوه اقدام برای بازنشستگی در مشاغل سخت و زیان آور:

• مراجعه به اداره کار: متقاضی باید با در دست داشتن مدارک لازم به اداره کار محل اشتغال خود مراجعه کند.
• تشکیل پرونده: در اداره کار، پرونده‌ای برای متقاضی تشکیل شده و مدارک او مورد بررسی قرار می‌گیرد.
• بازرسی محل کار: در مواردی، بازرسان اداره کار از محل کار متقاضی برای راستی‌آزمایی شرایط کار بازدید می‌کنند.
• اعلام نظر نهایی: در نهایت، اداره کار با بررسی مدارک و مستندات، در خصوص بازنشستگی متقاضی در مشاغل سخت و زیان آور اعلام نظر نهایی را صادر می‌کند.

نکات مهم:

• لیست مشاغل سخت و زیان آور:
  • این لیست توسط وزارت کار و امور اجتماعی به روز می‌شود.
  • برای اطلاع از آخرین لیست، می‌توانید به پورتال وزارت کار و امور اجتماعی یا اداره کار محل اشتغال خود مراجعه کنید.
• مدارک لازم:
  • اصل و کپی شناسنامه و کارت ملی
  • اصل و کپی کارت پایان خدمت یا معافیت دائم
  • گواهی سابقه کار از کارفرما
  • لیست حقوق و دستمزد
  • سایر مدارک مورد نیاز (بنا به تشخیص اداره کار)

م مراجع:

• قانون کار جمهوری اسلامی ایران
• آیین نامه مشاغل سخت و زیان آور
• پورتال وزارت کار و امور اجتماعی
• اداره کار محل اشتغال

قوانین سختی کار در ایران

قوانین مربوط به مشاغل سخت و زیان‌آور در ایران در دو دسته کلی دسته‌بندی می‌شوند:

1. آیین‌نامه مشاغل سخت و زیان‌آور:

این آیین‌نامه در سال 1386 به تصویب هیات وزیران رسیده و مشاغل را به دو گروه الف و ب تقسیم می‌کند:

• گروه الف: مشاغلی که در آنها عوامل فیزیکی، شیمیایی، مکانیکی، بیولوژیکی محیط کار غیر استاندارد بوده و در اثر اشتغال بیمه شده تنشی به مراتب بالاتر از ظرفیتهای طبیعی (جسمی و روانی) در وی ایجاد می شود که نتیجه آن بیماری شغلی و عوارض ناشی از آن باشد.
• گروه ب: مشاغلی که به لحاظ شرایط محیط کار، انجام کار در آنها برای سلامتی افراد مضر بوده و انجام کار مستمر در آنها در طول مدت کار و یا بازنشستگی موجب بروز بیماری های شغلی و یا عوارض ناشی از آن می گردد.

فهرست مشاغل سخت و زیان‌آور در هر دو گروه الف و ب به تفصیل در این آیین‌نامه ذکر شده است.

2. قانون بازنشستگی پیش از موعد کارگران مشاغل سخت و زیان‌آور:

این قانون در سال 1391 به تصویب مجلس شورای اسلامی رسیده و شرایط بازنشستگی پیش از موعد کارگران مشاغل سخت و زیان‌آور را تعیین می‌کند.

شرایط بازنشستگی پیش از موعد در این قانون به شرح زیر است:

• مردان:
  • 50 سال سن و 30 سال سابقه پرداخت حق بیمه
  • 60 سال سن و 20 سال سابقه پرداخت حق بیمه
  • 35 سال سابقه پرداخت حق بیمه بدون شرط سنی
• زنان:
  • 45 سال سن و 30 سال سابقه پرداخت حق بیمه
  • 55 سال سن و 20 سال سابقه پرداخت حق بیمه
  • 35 سال سابقه پرداخت حق بیمه بدون شرط سنی

مزایای بازنشستگی پیش از موعد:

• 60 درصد متوسط دستمزد دو سال آخر خدمت
• برخورداری از مزایای بیمه درمانی و سایر مزایای مربوط به بازنشستگی

نحوه استعلام مشاغل سخت و زیان‌آور:

کارگران و کارفرمایان می‌توانند برای استعلام اینکه شغل مورد نظر جزو مشاغل سخت و زیان‌آور هست یا خیر، به سامانه [نشانی وب نامعتبر برداشته شد] مراجعه کنند.

نکات مهم:

• لیست مشاغل سخت و زیان‌آور هر چند سال یکبار توسط وزارت کار و امور اجتماعی و با توجه به نظر وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی بازنگری و به‌روز می‌شود.
• کارگران مشاغل سخت و زیان‌آور موظفند از تجهیزات حفاظت فردی مناسب استفاده کنند.
• کارفرمایان موظفند محیط کار را برای کارگران مشاغل سخت و زیان‌آور ایمن کنند.

قوانین مشاغل سخت و زیان آور در ایران

قوانین مربوط به مشاغل سخت و زیان آور در ایران به منظور حمایت از کارگرانی که در شرایط سخت و طاقت فرسا کار می‌کنند وضع شده است. این قوانین مزایای مختلفی را برای این کارگران در نظر گرفته است، از جمله:

• بازنشستگی زودتر از موعد: کارگران مشاغل سخت و زیان آور می‌توانند با داشتن سابقه کار کمتر، نسبت به سایر کارگران، بازنشسته شوند.
• مزایای مالی: این کارگران از مزایای مالی مانند افزایش حقوق، عیدی و پاداش بیشتر و همچنین مزایای مربوط به سختی کار بهره‌مند می‌شوند.
• مرخصی استعلاجی بیشتر: کارگران مشاغل سخت و زیان آور به دلیل ماهیت طاقت فرسای شغلشان، از مرخصی استعلاجی بیشتری نسبت به سایر کارگران برخوردارند.
• حفاظت‌های شغلی: کارفرمایان موظفند تمهیدات لازم را برای حفظ سلامتی و ایمنی این کارگران در محیط کار فراهم کنند.

فهرست مشاغل سخت و زیان آور:

فهرست مشاغل سخت و زیان آور توسط وزارت کار و امور اجتماعی و با توجه به معیارهایی مانند عوامل فیزیکی، شیمیایی، مکانیکی، بیولوژیکی و روانی محیط کار، تهیه و ابلاغ می‌شود. این فهرست به طور مرتب مورد بازنگری و به‌روزرسانی قرار می‌گیرد.

برخی از مشاغل موجود در فهرست مشاغل سخت و زیان آور عبارتند از:

• کار در معادن
• کار در صنایع شیمیایی
• کار در بیمارستان‌ها و مراکز درمانی
• کار با مواد رادیواکتیو
• کار با ماشین آلات و ابزارآلات خطرناک
• کار در تونل و زیرزمین
• غواصی
• کار در گرمخانه و سردخانه
• کار با مواد مذاب
• و …

نحوه اثبات مشاغل سخت و زیان آور:

کارگرانی که در مشاغل سخت و زیان آور مشغول به کار هستند، باید برای استفاده از مزایای مربوط به این مشاغل، سختی کار خود را به اثبات برسانند.

اثبات سختی کار از طریق ارائه مدارک زیر به مراجع ذیصلاح مانند اداره کار و امور اجتماعی انجام می‌شود:

• لیست بیمه
• گواهی مشاغل سخت و زیان آور صادره شده توسط وزارت کار و امور اجتماعی
• سایر مدارک مثبته مانند سوابق شغلی، فیش‌های حقوقی و …

نکات مهم:

• کارفرمایان موظفند لیست مشاغل سخت و زیان آور موجود در کارگاه را در محل قابل دید کارگران نصب کنند.
• کارگران می‌توانند در صورت مشاهده هرگونه تخلف در خصوص رعایت قوانین مشاغل سخت و زیان آور، به مراجع ذیصلاح مانند اداره کار و امور اجتماعی شکایت کنند.
• برای کسب اطلاعات بیشتر در خصوص قوانین مشاغل سخت و زیان آور، می‌توانید به وب سایت وزارت کار و امور اجتماعی یا به مراجع ذیصلاح در این زمینه مراجعه کنید.

شرایط بازنشستگی در مشاغل سخت و زیان آور در سال 1402

شرایط بازنشستگی در مشاغل سخت و زیان آور در ایران، تابع قوانین و مقررات خاصی است که در طول زمان دستخوش تغییراتی شده است.

در حال حاضر، بر اساس آخرین قوانین (آذر 1402):

مردان شاغل در مشاغل سخت و زیان آور می‌توانند با داشتن شرایط زیر بازنشسته شوند:

• 50 سال سن و 30 سال سابقه کار: در این حالت، کل سابقه کار فرد (اعم از عادی و سخت و زیان آور) ملاک محاسبه قرار می‌گیرد.
• 60 سال سن و 20 سال سابقه کار: در این حالت نیز، کل سابقه کار فرد (اعم از عادی و سخت و زیان آور) ملاک محاسبه قرار می‌گیرد.
• 35 سال سابقه پرداخت حق بیمه بدون شرط سنی: در این حالت، شرط سنی برای بازنشستگی وجود ندارد و فرد می‌تواند صرف نظر از سن خود، با داشتن 35 سال سابقه پرداخت حق بیمه در مشاغل سخت و زیان آور، بازنشسته شود.

زنان شاغل در مشاغل سخت و زیان آور می‌توانند با داشتن شرایط زیر بازنشسته شوند:

• 45 سال سن و 30 سال سابقه کار: در این حالت، کل سابقه کار فرد (اعم از عادی و سخت و زیان آور) ملاک محاسبه قرار می‌گیرد.
• 55 سال سن و 20 سال سابقه کار: در این حالت نیز، کل سابقه کار فرد (اعم از عادی و سخت و زیان آور) ملاک محاسبه قرار می‌گیرد.
• 35 سال سابقه پرداخت حق بیمه بدون شرط سنی: در این حالت، شرط سنی برای بازنشستگی وجود ندارد و فرد می‌تواند صرف نظر از سن خود، با داشتن 35 سال سابقه پرداخت حق بیمه در مشاغل سخت و زیان آور، بازنشسته شود.

نکات مهم:

• سابقه کار در مشاغل سخت و زیان آور باید توسط مراجع ذیصلاح مانند وزارت کار و امور اجتماعی تأیید شده باشد.
• افرادی که در برخی از مشاغل سخت و زیان آور خاص کار می‌کنند، می‌توانند از مزایای بازنشستگی زودتر از موعد (با شرایطی کمتر از موارد ذکر شده در بالا) بهره‌مند شوند.
• برای بازنشستگی در مشاغل سخت و زیان آور، ارائه لیست بیمه و سایر مدارک مثبته به سازمان تأمین اجتماعی الزامی است.

تغییرات در قانون برنامه هفتم توسعه:

در لایحه برنامه هفتم توسعه که در حال بررسی مجلس شورای اسلامی است، تغییراتی در خصوص شرایط بازنشستگی در مشاغل سخت و زیان آور پیشنهاد شده است.

بر اساس این لایحه:

• حداقل سن بازنشستگی برای زنان شاغل در مشاغل سخت و زیان آور به 45 سال و برای مردان به 50 سال افزایش می‌یابد.
• برای هر سال کمتر از 30 سال سابقه کار در مشاغل سخت و زیان آور، دو سال به سن بازنشستگی اضافه می‌شود.

تذکرات:

• در این پاسخ سعی شده است که به طور خلاصه و مفید به شرایط بازنشستگی در مشاغل سخت و زیان آور در سال 1402 پرداخته شود.
• برای اطلاعات دقیق‌تر و به‌روز در خصوص این قوانین، باید به مراجع ذیصلاح مانند سازمان تأمین اجتماعی یا به وکلای متخصص در امور کار و تامین اجتماعی مراجعه کرد.
• قوانین مربوط به بازنشستگی در مشاغل سخت و زیان آور ممکن است در طول زمان تغییر کند، بنابراین برای اطمینان از صحت اطلاعات، باید به آخرین قوانین و مقررات در این زمینه مراجعه کرد.

نحوه اقدام برای بازنشستگی در مشاغل سخت و زیان‌آور در ایران

برای بازنشستگی پیش از موعد در مشاغل سخت و زیان‌آور، کارگران باید مراحل زیر را طی کنند:

1. استعلام مشمول بودن شغل:

• اولین قدم، استعلام مشمول بودن شغل مورد نظر در فهرست مشاغل سخت و زیان‌آور است.
• کارگران می‌توانند برای این کار به سامانه [نشانی وب نامعتبر برداشته شد] مراجعه کنند و با وارد کردن کد شغل و یا عنوان شغلی خود، از جزو مشاغل سخت و زیان‌آور بودن آن مطلع شوند.

2. ارائه درخواست بازنشستگی:

• پس از اطمینان از مشمول بودن شغل، کارگر باید درخواست بازنشستگی خود را به واحد کارگزینی محل کار خود ارائه دهد.
• در این درخواست باید اطلاعات مربوط به سابقه کار، سن، و نوع شغل کارگر ذکر شود.

3. ارائه مدارک لازم:

• مدارک مورد نیاز برای ارائه به همراه درخواست بازنشستگی عبارتند از:
  • کپی برابر اصل کارت ملی و شناسنامه
  • کپی برابر اصل مدارک تحصیلی
  • سابقه کار (مبنی بر پرداخت حق بیمه)
  • استعلام مشمول بودن شغل از سامانه مربوطه
  • آزمایش‌های پزشکی (در صورت نیاز)

4. بررسی درخواست:

• واحد کارگزینی پس از دریافت درخواست و مدارک، آنها را به اداره کل تامین اجتماعی محل سکونت کارگر ارسال می‌کند.
• اداره کل تامین اجتماعی مدارک را بررسی کرده و در صورت مطابقت با شرایط بازنشستگی پیش از موعد، با درخواست کارگر موافقت می‌کند.

5. صدور حکم بازنشستگی:

• در صورت موافقت با درخواست بازنشستگی، حکم بازنشستگی برای کارگر صادر می‌شود.
• از تاریخ صدور حکم، کارگر بازنشسته محسوب شده و می‌تواند از مزایای بازنشستگی مانند مستمری بازنشستگی و بیمه درمانی برخوردار شود.

نکات مهم:

• کارگران مشاغل سخت و زیان‌آور می‌توانند بدون نیاز به استعلام از سامانه، با ارائه لیست و تأیید مشمول بودن شغل توسط کارفرما، نسبت به ارائه درخواست بازنشستگی خود اقدام کنند. (ماده 7 قانون بازنشستگی پیش از موعد)
• در برخی موارد، ممکن است اداره کل تامین اجتماعی از کارگر درخواست کند تا معاینات پزشکی را انجام دهد.
• کارگران زن مشمول این قانون می‌توانند در صورت تمایل، از مزایای مرخصی زایمان و یا از کارافتادگی کلی یا جزئی استفاده کنند.
• کارگران مرد مشمول این قانون می‌توانند در صورت تمایل از مزایای از کارافتادگی کلی یا جزئی استفاده کنند.