طبق قانون ایران، ازدواج مجدد زن هیچ تاثیری بر حق او برای دریافت مهریه از همسر اولش ندارد.
زن حتی پس از طلاق و ازدواج مجدد، مستحق دریافت مهریه از همسر اول خود است.
این حق مستقل از وضعیت تاهل او است و هیچ کس نمیتواند آن را از او سلب کند.
موارد زیر تغییری در حق زن برای دریافت مهریه ایجاد نمیکند:
- ازدواج مجدد زن
- بخشش مهریه توسط زن (در صورت رضایت زن و ثبت در سند رسمی)
- عدم تمکین زن (در برخی موارد، عدم تمکین زن میتواند به مرد حق مطالبه نفقه ندهد، اما به هیچ وجه حق مهریه زن را از بین نمیبرد)
- فوت شوهر (در صورت فوت شوهر، مهریه از ماترک او پرداخت میشود)
نکات مهم:
- میزان مهریه در زمان عقد نکاح تعیین میشود و تغییر آن پس از عقد فقط با توافق طرفین و تحت شرایطی امکانپذیر است.
- نحوه پرداخت مهریه (به صورت عندالمطالبه یا عندالاستطاعه) نیز در زمان عقد نکاح تعیین میشود.
- در صورت عدم پرداخت مهریه، زن میتواند از طریق دادگاه اقدام به وصول مهریه خود کند.
مهریه در قانون ایران
مهریه در قانون ایران، مالی است که شوهر به همسر خود در زمان عقد نکاح یا در طول زندگی زناشویی میپردازد.
مهریه میتواند معین یا نامعین باشد.
مهریه معین، مهریهای است که مقدار آن در عقد نکاح ذکر میشود.
مهریه نامعین، مهریهای است که مقدار آن در عقد نکاح ذکر نمیشود و در این صورت، تعیین مقدار مهریه بر عهده عرف و عادت و با توجه به شأن و منزلت زن خواهد بود.
انواع مهریه:
- مهریه عندالمطالبه: این نوع مهریه، هر زمان که زن مطالبه کند باید توسط شوهر پرداخت شود.
- مهریه عندالاستطاعه: این نوع مهریه، فقط زمانی که شوهر توانایی مالی داشته باشد باید توسط او پرداخت شود.
- مهریه وجه نقد: مهریه میتواند به صورت پول نقد باشد.
- مهریه سکه: مهریه میتواند به صورت سکه طلا باشد.
- مهریه ملک: مهریه میتواند به صورت ملک مانند آپارتمان یا زمین باشد.
- مهریه تعهد: مهریه میتواند به صورت تعهدی برای انجام کاری از سوی شوهر باشد، مانند تعهد به سفر حج یا تعهد به ساخت منزل.
ضمانت اجرای پرداخت مهریه:
در صورتیکه شوهر از پرداخت مهریه همسر خود امتناع کند، زن میتواند از طریق مراجع قانونی اقدام به مطالبه مهریه خود نماید.
زن برای مطالبه مهریه میتواند به دادگاه خانواده مراجعه کند و دادخواست مطالبه مهریه ارائه دهد.
دادگاه پس از رسیدگی به پرونده، شوهر را به پرداخت مهریه محکوم خواهد کرد.
در صورتیکه شوهر از پرداخت مهریه امتناع کند، اموال او توقیف خواهد شد و مهریه از اموال او به زن پرداخت میشود.
قوانین مربوط به مهریه:
- قانون مدنی: مواد ۱۰۸۲ تا ۱۱۰۹ قانون مدنی به موضوع مهریه اختصاص یافته است.
- قانون حمایت خانواده مصوب ۱۳۹۱: این قانون برخی از احکام مربوط به مهریه را اصلاح کرده است.
نکات مهم در خصوص مهریه:
- مهریه حق زن است و هیچ کس نمیتواند او را از آن محروم کند.
- تعیین مهریه اختیاری است و اجباری نیست.
- زن و شوهر میتوانند در هر زمان با توافق یکدیگر مهریه را افزایش یا کاهش دهند.
- در صورت طلاق، مهریه زن به او تعلق میگیرد.
- مهریه از جمله دیون ممتاز است و در صورت فوت شوهر، قبل از سایر دیون از ماترک او پرداخت میشود.
توجه: مطالب ارائه شده در این پاسخ صرفاً جنبه اطلاعرسانی داشته و به منزله مشاوره حقوقی نیست. برای بررسی دقیق وضعیت خود و دریافت مشاوره حقوقی، باید به وکیل یا کارشناس حقوقی مراجعه کنید.
مهریه بعد از طلاق در ایران
قانون ایران در خصوص مهریه بعد از طلاق، به وضعیت زوجین در هنگام طلاق و همچنین نوع طلاق آنها بستگی دارد.
در حالت کلی، میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- طلاق با توافق: در طلاق با توافق، زوجین میتوانند در مورد مهریه به طور توافقی تصمیم بگیرند. این توافق باید به صورت کتبی و با امضای هر دو طرف باشد. در این نوع طلاق، زن میتواند تمام یا بخشی از مهریه خود را ببخشد یا تقسیط آن را قبول کند.
- طلاق به درخواست زوج: اگر زوج بدون رضایت زن تقاضای طلاق کند، موظف است که تمام مهریه زن را به او پرداخت کند. البته در برخی موارد، ممکن است دادگاه با توجه به شرایط حکم به پرداخت بخشی از مهریه به زن صادر کند.
- طلاق به درخواست زوجه: اگر زن بدون رضایت شوهر تقاضای طلاق کند، در صورتی که طلاق به دلیل ناشزه بودن زن نباشد، مستحق دریافت مهریه کامل خواهد بود.
نحوه پرداخت مهریه بعد از طلاق:
- پرداخت نقدی: رایجترین روش پرداخت مهریه، پرداخت نقدی آن توسط مرد به زن است.
- تقسیط مهریه: در صورتی که مرد توانایی پرداخت یکجا مهریه را نداشته باشد، میتواند با توافق زن یا حکم دادگاه، مهریه را به صورت قسطی به او پرداخت کند.
- تامین مهریه: در برخی موارد، زن میتواند برای تضمین دریافت مهریه خود از اموال مرد، مانند منزل یا خودرو، توقیف یا تأمین بگیرد.
ضمانت اجرای پرداخت مهریه:
در صورتیکه مرد از پرداخت مهریه زن خود امتناع کند، زن میتواند از طریق مراجع قانونی اقدام به مطالبه مهریه خود کند. در این صورت، دادگاه مرد را به پرداخت مهریه و در صورت عدم پرداخت، به مجازاتهای قانونی مانند حبس محکوم خواهد کرد.
نکات مهم:
- مهریه حقی است که شرع و قانون برای زن در قبال ازدواج به او اعطا کرده است و قابل اسقاط نیست.
- زن برای مطالبه مهریه خود هیچگونه نیازی به اثبات تمکین یا سوء رفتار شوهر ندارد.
- در صورت فوت شوهر، زن مستحق دریافت مهریه خود از ماترک او خواهد بود.
- برای کسب اطلاعات دقیقتر در خصوص مهریه بعد از طلاق، میتوانید به وکیل متخصص در امور خانواده مراجعه کنید.
قوانین مربوط به مهریه در ایران
مهریه در قانون ایران به عنوان حقی مالی و الزامآور برای زن در نظر گرفته شده است که عندالزمه به او تعلق میگیرد.
قوانین متعددی در خصوص مهریه در قانون مدنی، قانون حمایت خانواده و سایر مقررات مرتبط وضع شده است که در ادامه به برخی از مهمترین آنها اشاره میشود:
انواع مهریه:
- مهر المسمی: مهریهای است که در عقد نکاح به طور مشخص تعیین میشود.
- مهر المثل: مهریهای است که در صورت عدم تعیین مهر المسمی یا بطلان آن، به زن تعلق میگیرد و بر اساس عرف و عادت و با توجه به وضعیت زن از لحاظ سن، زیبایی، تحصیلات، موقعیت خانوادگی و اجتماعی و … تعیین میشود.
- مهر عندالاستطاعه: مهریهای است که مقدار آن در عقد نکاح تعیین میشود، لیکن شوهر توانایی پرداخت آن را در حال حاضر ندارد. در این صورت، زن حق مطالبه مهریه را دارد، اما شوهر مکلف است تا زمانی که توانایی مالی پیدا کند، مهریه را به طور اقساط به زن پرداخت کند.
ضمانت اجرای پرداخت مهریه:
- مهریه عندالمطالبه از جمله دیون ممتاز محسوب میشود و در صورت فوت شوهر، قبل از پرداخت سایر دیون، از ماترک وی پرداخت خواهد شد.
- زن برای مطالبه مهریه میتواند به دادگاه خانواده مراجعه کند و دادگاه شوهر را به پرداخت مهریه محکوم کند.
- در صورتی که شوهر از پرداخت مهریه امتناع کند، زن میتواند اموال او را توقیف کند یا از طریق اجرای ثبت اقدام به وصول مهریه خود نماید.
قوانین جدید مربوط به مهریه:
- قانون حمایت خانواده مصوب 1391: این قانون برخی از مقررات مربوط به مهریه را به نفع زنان تغییر داده است. به عنوان مثال، طبق این قانون، زن میتواند در صورت اثبات عسر و حرج، از دادگاه تقاضای طلاق کند، حتی اگر مهریه او پرداخت نشده باشد.
- بخشنامه رئیس قوه قضاییه در خصوص نحوه اجرای محکومیتهای مالی: این بخشنامه در سال 1396 صادر شده و به نحوه اجرای محکومیتهای مالی، از جمله محکومیتهای مربوط به مهریه، میپردازد.
نکات مهم:
- تعیین مهریه در عقد نکاح الزامی است.
- میزان مهریه هیچگونه محدودیتی ندارد و طرفین میتوانند هر مهریهای را که با شرایط آنها سازگار است، تعیین کنند.
- در صورت عدم تعیین مهریه در عقد نکاح، مهر المثل به زن تعلق خواهد گرفت.
- زن حق دارد هر زمان که بخواهد مهریه خود را مطالبه کند.
- شوهر مکلف به پرداخت مهریه است، حتی اگر توانایی مالی نداشته باشد.
- برای مطالبه مهریه میتوان از طریق دادگاه خانواده یا اجرای ثبت اقدام کرد.
توجه: مطالب ارائه شده در این پاسخ صرفاً جنبه اطلاعرسانی داشته و به منزله مشاوره حقوقی تخصصی تلقی نمیشود. برای دریافت مشاوره در خصوص پرونده خاص خود، لازم است به وکیل یا کارشناس حقوقی ذیصلاحیت مراجعه کنید.
مفاهیم مرتبط:
- عسر و حرج
- طلاق
- ماترک
- توقیف اموال
- اجرای ثبت
نحوه مطالبه مهریه در ایران:
مطالبه مهریه در ایران به دو روش اصلی طریق اجرای ثبت و طریق دادگاه انجام میشود:
1. طریق اجرای ثبت:
- شرایط:
- مهریه باید ثابت باشد. به این معنی که در دفترخانه ازدواج به ثبت رسیده باشد یا سند رسمی دیگری دال بر میزان مهریه وجود داشته باشد.
- زوجه باید طلاق گرفته باشد یا طلاق در حال انجام باشد.
- مراحل:
- زوجه باید به دفترخانه محل ثبت ازدواج خود مراجعه کند و تقاضای صدور اجرائیه دهد.
- دفترخانه با بررسی مدارک، اجرائیه را صادر میکند.
- زوجه میتواند اجرائیه را به اداره اجرای ثبت محل سکونت زوج ببرد و از این طریق اموال زوج را برای تادیه مهریه توقیف کند.
2. طریق دادگاه:
- شرایط:
- مهریه میتواند ثابت یا غیرثابت باشد.
- زوجه میتواند در زمان زندگی مشترک نیز برای مطالبه مهریه به دادگاه مراجعه کند.
- مراحل:
- زوجه باید دادخواست مطالبه مهریه به دادگاه خانواده محل سکونت خود تقدیم کند.
- دادگاه پس از بررسی مدارک و مستندات، زوج را به پرداخت مهریه محکوم میکند.
- در صورتی که زوج از پرداخت مهریه امتناع کند، زوجه میتواند از طریق دادورز اموال او را توقیف کند.
نکات:
- در صورت فوت زوج، زوجه برای مطالبه مهریه از ترکه او (اموال و داراییهای باقیمانده از متوفی) ارث خواهد برد.
- میزان هزینههای دادرسی مربوط به مطالبه مهریه به ارزش ریالی مهریه بستگی دارد.
- زوجه میتواند برای مطالبه مهریه از وکیل نیز استفاده کند.
تذکر:
- اطلاعات ارائه شده در این پاسخ صرفاً جنبه اطلاعرسانی داشته و مشاوره حقوقی محسوب نمیشود.
- برای پیگیری حقوقی خود در خصوص مطالبه مهریه، حتماً با یک وکیل متخصص مشورت کنید.
ضمانت اجرای پرداخت مهریه در ایران
در سیستم حقوقی ایران، برای تضمین پرداخت مهریه به زوجه، ضمانتهای اجرایی متعددی پیشبینی شده است که این ضمانتها به شرح زیر است:
1. اصل استیفای مهریه از اموال زوج:
- بر طبق ماده 1082 قانون مدنی ایران، مهریه دین حال زوج به زوجه محسوب میشود و زن میتواند هر زمان که بخواهد آن را از شوهر خود مطالبه کند.
- در صورت امتناع شوهر از پرداخت مهریه، زن میتواند به دادگاه خانواده مراجعه و دادخواست مطالبه مهریه ارائه دهد.
- دادگاه پس از رسیدگی به پرونده، در صورت احراز صحت ادعای زن، شوهر را به پرداخت مهریه محکوم میکند.
2. توقیف اموال زوج:
- در صورتی که زوج از پرداخت مهریه امتناع کند، زن میتواند با مراجعه به دادگاه و اخذ اجرائیه، اموال زوج را توقیف کند.
- اموالی که زن میتواند آنها را توقیف کند، شامل اموال منقول و غیرمنقول زوج میشود.
- توقیف اموال زوج به این معنا است که تا زمانی که مهریه به طور کامل پرداخت نشود، زوج حق تصرف در آن اموال را نخواهد داشت.
3. حبس شوهر:
- در برخی موارد، قانون به زن اجازه میدهد که شوهر خود را به دلیل عدم پرداخت مهریه حبس کند.
- برای استفاده از این ضمانت اجرا، زن باید به دادگاه خانواده مراجعه و دادخواست حبس شوهر ارائه دهد.
- دادگاه پس از رسیدگی به پرونده، در صورت احراز شرایط قانونی، شوهر را به حبس محکوم میکند.
4. ثبت مهریه در سند ازدواج:
- یکی از راههای مهم برای تضمین پرداخت مهریه، ثبت آن در سند ازدواج است.
- با ثبت مهریه در سند ازدواج، مهریه به عنوان یکی از شروط ضمن عقد نکاح تلقی میشود و در صورت عدم پرداخت، زن میتواند از طریق اجرائیه نسبت به وصول آن اقدام کند.
5. استفاده از ضامن:
- در برخی موارد، زوجین میتوانند در ضمن عقد نکاح برای پرداخت مهریه ضامن تعیین کنند.
- در صورت امتناع زوج از پرداخت مهریه، زن میتواند از ضامن مطالبه مهریه کند.
6. فرار از دین:
- در صورتی که زوج برای فرار از پرداخت مهریه اقدام به فرار یا مخفی کردن اموال خود کند، زن میتواند با مراجعه به دادگاه و اثبات این موضوع، تقاضای مجازات او را بنماید.
نکات مهم:
- برای استفاده از ضمانتهای اجرایی پرداخت مهریه، زن باید به دادگاه خانواده مراجعه و دادخواست ارائه دهد.
- اثبات عدم پرداخت مهریه توسط زوج بر عهده زن است.
- در صورت عدم تمکن مالی زوج از پرداخت مهریه، دادگاه میتواند به او مهلت دهد یا اقساطبندی مهریه را قبول کند.
توجه: مطالب ارائه شده در این پاسخ صرفاً جنبه اطلاعرسانی داشته و مشاوره حقوقی محسوب نمیشود. برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد ضمانت اجرای پرداخت مهریه و نحوه مطالبه آن، باید به وکیل متخصص مراجعه کنید.
