جریمه چک برگشتی در دو بخش کیفری و حقوقی قابل بررسی است:
1. جریمه کیفری:
- حبس:
- مبلغ کمتر از یک میلیون تومان: تا 6 ماه حبس
- مبلغ بین یک تا پنج میلیون تومان: 6 ماه تا یک سال حبس
- مبلغ بین پنج تا 15 میلیون تومان: 1 تا 2 سال حبس
- مبلغ بیش از 15 میلیون تومان: 2 تا 3 سال حبس
- جزای نقدی: معادل 1/6 تا 1/4 مبلغ چک
- ممنوعیت از صدور چک: 2 تا 5 سال
2. جریمه حقوقی:
- پرداخت مبلغ چک: صادر کننده چک موظف به پرداخت وجه چک به دارنده آن به علاوه خسارات تأخیر تأدیه است.
- هزینه های دادرسی: هزینه های مربوط به مراحل قانونی وصول چک نیز بر عهده صادر کننده خواهد بود.
نکات مهم:
- قانون جدید چک: از اسفند 1402، قانون جدید چک لازم الاجرا شده است که در آن مجازات های چک برگشتی افزایش یافته است.
- نحوه محاسبه جریمه: برای محاسبه دقیق جریمه چک برگشتی، باید به قانون جدید چک و شرایط خاص هر مورد مراجعه کرد.
- کمک گرفتن از وکیل: در صورت مواجهه با چک برگشتی، توصیه می شود برای پیگیری حقوق خود و گذراندن مراحل قانونی از یک وکیل مجرب کمک بگیرید.
چک صیادی نوع جدیدی از چک است که بر اساس قانون جدید صدور چک، در سامانه صیاد و تحت نظارت مستقیم بانک مرکزی صادر میشود.
مزایای چک صیادی:
- امنیت بیشتر: چکهای صیادی دارای ویژگیهای امنیتی هستند که جعل آنها را بسیار دشوار میکند.
- کاهش چکهای برگشتی: صدور چک صیادی منوط به استعلام از وضعیت اعتباری صادرکننده در سامانه صیاد است. این امر به کاهش چکهای برگشتی کمک میکند.
- امکان پیگیری آسانتر: چکهای صیادی در سامانه صیاد ثبت میشوند و قابلیت پیگیری آسانتر دارند.
نحوه صدور چک صیادی:
- مراجعه به شعبه بانک: شما باید با در دست داشتن مدارک لازم به شعبه بانک خود مراجعه کنید.
- تکمیل فرم درخواست صدور چک صیادی: باید فرم درخواست صدور چک صیادی را به طور کامل و صحیح تکمیل کنید.
- ارائه مدارک: مدارک لازم برای صدور چک صیادی عبارتند از:
- کارت ملی
- شناسنامه
- دفترچه حساب
- کارت عابر بانک
- پرداخت وجه: شما باید مبلغ مربوط به کارمزد صدور چک صیادی را به بانک پرداخت کنید.
نحوه استفاده از چک صیادی:
- ثبت چک در سامانه صیاد: شما باید قبل از صدور چک، آن را در سامانه صیاد ثبت کنید.
- درج اطلاعات در چک: شما باید اطلاعات مربوط به گیرنده چک، مبلغ چک و تاریخ چک را به طور صحیح در چک درج کنید.
- امضای چک: شما باید چک را امضا کنید.
- ثبت نهایی چک در سامانه صیاد: پس از امضای چک، باید آن را در سامانه صیاد به طور نهایی ثبت کنید.
نکات مهم:
- محدودیت صدور چک صیادی: تعداد چکهای صیادی که هر فرد میتواند در طول یک دوره زمانی خاص دریافت کند، محدود است.
- مسئولیت صدور چک صیادی: مسئولیت تکمیل صحیح اطلاعات و ثبت چک در سامانه صیاد بر عهده صادرکننده چک است.
- پیگیری چکهای صیادی: شما میتوانید از طریق سامانه صیاد وضعیت چکهای صیادی خود را پیگیری کنید.
نحوه برگشت خوردن چک صیادی
از 22 آذر 1400، رویه برگشت خوردن چکهای صیادی با تغییراتی روبرو شده است. در ادامه به شرح این تغییرات و نحوه فعلی برگشت زدن چکهای صیادی میپردازم:
مراحل برگشت زدن چک صیادی:
-
ثبت چک در سامانه صیاد: اولین قدم برای برگشت زدن چک صیادی، ثبت آن در سامانه صیاد است. این کار باید توسط دارنده چک (کسی که چک به او داده شده) انجام شود. برای ثبت چک در سامانه صیاد، به این موارد نیاز دارید:
- اطلاعات چک (شامل شناسه صیادی، مبلغ، تاریخ صدور و …)
- اطلاعات هویتی دارنده چک و صادرکننده چک
- کد ملی دارنده چک و صادرکننده چک
- شماره تلفن همراه دارنده چک
-
عدم پرداخت چک: پس از ثبت چک در سامانه صیاد، 24 ساعت فرصت دارید تا وجه چک را از حساب صادرکننده برداشت کنید. اگر در این مدت، وجه چک برداشت نشود، چک به طور خودکار برگشت میخورد.
-
دریافت گواهی عدم پرداخت: پس از برگشت خوردن چک، دارنده چک میتواند با مراجعه به شعبه بانک صادرکننده چک، گواهی عدم پرداخت را دریافت کند.
-
اقدامات حقوقی: دارنده چک با در دست داشتن گواهی عدم پرداخت میتواند به یکی از دو روش زیر اقدام کند:
- وصول چک از طریق مراجع قضایی: دارنده چک میتواند با مراجعه به دادگاه حقوقی، دادخواست صدور اجرائیه دهد. دادگاه پس از بررسی مدارک، در صورت احراز شرایط، اجرائیه صادر میکند و دارنده چک میتواند از طریق اجرائیه، وجه چک و خسارات مربوطه را از صادرکننده چک وصول کند.
- وصول چک از طریق صلح و سازش: دارنده چک میتواند با صادرکننده چک به توافق برسد و وجه چک را به صورت مسالمتآمیز دریافت کند.
نکات:
- در صورت برگشت خوردن چک، صادرکننده چک با محدودیتهایی از جمله ممنوعیت صدور چک جدید، انسداد حسابهای بانکی و … روبرو خواهد شد.
- اگر چک به دلیل نقص در مندرجات یا عدم مطابقت با اطلاعات ثبت شده در سامانه صیاد برگشت خورده باشد، دارنده چک میتواند با مراجعه به بانک و اصلاح اطلاعات، مجددا برای وصول چک اقدام کند.
- در صورت تمایل میتوانید برای کسب اطلاعات بیشتر و راهنمایی دقیقتر، به شعب بانک خود یا وبسایت بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران مراجعه نمایید.
- قبل از دریافت چک، حتما از اصالت چک و ثبت آن در سامانه صیاد اطمینان حاصل کنید.
- در صورت دریافت چک، آن را در اسرع وقت در سامانه صیاد ثبت کنید.
- در صورت برگشت خوردن چک، برای وصول آن از طریق مراجع قانونی یا صلح و سازش اقدام کنید.
مراحل برگشت زدن چک صیادی
برگشت زدن چک صیادی با توجه به قانون جدید چک (مصوب 1397) با مراحل زیر انجام میشود:
1. مراجعه به شعبه صادرکننده چک:
- اولین قدم مراجعه به شعبه بانکی است که چک در آن صادر شده است.
- در شعبه، دارنده چک باید با ارائه اصل چک و مدارک شناسایی خود، درخواست صدور گواهی عدم پرداخت را بدهد.
- بانک پس از بررسی مدارک و مطابقت آنها با اطلاعات ثبت شده در سامانه صیاد، گواهی عدم پرداخت را صادر میکند.
2. دریافت گواهی عدم پرداخت:
- در گواهی عدم پرداخت باید موارد زیر درج شده باشد:
- مشخصات کامل صادرکننده و دارنده چک
- کد رهگیری چک
- علت عدم پرداخت (مثلاً: عدم موجودی کافی، دستور قضایی، مسدود بودن حساب)
- تاریخ صدور گواهی
3. مراجعه به دفاتر خدمات الکترونیک قضایی:
- دارنده چک باید با در دست داشتن گواهی عدم پرداخت به یکی از دفاتر خدمات الکترونیک قضایی مراجعه کند.
- در دفتر خدمات الکترونیک قضایی، باید دادخواست صدور اجرائیه ثبت شود.
- مدارک مورد نیاز برای ثبت دادخواست عبارتند از:
- اصل و کپی گواهی عدم پرداخت
- اصل و کپی سند یا مدرکی که نشاندهندهی بدهی باشد (در صورت وجود)
- پرداخت هزینه دادرسی
4. صدور اجرائیه:
- پس از ثبت دادخواست و بررسی مدارک توسط قاضی، اجرائیه صادر میشود.
- اجرائیه به معنای حکم دادگاه برای وصول مطالبات است.
5. وصول مطالبات:
- دارنده چک میتواند با استفاده از اجرائیه، از طریق یکی از راههای زیر مطالبات خود را وصول کند:
- وصول از طریق حسابهای بانکی صادرکننده چک
- توقیف اموال صادرکننده چک
- گرفتن دستور فروش اموال صادرکننده چک
نکات مهم:
- درخواست صدور گواهی عدم پرداخت باید حداکثر تا 6 ماه از تاریخ سررسید چک انجام شود.
- اعتبار گواهی عدم پرداخت 2 سال است.
- اگر صادرکننده چک در طول مراحل اجرایی، چک را به دارنده آن پرداخت کند، تمامی اقدامات و هزینههای انجام شده باطل میشود.
- برای اطلاع از جزئیات بیشتر و دریافت راهنمایی میتوانید به قانون جدید چک و یا به سایت مرکز چک صیادی بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران مراجعه کنید.
- اطلاعات ارائه شده در این پاسخ به صورت خلاصه و آموزشی است و نمیتواند جایگزین مشاوره حقوقی تخصصی شود. در صورت نیاز به مشاوره در مورد موارد خاص خود، باید به یک وکیل دادگستری مراجعه کنید.
