جرایم نقدی در قانون ایران
در نظام حقوقی ایران، جرایم نقدی به دسته ای از جرایم اطلاق می شود که مجازات آنها صرفاً پرداخت وجه نقدی به نفع دولت یا بیت المال است. این نوع مجازات در کنار سایر مجازات ها مانند حبس، شلاق، محرومیت از حقوق اجتماعی و … در قانون مجازات اسلامی و سایر قوانین کیفری پیش بینی شده است.
موارد اعمال جرایم نقدی:
- جرایم تعزیری: در بسیاری از جرایم تعزیری، علاوه بر مجازات های حبس، شلاق و …، مجازات نقدی نیز برای مرتکب در نظر گرفته شده است. به عنوان مثال، در ماده 614 قانون مجازات اسلامی، برای توهین به اشخاص عادی، علاوه بر حبس یا جزای نقدی، امکان تعیین هر دو مجازات به طور همزمان وجود دارد.
- جرایم تخلفات: در برخی از قوانین خاص، جرایم و تخلفاتی پیش بینی شده که مجازات آنها صرفاً پرداخت وجه نقدی است. به عنوان مثال، در قانون تخلفات رانندگی، برای تخلفات رانندگی مانند سرعت غیرمجاز، سبقت غیرمجاز و … جریمه نقدی در نظر گرفته شده است.
میزان جریمه نقدی:
میزان جریمه نقدی در جرایم مختلف، متفاوت است و بسته به نوع جرم، شدت و گستردگی آن، در قوانین مختلف تعیین شده است. در برخی موارد، قاضی اختیار دارد با توجه به اوضاع و احوال و شرایط خاص هر پرونده، میزان جریمه نقدی را از حداقل تا حداکثر مقرر در قانون تعیین کند.
نحوه پرداخت جریمه نقدی:
جریمه نقدی باید به حسابی که از سوی مراجع قضایی یا ذی صلاح معرفی می شود، واریز گردد. در برخی موارد، امکان تقسیط جریمه نقدی نیز وجود دارد که باید با موافقت مقام قضایی صورت گیرد.
نکات مهم:
- جریمه نقدی در زمره مجازات های جایگزین حبس نیز محسوب می شود و در برخی موارد، قاضی می تواند به جای حبس، مرتکب را به پرداخت جریمه نقدی محکوم کند.
- در صورت عدم پرداخت جریمه نقدی در مهلت قانونی، علاوه بر امکان صدور اجراییه و وصول اجباری جریمه، ممکن است مجازات های دیگری نیز برای متخلف در نظر گرفته شود.
موارد اعمال جرایم نقدی در قانون ایران
همانطور که در پاسخ قبلی اشاره شد، جرایم نقدی در نظام حقوقی ایران به دسته ای از جرایم اطلاق می شود که مجازات آنها صرفاً پرداخت وجه نقدی به نفع دولت یا بیت المال است. این نوع مجازات در کنار سایر مجازات ها مانند حبس، شلاق، محرومیت از حقوق اجتماعی و … در قانون مجازات اسلامی و سایر قوانین کیفری پیش بینی شده است.
در ادامه به برخی از موارد شایع اعمال جرایم نقدی اشاره می کنیم:
1. جرایم تعزیری:
- توهین: طبق ماده 614 قانون مجازات اسلامی، برای توهین به اشخاص عادی، علاوه بر حبس یا جزای نقدی، امکان تعیین هر دو مجازات به طور همزمان وجود دارد.
- مزاحمت تلفنی: بر اساس ماده 617 قانون مجازات اسلامی، برای مزاحمت تلفنی، علاوه بر حبس، جریمه نقدی نیز در نظر گرفته شده است.
- افتراء: طبق ماده 619 قانون مجازات اسلامی، مجازات افتراء علاوه بر حبس، جریمه نقدی نیز می باشد.
- تخریب اموال عمومی: بر اساس ماده 615 قانون مجازات اسلامی، برای تخریب اموال عمومی، علاوه بر حبس، جریمه نقدی نیز در نظر گرفته شده است.
- جعل سند: طبق ماده 523 قانون مجازات اسلامی، مجازات جعل سند علاوه بر حبس، جریمه نقدی نیز می باشد.
- استفاده از سند جعلی: بر اساس ماده 524 قانون مجازات اسلامی، مجازات استفاده از سند جعلی علاوه بر حبس، جریمه نقدی نیز می باشد.
2. جرایم تخلفات:
- تخلفات رانندگی: در قانون تخلفات رانندگی، برای تخلفات رانندگی مانند سرعت غیرمجاز، سبقت غیرمجاز و … جریمه نقدی در نظر گرفته شده است.
- تخلفات صنفی: در قانون نظام صنفی، برای تخلفات صنفی مانند عدم صدور فاکتور، گران فروشی و … جریمه نقدی در نظر گرفته شده است.
- تخلفات بهداشتی: در قانون مواد خوردنی، آشامیدنی، آرایشی و بهداشتی، برای تخلفات بهداشتی مانند عدم رعایت موازین بهداشتی در تولید و عرضه مواد غذایی و … جریمه نقدی در نظر گرفته شده است.
3. سایر موارد:
- در برخی از قوانین خاص، جرایم و تخلفاتی پیش بینی شده که مجازات آنها صرفاً پرداخت وجه نقدی است. به عنوان مثال، در قانون دیوان محاسبات کشور، برای تخلفات مالی مدیران و کارکنان دولت، جریمه نقدی در نظر گرفته شده است.
نکات مهم:
- جریمه نقدی در زمره مجازات های جایگزین حبس نیز محسوب می شود و در برخی موارد، قاضی می تواند به جای حبس، مرتکب را به پرداخت جریمه نقدی محکوم کند.
- در صورت عدم پرداخت جریمه نقدی در مهلت قانونی، علاوه بر امکان صدور اجراییه و وصول اجباری جریمه، ممکن است مجازات های دیگری نیز برای متخلف در نظر گرفته شود.
تذکر:
- اطلاعات ارائه شده در این پاسخ به طور خلاصه و بر اساس آخرین قوانین و مقررات مربوط به جرایم نقدی در سال 1404 است.
- برای دریافت اطلاعات دقیق و بهروز در خصوص موارد خاص، میتوانید به متن کامل قوانین یا با کارشناسان حقوقی مشورت کنید.
نحوه پرداخت جریمه نقدی
شما میتوانید جریمه نقدی خود را به روشهای مختلف پرداخت کنید:
آنلاین:
- سامانه پرداخت الکترونیکی قوه قضاییه: https://eadl.ir/%D9%BE%D8%B1%D8%AF%D8%A7%D8%AE%D8%AA-%D8%A7%DB%8C%D9%86%D8%AA%D8%B1%D9%86%D8%AA%DB%8C
- سامانه ساجا: https://www.dadrah.ir/related-consulting.php?tags=%D9%BE%D8%B1%D8%AF%D8%A7%D8%AE%D8%AA%20%D8%AC%D8%B1%DB%8C%D9%85%D9%87-%D8%AC%D8%B1%DB%8C%D9%85%D9%87%20%D9%86%D9%82%D8%AF%DB%8C&page=4
- درگاههای پرداخت الکترونیکی بانکها (بسیاری از بانکها امکان پرداخت جریمه نقدی را از طریق درگاههای پرداخت اینترنتی خود فراهم کردهاند.)
حضوری:
- دفاتر خدمات الکترونیک قضایی: https://adliran.ir/Home/GetPolice
- دادگستریها
- بانکها
نکات:
- برای پرداخت جریمه نقدی، باید شماره پرونده و کد ملی خود را داشته باشید.
- در برخی موارد، ممکن است علاوه بر جریمه نقدی، هزینه دادرسی نیز باید پرداخت شود.
- پس از پرداخت جریمه نقدی، رسید دریافت کنید و آن را نزد خود نگه دارید.
راهنمای پرداخت جریمه نقدی از طریق سامانه پرداخت الکترونیکی قوه قضاییه:
- به آدرس https://eadl.ir/%D9%BE%D8%B1%D8%AF%D8%A7%D8%AE%D8%AA-%D8%A7%DB%8C%D9%86%D8%AA%D8%B1%D9%86%D8%AA%DB%8C مراجعه کنید.
- بر روی گزینه “پرداخت جریمه نقدی” کلیک کنید.
- شماره پرونده و کد ملی خود را وارد کنید.
- مبلغ جریمه را مشاهده کنید.
- بر روی گزینه “پرداخت” کلیک کنید.
- روش پرداخت مورد نظر خود را انتخاب کنید (کارت به کارت، اینترنت بانک، …)
- مراحل پرداخت را طبق دستورالعمل انجام دهید.
- پس از پرداخت، رسید را دریافت و چاپ کنید.
راهنمای پرداخت جریمه نقدی از طریق سامانه ساجا:
- به آدرس https://www.dadrah.ir/related-consulting.php?tags=%D9%BE%D8%B1%D8%AF%D8%A7%D8%AE%D8%AA%20%D8%AC%D8%B1%DB%8C%D9%85%D9%87-%D8%AC%D8%B1%DB%8C%D9%85%D9%87%20%D9%86%D9%82%D8%AF%DB%8C&page=4 مراجعه کنید.
- بر روی گزینه “ورود به سامانه” کلیک کنید.
- نام کاربری و رمز عبور خود را وارد کنید.
- از منوی سمت چپ، گزینه “خدمات الکترونیک قضایی” و سپس “پرداخت جریمه نقدی” را انتخاب کنید.
- شماره پرونده و کد ملی خود را وارد کنید.
- مبلغ جریمه را مشاهده کنید.
- بر روی گزینه “پرداخت” کلیک کنید.
- روش پرداخت مورد نظر خود را انتخاب کنید (کارت به کارت، اینترنت بانک، …)
- مراحل پرداخت را طبق دستورالعمل انجام دهید.
- پس از پرداخت، رسید را دریافت و چاپ کنید.
راهنمای پرداخت جریمه نقدی در دفاتر خدمات الکترونیک قضایی:
- به نزدیکترین دفتر خدمات الکترونیک قضایی مراجعه کنید.
- مدارک مورد نیاز (کارت ملی، پرونده جریمه) را به همراه داشته باشید.
- به متصدی دفتر مراجعه کنید و درخواست پرداخت جریمه نقدی را بدهید.
- متصدی دفتر، شما را راهنمایی خواهد کرد تا مراحل پرداخت را به طور کامل انجام دهید.
- پس از پرداخت، رسید را دریافت کنید.
راهنمای پرداخت جریمه نقدی در دادگستریها:
- به شعبهای از دادگستری که پرونده شما در آن شعبه رسیدگی میشود مراجعه کنید.
- به دایره اجرای احکام مراجعه کنید.
- مدارک مورد نیاز (کارت ملی، پرونده جریمه) را به همراه داشته باشید.
- به متصدی دایره اجرای احکام مراجعه کنید و درخواست پرداخت جریمه نقدی را بدهید.
- متصدی دایره، شما را راهنمایی خواهد کرد تا مراحل پرداخت را به طور کامل انجام دهید.
- پس از پرداخت، رسید را دریافت کنید.
راهنمای پرداخت جریمه نقدی در بانکها:
- به یکی از شعب بانکهایی که امکان پرداخت جریمه نقدی را دارند مراجعه کنید.
- به متصدی شعبه مراجعه کنید و درخواست پرداخت جریمه نقدی را بدهید.
- شماره پرونده و کد ملی خود را به متصدی شعبه ارائه دهید.
- متصدی شعبه، مبلغ جریمه را به شما اعلام خواهد
میزان جریمه نقدی در جرایم مختلف در ایران
میزان جریمه نقدی در جرایم مختلف در ایران، بسته به نوع جرم، شدت و گستردگی آن، در قوانین مختلف تعیین شده است. به طور کلی، می توان جرایمی که در آنها جریمه نقدی پیش بینی شده است را به دو دسته کلی تقسیم کرد:
1. جرایم تعزیری:
در بسیاری از جرایم تعزیری، علاوه بر مجازات های حبس، شلاق و …، مجازات نقدی نیز برای مرتکب در نظر گرفته شده است. میزان این جریمه نقدی در قوانین مختلف و برای جرایم مختلف، متفاوت است. به عنوان مثال:
- توهین به اشخاص عادی: طبق ماده 614 قانون مجازات اسلامی، برای توهین به اشخاص عادی، از پانصد هزار ریال تا یک میلیون ریال جریمه نقدی در نظر گرفته شده است.
- مزاحمت تلفنی: بر اساس ماده 617 قانون مجازات اسلامی، برای مزاحمت تلفنی، از پانصد هزار ریال تا یک میلیون ریال جریمه نقدی در نظر گرفته شده است.
- افتراء: طبق ماده 619 قانون مجازات اسلامی، مجازات افتراء از دو میلیون ریال تا شش میلیون ریال جریمه نقدی می باشد.
- تخریب اموال عمومی: بر اساس ماده 615 قانون مجازات اسلامی، برای تخریب اموال عمومی، از یک میلیون ریال تا شش میلیون ریال جریمه نقدی در نظر گرفته شده است.
- جعل سند: طبق ماده 523 قانون مجازات اسلامی، مجازات جعل سند از یک میلیون ریال تا ده میلیون ریال جریمه نقدی می باشد.
- استفاده از سند جعلی: بر اساس ماده 524 قانون مجازات اسلامی، مجازات استفاده از سند جعلی از پانصد هزار ریال تا سه میلیون ریال جریمه نقدی می باشد.
2. جرایم تخلفات:
در برخی از قوانین خاص، جرایم و تخلفاتی پیش بینی شده که مجازات آنها صرفاً پرداخت وجه نقدی است. میزان این جریمه نقدی نیز در قوانین مختلف و برای تخلفات مختلف، متفاوت است. به عنوان مثال:
- تخلفات رانندگی: در قانون تخلفات رانندگی، برای تخلفات رانندگی مانند سرعت غیرمجاز، سبقت غیرمجاز و … جریمه های نقدی متفاوتی در نظر گرفته شده است. به عنوان مثال، جریمه سرعت غیرمجاز در مناطق مسکونی از 1 میلیون تا 3 میلیون تومان و در آزادراه ها از 500 هزار تا 1 میلیون تومان متغیر است.
- تخلفات صنفی: در قانون نظام صنفی، برای تخلفات صنفی مانند عدم صدور فاکتور، گران فروشی و … جریمه های نقدی متفاوتی در نظر گرفته شده است. به عنوان مثال، جریمه عدم صدور فاکتور از 100 هزار تا 500 هزار تومان و جریمه گران فروشی از 200 هزار تا 2 میلیون تومان متغیر است.
- تخلفات بهداشتی: در قانون مواد خوردنی، آشامیدنی، آرایشی و بهداشتی، برای تخلفات بهداشتی مانند عدم رعایت موازین بهداشتی در تولید و عرضه مواد غذایی و … جریمه های نقدی متفاوتی در نظر گرفته شده است. به عنوان مثال، جریمه عدم رعایت موازین بهداشتی در تولید مواد غذایی از 500 هزار تا 10 میلیون تومان و جریمه عرضه مواد غذایی فاسد از 2 میلیون تا 10 میلیون تومان متغیر است.
نکات مهم:
- در برخی موارد، قاضی اختیار دارد با توجه به اوضاع و احوال و شرایط خاص هر پرونده، میزان جریمه نقدی را از حداقل تا حداکثر مقرر در قانون تعیین کند.
- جریمه نقدی در زمره مجازات های جایگزین حبس نیز محسوب می شود و در برخی موارد، قاضی می تواند به جای حبس، مرتکب را به پرداخت جریمه نقدی محکوم کند.
- در صورت عدم پرداخت جریمه نقدی در مهلت قانونی، علاوه بر امکان صدور اجراییه و وصول اجباری جریمه، ممکن است مجازات های دیگری نیز برای متخلف در نظر گرفته شود.
