سامانه قضایی دیوان عدالت اداری
دیوان عدالت اداری در ایران از دو سامانه قضایی مجزا برای رسیدگی به دعاوی و امور مربوط به خود استفاده میکند:
1. سامانه رسیدگی به دعاوی:
این سامانه برای رسیدگی به دعاوی و اعتراضات اشخاص حقیقی و حقوقی از تصمیمات و اقدامات مراجع دولتی و عمومی غیردولتی اعم از وزارتخانهها، سازمانها، مؤسسات و شرکتهای دولتی، شهرداریها و سایر دستگاههای اجرایی اعم از ملی، استانی و محلی و همچنین واحدهای نظامی و انتظامی در حدود مقررات قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری طراحی و اجرا شده است.
برخی از قابلیتهای این سامانه عبارتند از:
- ثبت دادخواست: اشخاص حقیقی و حقوقی میتوانند از طریق این سامانه، دادخواست خود را به دیوان عدالت اداری ثبت کنند.
- پیگیری پرونده: طرفین پرونده میتوانند از طریق این سامانه، روند رسیدگی به پرونده خود را پیگیری کنند.
- اطلاعرسانی: اخبار و اطلاعیههای مربوط به پروندهها از طریق این سامانه به طرفین پرونده ابلاغ میشود.
- مدیریت پرونده: قضات دیوان عدالت اداری از طریق این سامانه، به پروندههای قضایی رسیدگی میکنند.
- صدور رأی: آراء صادره توسط قضات دیوان عدالت اداری از طریق این سامانه به طرفین پرونده ابلاغ میشود.
دسترسی به سامانه رسیدگی به دعاوی:
- اشخاص حقیقی و حقوقی میتوانند با استفاده از نام کاربری و رمز عبور خود به این سامانه دسترسی پیدا کنند.
- در حال حاضر امکان ثبت نام و اخذ نام کاربری و رمز عبور برای اشخاص حقیقی در این سامانه فراهم شده است. اشخاص حقوقی باید از طریق مراجع ذیربط در دستگاه مربوطه برای اخذ نام کاربری و رمز عبور اقدام کنند.
آدرس سامانه رسیدگی به دعاوی:
[نشانی وب نامعتبر برداشته شد]
2. سامانه اجرای احکام:
این سامانه برای اجرای آراء و تصمیمات قطعی و لازمالاجرای صادره از سوی شعب دیوان عدالت اداری و هیأتهای تخصصی و همچنین سایر مراجعی که طبق قانون، احکام آنها توسط دیوان عدالت اداری قابل اجرا است، طراحی و اجرا شده است.
برخی از قابلیتهای این سامانه عبارتند از:
- ثبت درخواست اجرای حکم: اشخاص حقیقی و حقوقی میتوانند از طریق این سامانه، درخواست اجرای حکم قطعی خود را ثبت کنند.
- پیگیری درخواست اجرای حکم: اشخاص حقیقی و حقوقی میتوانند از طریق این سامانه، روند اجرای حکم خود را پیگیری کنند.
- اطلاعرسانی: اخبار و اطلاعیههای مربوط به اجرای احکام از طریق این سامانه به اشخاص حقیقی و حقوقی ابلاغ میشود.
- مدیریت پروندههای اجرای احکام: کارکنان دیوان عدالت اداری از طریق این سامانه، به پروندههای اجرای احکام رسیدگی میکنند.
- صدور اجراییه: اجراییههای مربوط به احکام قطعی از طریق این سامانه صادر میشود.
دسترسی به سامانه اجرای احکام:
- اشخاص حقیقی و حقوقی میتوانند با استفاده از نام کاربری و رمز عبور خود به این سامانه دسترسی پیدا کنند.
- در حال حاضر امکان ثبت نام و اخذ نام کاربری و رمز عبور برای اشخاص حقیقی در این سامانه فراهم شده است. اشخاص حقوقی باید از طریق مراجع ذیربط در دستگاه مربوطه برای اخذ نام کاربری و رمز عبور اقدام کنند.
نقش سامانههای قضایی دیوان عدالت اداری در تحول قضایی:
سامانههای قضایی دیوان عدالت اداری با خودکارسازی بسیاری از فرآیندها، به دیوان عدالت اداری کمک میکنند تا به دعاوی و اعتراضات اشخاص حقیقی و حقوقی با سرعت و دقت بیشتری رسیدگی کند. همچنین این سامانهها با افزایش شفافیت و نظارت بر عملکرد قضات و کارکنان دیوان، به ارتقای اعتماد عمومی به دستگاه قضایی کمک میکنند.
خدمات الکترونیکی دیوان عدالت اداری
دیوان عدالت اداری جهت تسهیل در ارائه خدمات و دسترسی آسان مردم به این نهاد، اقدام به ارائه خدمات الکترونیکی متنوعی نموده است که از جمله آنها می توان به موارد ذیل اشاره کرد:
ثبت دادخواست:
- امکان ثبت دادخواست الکترونیکی در سامانه ثنا
- امکان پرداخت هزینه دادرسی به صورت الکترونیکی
- امکان پیگیری روند رسیدگی به پرونده به صورت الکترونیکی
دریافت لوایح:
- امکان دریافت لوایح و اخطاریه ها به صورت الکترونیکی در سامانه سُدا
اطلاع از آراء:
- امکان مشاهده آراء هیئت های عمومی و تخصصی دیوان به صورت الکترونیکی در پایگاه اطلاع رسانی دیوان
- امکان دریافت آراء به صورت الکترونیکی در سامانه سُدا
سایر خدمات:
- امکان وکالت الکترونیکی
- امکان ابلاغ الکترونیکی
- امکان برگزاری دادرسی الکترونیکی
- امکان طرح سوالات حقوقی و دریافت پاسخ
- امکان اعلام وصول مطالبات
- امکان محاسبه هزینه دادرسی
- امکان مشاهده قوانین و مقررات
- امکان مشاهده اخبار و رویدادهای دیوان
- امکان نظرسنجی
- امکان تماس با دیوان
مزایای استفاده از خدمات الکترونیکی دیوان عدالت اداری:
- صرفه جویی در زمان و هزینه: با استفاده از خدمات الکترونیکی، نیازی به مراجعه حضوری به دیوان نیست و افراد می توانند به راحتی از منزل یا محل کار خود از خدمات دیوان استفاده کنند.
- افزایش سرعت رسیدگی به پرونده ها: استفاده از خدمات الکترونیکی موجب تسریع در روند رسیدگی به پرونده ها می شود.
- کاهش اطاله دادرسی: با استفاده از خدمات الکترونیکی، اطاله دادرسی به طور قابل توجهی کاهش می یابد.
- افزایش شفافیت: استفاده از خدمات الکترونیکی موجب افزایش شفافیت در فرآیند رسیدگی به پرونده ها می شود.
- افزایش دسترسی به عدالت: با استفاده از خدمات الکترونیکی، دسترسی مردم به عدالت تسهیل می شود.
سامانههای قضایی دیوان عدالت اداری نقش مهمی در انجام وظایف این نهاد و ارائه خدمات به مردم ایفا میکنند. این سامانهها به طور کلی به دو دسته اصلی تقسیم میشوند:
1. سامانههای مربوط به رسیدگی به پروندهها:
- سامانه ثبت دادخواست: این سامانه به اشخاص حقیقی و حقوقی امکان میدهد تا به صورت الکترونیکی دادخواست خود را به دیوان عدالت اداری ثبت کنند.
- سامانه ابلاغ الکترونیکی: این سامانه برای ابلاغ اوراق و احکام قضایی به طرفین پرونده به صورت الکترونیکی استفاده میشود.
- سامانه دبیرخانه: این سامانه وظایف مربوط به گردش پروندهها در داخل دیوان عدالت اداری را انجام میدهد.
- سامانه رای: این سامانه برای صدور و ابلاغ آراء قضایی توسط قضات دیوان عدالت اداری استفاده میشود.
2. سامانههای مربوط به ارائه خدمات به مردم:
- سامانه اطلاعرسانی: این سامانه به مردم امکان میدهد تا از اخبار و رویدادهای دیوان عدالت اداری، قوانین و مقررات مربوط به صلاحیت و وظایف دیوان، و همچنین نحوه طرح شکایت و تظلمخواهی مطلع شوند.
- سامانه پرسش و پاسخ: این سامانه به مردم امکان میدهد تا سوالات خود را در مورد مسائل مربوط به دیوان عدالت اداری به صورت الکترونیکی مطرح کنند و از پاسخ کارشناسان مربوطه بهرهمند شوند.
- سامانه نوبتدهی: این سامانه به مردم امکان میدهد تا به صورت الکترونیکی برای ملاقات با قضات و کارکنان دیوان عدالت اداری نوبت بگیرند.
مزایای استفاده از سامانههای قضایی دیوان عدالت اداری:
- افزایش سرعت و دقت در رسیدگی به پروندهها: استفاده از این سامانهها موجب میشود تا فرآیند رسیدگی به پروندهها در دیوان عدالت اداری به طور قابلتوجهی سریعتر و دقیقتر انجام شود.
- کاهش هزینهها: استفاده از این سامانهها موجب میشود تا هزینههای مربوط به رسیدگی به پروندهها در دیوان عدالت اداری کاهش یابد.
- افزایش دسترسی مردم به خدمات دیوان عدالت اداری: استفاده از این سامانهها موجب میشود تا مردم به راحتی و به صورت الکترونیکی به خدمات دیوان عدالت اداری دسترسی داشته باشند.
- افزایش شفافیت و نظارت بر عملکرد دیوان عدالت اداری: استفاده از این سامانهها موجب میشود تا عملکرد دیوان عدالت اداری شفافتر شده و نظارت بر آن افزایش یابد.
دیوان عدالت اداری جهت تسهیل در امور مراجعهکنندگان و ارتقا کیفیت خدمات ارائه شده، اقدام به ارائه خدمات الکترونیکی متنوعی نموده است. استفاده از این خدمات مزایای متعددی برای اشخاص حقیقی و حقوقی که قصد طرح شکایت یا پیگیری پرونده در دیوان را دارند به همراه دارد که از جمله آنها میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
صرفهجویی در وقت و هزینه:
- کاهش نیاز به مراجعه حضوری: با استفاده از خدمات الکترونیکی دیوان عدالت اداری، نیازی به مراجعه حضوری به دفاتر دیوان در سراسر کشور نیست و میتوان کلیه مراحل ثبت دادخواست، پیگیری پرونده و دریافت احکام را به صورت غیرحضوری انجام داد. این امر موجب صرفهجویی در وقت و هزینه رفت و آمد به خصوص برای افرادی که در شهرهای دور از مرکز دیوان سکونت دارند میشود.
- تسریع در انجام امور: استفاده از خدمات الکترونیکی دیوان عدالت اداری موجب تسریع در انجام امور مربوط به پروندهها میشود. به عنوان مثال، ثبت دادخواست به صورت الکترونیکی به مراتب سریعتر از ثبت دادخواست به صورت حضوری انجام میشود.
افزایش دقت و صحت اطلاعات:
- اطلاعات متمرکز و به روز: کلیه اطلاعات مربوط به پروندهها در سامانه الکترونیکی دیوان عدالت اداری به صورت متمرکز و به روز نگهداری میشوند. این امر موجب افزایش دقت و صحت اطلاعات مربوط به پروندهها و کاهش احتمال بروز خطا میشود.
- دسترسی آسان به اطلاعات: اشخاص میتوانند با استفاده از خدمات الکترونیکی دیوان عدالت اداری به صورت آسان به اطلاعات مربوط به پرونده خود از جمله تاریخ و ساعت جلسات رسیدگی، متن احکام و سایر مستندات پرونده دسترسی پیدا کنند.
تسهیل روند رسیدگی به پروندهها:
- ارائه خدمات در تمام ساعات شبانهروز: خدمات الکترونیکی دیوان عدالت اداری در تمام ساعات شبانهروز و در تمامی ایام هفته در دسترس اشخاص است. این امر موجب تسهیل در روند رسیدگی به پروندهها و امکان انجام امور مربوط به پرونده در هر زمان و مکان میشود.
- کاهش اطاله دادرسی: استفاده از خدمات الکترونیکی دیوان عدالت اداری میتواند به کاهش اطاله دادرسی و تسریع در رسیدگی به پروندهها کمک کند.
افزایش شفافیت:
- رصد وضعیت پرونده: اشخاص میتوانند با استفاده از خدمات الکترونیکی دیوان عدالت اداری به صورت آنلاین از وضعیت پرونده خود مطلع شوند و کلیه مراحل رسیدگی به پرونده را رصد کنند.
- ارسال الکترونیکی ابلاغها: ابلاغ اوراق قضایی به اشخاص به صورت الکترونیکی از طریق سامانه الکترونیکی دیوان عدالت اداری انجام میشود. این امر موجب افزایش شفافیت در فرآیند ابلاغ و کاهش احتمال گم شدن یا جعل اوراق قضایی میشود.
دسترسی آسان برای افراد کمتوان:
- خدمات بدون نیاز به دانش فنی: استفاده از خدمات الکترونیکی دیوان عدالت اداری نیاز به دانش فنی خاصی ندارد و به راحتی توسط تمامی افراد قابل استفاده است.
- ارائه راهنما و آموزش: دیوان عدالت اداری برای راهنمایی اشخاص در استفاده از خدمات الکترونیکی خود، راهنماها و آموزشهای مختلفی را در وبسایت خود قرار داده است.
سامانه قضایی دیوان عدالت اداری
سامانه قضایی دیوان عدالت اداری، دیوانی تخصصی زیر نظر قوه قضائیه جمهوری اسلامی ایران است که به موجب اصل 173 قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران برای رسیدگی به شکایات، تظلمات و اعتراضات مردم نسبت به مأموران یا واحدها یا آئیننامههای دولتی و احقاق حقوق آنها تأسیس شده است.
وظایف و صلاحیتهای دیوان عدالت اداری:
- رسیدگی به شکایات و تظلمات اشخاص حقیقی یا حقوقی از:
- آراء و اقدامات مراجع اداری و دولتی اعم از وزارتخانهها، سازمانها و مؤسسات دولتی و وابسته به دولت، شرکتهای دولتی و شهرداریها در امور مربوط به وظایف قانونی آنها.
- آراء و اقدامات قوای مقننه و مجریه اعم از آییننامهها و سایر مقررات دولتی و بخشنامهها و دستورالعملهای ناظر بر آنها که جنبه عـمومی دارند و در جهت تفسیر و اجرای قوانین وضع شدهاند.
- حلّ و فصل اختلافات و دعاوی بین اشخاص حقیقی یا حقوقی دولتی در صورتی که به موجب قانون مرجع دیگری برای رسیدگی به آن اختلافات و دعاوی پیشبینی نشده باشد.
- اظهارنظر مشورتی در خصوص طرحها و لوایح مربوط به وظایف و اختیارات قوه مجریه که از طرف مجلس شورای اسلامی یا سایر مراجع قانونی به آن ارجاع میشود.
ساختار دیوان عدالت اداری:
دیوان عدالت اداری از شعب بدوی، تجدید نظر و هیأت عمومی دیوان تشکیل شده است.
- شعب بدوی: به کلیه دعاوی و شکایات در مرحله اول رسیدگی میکنند و رأی صادر میکنند.
- شعب تجدید نظر: به تجدید نظرخواهی از آراء و احکام شعب بدوی رسیدگی میکنند.
- هیأت عمومی دیوان: در مواردی که آراء صادره از شعب مختلف دیوان در مورد یک موضوع متعارض باشند، به اختلاف رسیدگی و وحدت رویه ایجاد میکند.
نحوه طرح دعوا در دیوان عدالت اداری:
اشخاص حقیقی یا حقوقی که از اقدامات یا آراء مراجع اداری و دولتی یا سایر اشخاص مشمول صلاحیت دیوان، معترض باشند، میتوانند با مراجعه به یکی از شعب دیوان و تنظیم دادخواست، دعوای خود را مطرح کنند.
مزایای طرح دعوا در دیوان عدالت اداری:
- رسیدگی رایگان: برخلاف سایر مراجع قضایی، طرح دعوا در دیوان عدالت اداری رایگان است و نیازی به پرداخت هزینه دادرسی نیست.
- سهولت دسترسی: اشخاص میتوانند به راحتی با مراجعه به دفاتر خدمات الکترونیک قضایی در سراسر کشور، دادخواست خود را به دیوان عدالت اداری ارسال کنند.
- تخصصی بودن: قضات دیوان عدالت اداری از تخصص لازم در زمینه حقوق اداری برخوردار هستند و به طور تخصصی به دعاوی مربوط به این حوزه رسیدگی میکنند.
- سرعت رسیدگی: دیوان عدالت اداری مکلف به رسیدگی سریع به دعاوی مطروحه در ظرف مدت قانونی است.