سرقت حدی مشاوره حقوقی

سرقت حدی در قانون جمهوری اسلامی ایران

سرقت حدی، نوعی از سرقت است که مجازات آن در شرع اسلام و قانون مجازات اسلامی به طور مشخص تعیین شده است.

شرایط تحقق سرقت حدی:

برای اینکه سرقتی به عنوان سرقت حدی شناخته شود، باید شرایط زیر را داشته باشد:

1. مبلغ: ارزش مال مسروقه باید به حد نصاب شرعی برسد. حد نصاب در مورد اموال مختلف متفاوت است. به عنوان مثال، حد نصاب برای طلا و نقره، 1/4 مثقال شرعی (حدود 6 گرم) و برای گوسفند، یک گوسفند کامل است.
2. حرز: مال مسروقه باید از “حرز” خارج شده باشد. حرز به مکانی گفته می شود که عرفاً برای حفظ مال به کار می رود، مانند خانه، مغازه، خودرو و … .
3. شرایط سارق: سارق باید شرایطی مانند مسلمان، عاقل، بالغ و مختار بودن را داشته باشد.
4. عدم اکراه: سرقت باید بدون اکراه و اجبار انجام شده باشد.
5. عدم رضایت صاحب مال: سرقت باید بدون رضایت صاحب مال انجام شده باشد.

مجازات سرقت حدی:

مجازات سرقت حدی در شرع اسلام و قانون مجازات اسلامی به شرح زیر است:

• بار اول: قطع 4 انگشت دست راست سارق به جز انگشت شست.
• بار دوم: قطع پای چپ سارق از پایین برآمدگی ساق پا.
• بار سوم: حبس ابد.
• بار چهارم: اعدام، حتی اگر سرقت در زندان انجام شده باشد.

تفاوت سرقت حدی و تعزیری:

سرقت تعزیری، نوعی از سرقت است که مجازات آن در قانون مجازات اسلامی به طور مشخص تعیین نشده است و قاضی با توجه به شرایط  آن را تعیین می کند.

نکات مهم:

• در سرقت حدی، دیه به صاحب مال تعلق می گیرد، اما در سرقت تعزیری، دیه فقط در صورتی به صاحب مال تعلق می گیرد که سارق توانایی پرداخت آن را داشته باشد.
• در سرقت حدی، حدس و گمان برای اثبات جرم کافی نیست و باید با ادله شرعی مانند شهادت شهود یا اقرار سارق ثابت شود.
• در سرقت تعزیری، می توان با قسامه و سایر ادله اثبات جرم، جرم را ثابت کرد.

شرایط تحقق سرقت حدی در قانون مجازات اسلامی ایران:

طبق ماده 266 قانون مجازات اسلامی، سرقت در صورتی حدی محسوب می شود که تمام شرایط زیر وجود داشته باشد:

**1. ** هتک حرز: سارق باید “حرز” را شکسته باشد. حرز به مکانی گفته می شود که مال در آن نگهداری می شود و به طور عرفی از آن محافظت می شود. به عنوان مثال، منزل، مغازه، خودرو و کیف از مصادیق حرز هستند.

**2. ** مال مسروقه شرعی و قانونی باشد: مال مورد سرقت باید شرعاً و قانوناً مال غیر باشد. به عنوان مثال، سرقت اموال عمومی یا رها شده حدی محسوب نمی شود.

**3. ** مال به مقدار نصاب برسد: برای هر نوع مال، نصاب مشخصی در قانون تعیین شده است. در صورتی که ارزش مال مسروقه به نصاب برسد، سرقت حدی محسوب می شود. به عنوان مثال، نصاب برای طلا 3 مثقال شرعی، برای نقره 20 مثقال شرعی و برای مس 60 من است.

**4. ** سرقت در شب باشد: سرقت باید در تاریکی شب واقع شود.

**5. ** از محل سکنی یا انبار یا کارخانه باشد: سرقت باید از یکی از این سه مکان انجام شده باشد.

**6. ** سارق مسلح باشد: سارق در حین سرقت سلاح کشیده باشد یا از اسباب و ادواتی که به منزله سلاح است استفاده کرده باشد.

**7. ** دو نفر یا بیشتر باشند: سرقت توسط دو نفر یا بیشتر به صورت گروهی انجام شده باشد.

**8. ** محارب باشد: سارق محارب باشد. محارب کسی است که در زمین مسکونی یا در معابر عمومی با انگیزه ایجاد ناامنی و ترس، برای مردم سلاح بکشد یا اموال آنها را به زور بگیرد.

**9. ** سارق سابقه سرقت حدی داشته باشد: سارق قبلاً یک بار به جرم سرقت حدی محکوم شده باشد.

**10. ** مال مسروقه از مستضعف باشد: مال از یک فرد مستضعف و فقیر سرقت شده باشد.

**11. ** سارق در حین سرقت مرتکب جنایت بر نفس شود: در حین سرقت، قتلی انجام شده باشد.

**12. ** سارق در حین سرقت مرتکب ایراد صدمه جسمانی بر غیر شود: در حین سرقت، به شخص دیگری صدمه جسمانی وارد شده باشد.

**13. ** سارق با انگیزه انتقام یا عناد مرتکب سرقت شود: سرقت با انگیزه انتقام یا خصومت شخصی انجام شده باشد.

**14. ** سرقت در حرم مکی یا مسجد النبی باشد: سرقت در حرم مکه یا مسجد النبی انجام شده باشد.

مجازات سرقت حدی:

مجازات سرقت حدی در قانون مجازات اسلامی به شرح زیر است:

• در مرتبه اول: قطع 4 انگشت دست راست سارق از انتهای آن است، به طوری که انگشت شست و کف دست باقی بماند.
• در مرتبه دوم: قطع پای چپ سارق از پایین برآمدگی است، به نحوی که نصف قدم و مقداری از محل مسح باقی بماند.
• در مرتبه سوم: حبس ابد
• در مرتبه چهارم: اعدام، حتی اگر سرقت در زندان باشد

توجه:

• در صورتی که هر یک از شرایط فوق وجود نداشته باشد، سرقت تعزیری محسوب می شود و مجازات آن طبق قانون مجازات اسلامی تعیین می شود.
• قاضی در سرقت حدی اختیار تخفیف در مجازات را ندارد.
• اگر سارق در حین قطع عضو فوت کند، دیه او بر عهده بیت المال است.

مجازات سرقت حدی در قانون جمهوری اسلامی ایران:

سرقت حدی به نوعی از سرقت گفته می‌شود که مجازات آن در شرع و قانون اسلام به طور قطعی و بدون اختیار برای قاضی تعیین شده است.

شرایط تحقق سرقت حدی در ماده ۲۶۶ قانون مجازات اسلامی به ۱۴ مورد تقسیم شده است.

در صورتی که تمام این شرایط در یک سرقت جمع شوند، آن سرقت حدی محسوب می‌شود و مجازات‌های زیر برای سارق در نظر گرفته می‌شود:

مرتبه اول:

• قطع چهار انگشت دست راست سارق از انتهای آن به طوری که انگشت شست و کف دست باقی بماند.

مرتبه دوم:

• قطع پای چپ سارق از پائین برآمدگی به نحوی که نصف قدم و مقداری از محل مسح باقی بماند.

مرتبه سوم:

• حبس ابد.

مرتبه چهارم:

• اعدام، حتی اگر سرقت در زندان باشد.

تبصره:

• هرگاه سارق فاقد عضو متعلق به قطع باشد، حسب مورد مشمول یکی از سرقتهای تعزیری می‌شود.

نکات مهم:

• مجازات‌های سرقت حدی قابل تخفیف، تعلیق و تبدیل به جزای نقدی نیستند.
• اگر سارق قبل از اجرای مجازات توبه کند و اموال مسروقه را به صاحبش رد کند، حد از او ساقط می‌شود.
• در برخی از موارد، مانند سرقت از اماکن مذهبی یا سرقت مسلحانه، علاوه بر مجازات‌های حد، مجازات‌های تعزیری نیز برای سارق در نظر گرفته می‌شود.

تفاوت سرقت حدی و سرقت تعزیری:

• مجازات سرقت حدی در شرع و قانون اسلام به طور قطعی تعیین شده است، در حالی که مجازات سرقت تعزیری توسط قاضی و با توجه به شرایط و اوضاع و احوال قضیه تعیین می‌شود.
• مجازات‌های سرقت حدی قابل تخفیف، تعلیق و تبدیل به جزای نقدی نیستند، در حالی که مجازات‌های سرقت تعزیری در برخی از موارد قابل تخفیف، تعلیق و تبدیل به جزای نقدی هستند.

قانون مجازات اسلامی جدید، تغییراتی در مجازات‌های سرقت حدی ایجاد کرده است.

برای کسب اطلاعات دقیق تر در خصوص مجازات سرقت حدی، می توانید به قانون مجازات اسلامی و یا به یک وکیل یا مشاور حقوقی مراجعه کنید.

شرایط تحقق سرقت حدی در قانون مجازات اسلامی ایران:

طبق ماده 266 قانون مجازات اسلامی، سرقت حدی زمانی اتفاق می‌افتد که تمام شرایط چهارده‌گانه زیر به طور کامل و همزمان وجود داشته باشد:

1. موضوع سرقت، “معین” و “مملوک” باشد. یعنی مال مسروقه باید مشخص و قابل شناسایی باشد و همچنین مالک داشته باشد.
2. مال مسروقه در “حرز” باشد. حرز به مکانی گفته می‌شود که محل نگهداری مال است و به طور عرفی برای حفظ مال از دستبرد به کار می‌رود.
3. سارق، “حرز” را “شکسته” یا “تخریب” کند.
4. سارق، “اولین بار” مرتکب سرقت حدی شده باشد.
5. سرقت در “شب” واقع شده باشد.
6. سرقت در “مکان مسکونی” واقع شده باشد.
7. ارزش مال مسروقه به حد نصاب برسد. حد نصاب در زمان نگارش این پاسخ (خرداد 1403) برای طلا، 1 مثقال شرعی و برای سایر اموال، معادل آن مقدار طلا است.
8. سارق، “مسلمان” باشد.
9. سارق، “بالغ” باشد.
10. سارق، “عاقل” باشد.
11. سارق، “قصد تملک” مال مسروقه را داشته باشد.
12. مال مسروقه، “از حرز خارج” شده باشد.
13. سرقت “بدون رضایت صاحب مال” انجام شده باشد.
14. سارق، تحت هیچ‌کدام از عناوین و جهات موجهه از جمله اکراه، اضطرار و دفاع مشروع نباشد.

توجه:

• اگر حتی یکی از شرایط فوق وجود نداشته باشد، سرقت حدی محسوب نمی‌شود و مجازات آن تعزیری خواهد بود.
• مجازات سرقت حدی در مرتبه اول، قطع انگشتان دست راست سارق است.
• مجازات سرقت حدی در مرتبه دوم، قطع پای چپ سارق است.
• مجازات سرقت حدی در مرتبه سوم، حبس ابد است.
• مجازات سرقت حدی در مرتبه چهارم، اعدام است.

توجه:

• اطلاعات ارائه شده در این پاسخ فقط جنبه اطلاع رسانی دارد و به هیچ وجه جایگزین مشاوره حقوقی متخصص نیست.
• برای بررسی دقیق پرونده خود و دریافت مشاوره حقوقی در مورد سرقت حدی، حتماً با یک وکیل دادگستری یا متخصص حقوق کیفری مشورت کنید.