فروش مال غیر به معنای انتقال مال، به نحوی است که انتقالدهنده بدون مالکیت یا مجوز قانونی، خود را به عنوان مالک یا دارای اختیار معرفی کرده و با هدف اضرار به مالک، مال غیر را به دیگری منتقل میکند.
عناصر تشکیل دهنده جرم فروش مال غیر:
عنصر قانونی: ماده 1 قانون مجازات راجع به انتقال مال غیر مصوب 1308
عنصر مادی:
رفتار: انتقال مال غیر، اعم از عین یا منفعت
نتیجه: ضرر به مالک
عنصر معنوی:
سوءنیت عام: علم به مال غیر بودن و قصد اضرار به مالک
سوءنیت خاص: قصد انتفاع شخصی
مجازات فروش مال غیر:
حبس: از یک تا سه سال
جزای نقدی: از یک میلیون و پانصد هزار ریال تا دوازده میلیون ریال
رد مال: به مالک
نکته: در صورتی که انتقال مال غیر با علم به مال غیر بودن و با قصد کلاهبرداری انجام شود، مرتکب به مجازات کلاهبرداری نیز محکوم خواهد شد.
راهکارهای پیشگیری از وقوع فروش مال غیر:
استعلام سند مالکیت: قبل از خرید هر نوع مال، از اصالت سند مالکیت و عدم وجود هرگونه معارضه و توقیف، استعلام بگیرید.
معامله با اشخاص معتبر: از طریق افراد معتبر و شناخته شده اقدام به معامله کنید.
تنظیم قرارداد رسمی: معاملات خود را در قالب قراردادهای رسمی و با حضور وکیل یا مشاور حقوقی انجام دهید.
در صورت وقوع جرم فروش مال غیر:
مراجعه به مراجع قضایی: با ارائه مدارک و مستندات، علیه فرد متخلف شکایت کیفری مطرح کنید.
مطالبه خسارات: در صورت ضرر و زیان، میتوانید از طریق مراجع قضایی، مطالبه خسارات وارده را نیز نمایید.
برای استعلام سند مالکیت، روشهای مختلفی وجود دارد:
روشهای آنلاین:
سامانه ثبت اسناد و املاک کشور:
- سامانه استعلام الکترونیکی ملک: [https://ssaa.ir/](https://ssaa.ir/)
- سامانه خدمات الکترونیکی ثبتی: [https://my.ssaa.ir/](https://my.ssaa.ir/)
- سامانه بارکدخوان: با استفاده از بارکد موجود در سند مالکیت، میتوانید به اطلاعات سند دسترسی پیدا کنید.
- اپلیکیشنهای موبایلی: برخی از اپلیکیشنهای موبایلی مانند “سند من” امکان استعلام سند مالکیت را فراهم کردهاند.
روشهای حضوری:
مراجعه به دفاتر اسناد رسمی: با ارائه مدارک هویتی و سند مالکیت، میتوانید از اصالت سند و اطلاعات مربوط به آن استعلام بگیرید.
مراجعه به اداره ثبت اسناد و املاک: با ارائه مدارک هویتی و درخواست کتبی، میتوانید از اصالت سند و اطلاعات مربوط به آن استعلام بگیرید.
مدارک مورد نیاز:
شناسنامه
کارت ملی
سند مالکیت
هزینه استعلام:
هزینه استعلام سند مالکیت، به صورت آنلاین و حضوری، به مبلغ 1500 تومان است.
نکات:
قبل از معامله ملک، حتماً از اصالت سند مالکیت استعلام بگیرید.
برای استعلام سند مالکیت، میتوانید از خدمات وکلای دادگستری یا مشاوران حقوقی نیز استفاده کنید.
برای پیشگیری از وقوع فروش مال غیر، میتوان اقدامات پیشگیرانهای را در دو دسته کلی پیشگیری وضعی و پیشگیری اجتماعی انجام داد:
پیشگیری وضعی:
استعلام سند مالکیت: قبل از خرید هرگونه مال، اعم از منقول یا غیرمنقول، استعلام سند مالکیت آن از مراجع ذیصلاح مانند اداره ثبت اسناد و املاک ضروری است. این کار به شما کمک میکند تا از اصالت سند و مالکیت واقعی فروشنده اطمینان حاصل کنید.
معامله با اشخاص معتبر: سعی کنید معاملات خود را با اشخاص معتبر و شناخته شده انجام دهید. در مورد معاملات با افراد ناشناس یا کماطلاع، احتیاط بیشتری به خرج دهید و قبل از انجام معامله، تحقیقات لازم را انجام دهید.
تنظیم قرارداد کتبی: تنظیم قرارداد کتبی و ثبت آن در دفاتر اسناد رسمی، میتواند به عنوان یک ابزار پیشگیرانه عمل کند. در قرارداد کتبی، مشخصات کامل طرفین معامله، موضوع معامله، ثمن معامله و سایر شرایط و تعهدات طرفین باید به طور دقیق درج شود.
استفاده از سامانههای الکترونیکی: سامانههای الکترونیکی مانند سامانه ثبت املاک و مستغلات، سامانه سانه قوه قضائیه و سامانه جامع ثبت شرکتها میتوانند اطلاعات مفیدی در مورد املاک و اشخاص حقوقی ارائه دهند. استفاده از این سامانهها میتواند به شما در پیشگیری از کلاهبرداری و فروش مال غیر کمک کند.
پیشگیری اجتماعی:
آموزش و اطلاعرسانی: آموزش عمومی در مورد جرم فروش مال غیر و تبعات قانونی آن، میتواند به افزایش آگاهی عمومی و پیشگیری از وقوع این جرم کمک کند.
تقویت فرهنگ قانونمداری: تقویت فرهنگ قانونمداری و احترام به حقوق مالکیت دیگران، میتواند به کاهش جرایمی مانند فروش مال غیر کمک کند.
حمایت از مالکان: حمایت از مالکان و ایجاد ساز و کارهای مناسب برای جبران خسارات آنها در صورت وقوع جرم فروش مال غیر، میتواند به پیشگیری از وقوع این جرم کمک کند.
در کنار اقدامات پیشگیرانه ذکر شده، توجه به نکات زیر نیز میتواند در پیشگیری از وقوع جرم فروش مال غیر مفید باشد:
به هیچ عنوان به معاملات عجولانه و بدون تحقیق تن ندهید.
در هنگام معامله، به ظاهر و رفتار طرف مقابل توجه کنید.
در صورت مشاهده هرگونه مورد مشکوک، از انجام معامله خودداری کنید و به مراجع ذیصلاح اطلاع دهید.
با انجام اقدامات پیشگیرانه و توجه به نکات ذکر شده، میتوان تا حد زیادی از وقوع جرم فروش مال غیر جلوگیری کرد.
مجازات فروش مال غیر
مجازات فروش مال غیر بر اساس قانون مجازات راجع به انتقال مال غیر مصوب 1308 تعیین میشود. این مجازات شامل:
حبس از یک تا سه سال
جزای نقدی معادل دو تا پنج برابر قیمت مال
میزان مجازات: میزان مجازات حبس و جزای نقدی با توجه به ارزش مال و سابقه کیفری مرتکب تعیین میشود.
شروع مجازات: مجازات فروش مال غیر، تعقیبی است، یعنی فقط با شکایت مالک واقعی قابل تعقیب و مجازات است.
اثبات علم به غیرقانونی بودن معامله: برای اثبات جرم فروش مال غیر، اثبات علم مرتکب به غیرقانونی بودن معامله ضروری است.
عوامل تشدید مجازات فروش مال غیر:
ارتکاب جرم توسط اشخاصی که به واسطه شغل یا حرفه خود، امین محسوب میشوند: مانند سردفتران اسناد رسمی، وکلا و کارشناسان رسمی دادگستری.
انتقال مال غیر به قصد اضرار به صاحب آن: برای مثال، فروش مال برای فرار از پرداخت دیون.
تعدد و تکرار جرم
در صورت اثبات جرم فروش مال غیر، علاوه بر مجازاتهای ذکر شده، مرتکب به رد مال نیز محکوم میشود. یعنی باید مال را به مالک واقعی آن برگرداند.
وکیل برای فروش مال غیر
انتخاب وکیل برای فروش مال غیر
انتخاب وکیل متخصص و مجرب در امور ملکی و کیفری، برای پیگیری و حل و فصل پروندههای مربوط به فروش مال غیر، از اهمیت بالایی برخوردار است.
وظایف وکیل برای فروش مال غیر:
- مشاوره حقوقی: وکیل با بررسی دقیق شرایط پرونده، راهکارهای قانونی مناسب را به شما ارائه میدهد.
- تنظیم وکیل: وکیل با تنظیم لایحه و دادخواست، دفاعیات شما را به مراجع قضایی ارائه میدهد.
- پیگیری پرونده: وکیل مراحل قانونی پرونده را پیگیری کرده و شما را از روند رسیدگی به پرونده مطلع میکند.
- حضور در جلسات دادگاه: وکیل در جلسات دادگاه حاضر شده و از حقوق شما دفاع میکند.
نکاتی برای انتخاب وکیل برای فروش مال غیر:
- تجربه و تخصص: وکیلی را انتخاب کنید که در زمینه دعاوی ملکی و کیفری، تجربه و تخصص کافی داشته باشد.
- سابقه وکیل: سابقه وکیل را در زمینه دعاوی مشابه بررسی کنید.
- تعهد و وجدان: وکیلی را انتخاب کنید که به تعهدات خود عمل کرده و وجدان کاری داشته باشد.
- هزینه وکیل: در مورد حق الوکاله وکیل، قبل از انعقاد قرارداد، به توافق برسید.
نکته:
- برای انتخاب وکیل مناسب، میتوانید از طریق کانون وکلای دادگستری مرکز یا کانون وکلای دادگستری استان خود اقدام کنید.
- همچنین میتوانید از طریق جستجو در اینترنت، وکلای متخصص در امور ملکی و کیفری را پیدا کنید.
قانون مجازات راجع به انتقال مال غیر مصوب 1308
ماده 1: هر کس که مال غیر را با علم به اینکه مال غیر است به نحوی از انحاء عیناً یا منفعتاً بدون مجوز قانونی به دیگری منتقل کند کلاهبردار محسوب و مطابق ماده 238 قانون مجازات عمومی محکوم میشود. و همچنین است انتقالگیرنده که در حین معامله عالم بعدم مالکیت انتقال دهنده باشد.
ماده 2: نسبت به انتقالاتی که بطریق فوق قبل از اجرای این قانون واقع شده است هر یک از انتقال دهنده، انتقال گیرنده یا مالک باید به ترتیب ذیل عمل نمایند:
انتقال دهنده: مکلف است در ظرف سه ماه از تاریخ اجرای این قانون یا مالک را وادار به تنفیذ انتقال نموده و یا خسارات وارده بر انتقال گیرنده و مالک را جبران کند.
انتقال گیرنده: در حین وقوع انتقال عالم بعدم مالکیت انتقال دهنده بوده، مکلف است در ظرف سه ماه مذکور خسارات وارده بر مالک را جبران نماید.
مالک: از انتقال مال خود مطلع بوده یا بشود مکلف است در ظرف سه ماه از تاریخ اجرای این قانون در صورتی که قبل از این قانون مطلع شده باشد و از تاریخ حصول اطلاع در صورتی که بعد از اجرای این قانون مطلع شود، انتقال گیرنده یا قائم مقام قانونی او را بطریق مذکور در ماده فوق از مالکیت خود مستحضر نماید.
ماده 3: متخلف از مقررات ماده 2 اگر انتقال دهنده یا انتقال گیرنده باشد کلاهبردار و اگر مالک باشد معاون جرم محسوب و مطابق مقررات قانون مجازات عمومی محکوم خواهد شد.
ماده 4: علاوه بر مجازات مذکور در مواد 1 و 3، مجرم باید مادام که خسارت وارده بر مدعی خصوصی را جبران نکرده است در توقیف بماند.
ماده 5: نسبت به انتقالاتی که قبل از اجرای این قانون واقع شده تعقیب جزایی مرتکب منوط به شکایت مدعی خصوصی است لیکن پس از گذشت سه ماه از تاریخ اجرای این قانون مدعی خصوصی فقط میتواند حق خود را از طریق حقوقی مطالبه نماید.
- این قانون در سال 1308 به تصویب مجلس شورای ملی رسیده است.
- این قانون شامل دو بخش مجازات و جبران خسارات است.
- مجازات انتقال مال غیر شامل حبس و جزای نقدی است.
- در صورت اثبات جرم، مرتکب به رد مال نیز محکوم میشود.
- این قانون فقط در مورد اموال منقول (مانند ماشین، طلا، اثاثیه منزل) و غیرمنقول (مانند زمین، آپارتمان) صدق میکند.
- این قانون شامل انتقال مال مشاع توسط یکی از شرکا بدون رضایت سایر شرکا نیز میشود.
جرم انتقال مال غیر
انتقال مال غیر جرمی است که در قانون مجازات ایران به عنوان کلاهبرداری شناخته میشود. این جرم زمانی اتفاق میافتد که شخصی مال متعلق به دیگری را بدون مجوز قانونی و با علم به عدم مالکیت خود، به شخص ثالث منتقل کند.
مصادیق جرم انتقال مال غیر:
- فروش مال متعلق به دیگری بدون رضایت او
- فروش مال رهنی توسط رهندهنده
- فروش مال مشاع توسط یکی از شرکا بدون رضایت سایر شرکا
- فروش مال توقیف شده توسط مراجع قضایی
مجازات جرم انتقال مال غیر:
مجازات جرم انتقال مال غیر بر اساس قانون مجازات راجع به انتقال مال غیر مصوب 1308 تعیین میشود. این مجازات شامل:
حبس از یک تا سه سال
جزای نقدی معادل دو تا پنج برابر قیمت مال
عوامل تشدید مجازات:
ارتکاب جرم توسط اشخاصی که به واسطه شغل یا حرفه خود، امین محسوب میشوند: مانند سردفتران اسناد رسمی، وکلا و کارشناسان رسمی دادگستری.
انتقال مال غیر به قصد اضرار به صاحب آن: برای مثال، فروش مال برای فرار از پرداخت دیون.
تعدد و تکرار جرم
در صورت اثبات جرم انتقال مال غیر، علاوه بر مجازاتهای ذکر شده، مرتکب به رد مال نیز محکوم میشود. یعنی باید مال را به مالک واقعی آن برگرداند.
راهکارهای پیشگیری از وقوع جرم انتقال مال غیر:
استعلام سند مالکیت: قبل از خرید هرگونه مال، اعم از منقول یا غیرمنقول، استعلام سند مالکیت آن از مراجع ذیصلاح مانند اداره ثبت اسناد و املاک ضروری است.
معامله با اشخاص معتبر: سعی کنید معاملات خود را با اشخاص معتبر و شناخته شده انجام دهید. در مورد معاملات با افراد ناشناس یا کماطلاع، احتیاط بیشتری به خرج دهید و قبل از انجام معامله، تحقیقات لازم را انجام دهید.
تنظیم قرارداد کتبی: تنظیم قرارداد کتبی و ثبت آن در دفاتر اسناد رسمی، میتواند به عنوان یک ابزار پیشگیرانه عمل کند. در قرارداد کتبی، مشخصات کامل طرفین معامله، موضوع معامله، ثمن معامله و سایر شرایط و تعهدات طرفین باید به طور دقیق درج شود.
در صورت وقوع جرم انتقال مال غیر:
مالک میتواند با مراجعه به مراجع قضایی، طرح دعوی کند.
خریدار میتواند با اثبات عدم علم خود به غیرقانونی بودن معامله، مال خود را استرداد کند.
رأی دادگاه در خصوص فروش مال غیر:
رأی دادگاه در خصوص فروش مال غیر به عوامل متعددی از جمله شرایط و مدارک ارائه شده، دفاعیات متهم و نظر قاضی بستگی دارد.
اثبات علم به غیرقانونی بودن معامله: برای اثبات جرم فروش مال غیر، اثبات علم مرتکب به غیرقانونی بودن معامله ضروری است.
ارزش مال: میزان مجازات حبس و جزای نقدی با توجه به ارزش مال و سابقه کیفری مرتکب تعیین میشود.
تنفیذ یا عدم تنفیذ معامله: تنفیذ یا عدم تنفیذ معامله توسط مالک، تاثیری در وقوع جرم و مجازات مرتکب ندارد.
موارد اثبات جرم فروش مال غیر:
ارائه سند مالکیت توسط مالک
شهادت شهود
اقرار متهم
وجود قراین و امارات
در صورت اثبات جرم، دادگاه ممکن است به یکی از احکام زیر صادر کند:
محکومیت مرتکب به حبس از یک تا سه سال
محکومیت مرتکب به جزای نقدی معادل دو تا پنج برابر قیمت مال
محکومیت مرتکب به رد مال
در برخی موارد، دادگاه ممکن است علاوه بر مجازاتهای ذکر شده، مرتکب را به مجازاتهای تکمیلی مانند محرومیت از حقوق اجتماعی یا تبعید نیز محکوم کند.
