مشاوره حقوقی اعاده دادرسی کیفری

مشاوره حقوقی اعاده دادرسی کیفری

اعاده دادرسی کیفری یکی از طرق فوق‌العاده‌ای است که از طریق آن می‌توان در مقابل آراء قطعی صادره در امور کیفری اعتراض کرد و در صورت وجود ایراد و نقص در رای، نقض آن را از دادگاه صالح درخواست نمود.

شرایط اعاده دادرسی کیفری:

• قطعی بودن رای: رای مورد اعتراض باید قطعی باشد، یعنی امکان اعتراض و واخواهی از آن وجود نداشته باشد.
• وجود یکی از موارد دهگانه اعاده دادرسی: ماده 477 قانون آیین دادرسی کیفری ده مورد را به عنوان موارد قابل اعاده دادرسی ذکر کرده است. این موارد عبارتند از:
  • عدم حضور متهم در محاکمه شرعی به علت عذر موجه و عدم اطلاع از مفاد کیفرخواست یا اخطار.
  • تخلف از مقررات مربوط به صلاحیت مرجع رسیدگی کننده.
  • تخلف از قواعد مربوط به موانع رسیدگی.
  • تخلف از مقررات مربوط به اشخاصی که حق دخالت در دعوا را دارند.
  • تخلف در ابلاغ اوراق.
  • اظهار نظریه خلاف بین داوران در مورد مسائلی که به موجب قانون باید به نظریه واحد ارجاع شود.
  • ثبوت وقوع جعلی بودن سند یا شهادت خلاف واقع گواه.
  • تحصیل اماره جدید پس از صدور رای که برای ذینفع در دعوا مجهول بوده است.
  • اصل حکم یا قرار صادره مغایر با شرع یا قانون باشد.
• اثبات وجود یکی از موارد دهگانه اعاده دادرسی: خواهان یا فرجام‌خواه باید وجود یکی از موارد دهگانه اعاده دادرسی را به اثبات برساند.

رسیدگی به درخواست اعاده دادرسی کیفری:

• درخواست اعاده دادرسی کیفری باید به صورت کتبی به دیوان عالی کشور تسلیم شود.
• دیوان عالی کشور به درخواست اعاده دادرسی کیفری رسیدگی می‌کند و در صورت احراز شرایط، آن را قبول و پرونده را برای رسیدگی مجدد به شعبه هم عرض دادگاه صادر کننده رای ارجاع می‌دهد.
• شعبه هم عرض پس از رسیدگی مجدد، رای جدیدی صادر می‌کند.

نکات مهم:

• اعاده دادرسی کیفری موجب رسیدگی مجدد به اصل دعوا نیست، بلکه فقط به ایرادات شكلی و ماهوی رای مورد اعتراض رسیدگی می‌شود.
• مهلت درخواست اعاده دادرسی کیفری در موارد عادی دو سال و در موارد فرجامی یک سال است.
• درخواست اعاده دادرسی کیفری به منزله واخواهی از رای نیست و مانع اجرای رای نمی‌شود.
• در صورت قبول درخواست اعاده دادرسی کیفری، هزینه آن توسط متقاضی پرداخت می‌شود.

تذکرات:

• اطلاعات ارائه شده در این پاسخ فقط جنبه‌ی آموزشی دارد و نباید به عنوان مشاوره حقوقی تلقی شود.
• برای کسب اطلاعات دقیق‌تر در مورد اعاده دادرسی کیفری و شرایط آن، باید به قانون آیین دادرسی کیفری و سایر منابع حقوقی مرتبط مراجعه کنید.
• در صورت نیاز به مشاوره حقوقی در خصوص اعاده دادرسی کیفری، باید از یک وکیل مجرب کمک بگیرید.

شرایط اعاده دادرسی کیفری در قانون ایران

اعاده دادرسی کیفری یکی از طرق فوق العاده شکایت از آراء قطعی دادگاه‌های کیفری است که به موجب آن، ذینفع می‌تواند در فرضی که رأی قطعی صادره مغایر با شرع یا قانون باشد و یا در رسیدگی به آن، تخلفی از اصول اساسی دادرسی یا حقوق اساسی اشخاص رخ داده باشد، تقاضای رسیدگی مجدد نماید.

شرایط اعاده دادرسی کیفری در ماده 474 قانون آیین دادرسی کیفری به شرح زیر است:

1. مغایرت رأی با شرع یا قانون: اولین شرط اعاده دادرسی کیفری این است که رأی قطعی صادره مغایر با شرع یا قانون باشد. به عبارت دیگر، باید ثابت شود که رأی صادره بر خلاف نص صریح شرعی یا قانونی صادر شده است.

2. وجود تخلف در رسیدگی: شرط دوم اعاده دادرسی کیفری وجود تخلف در رسیدگی به پرونده است. این تخلفات می تواند شامل موارد ذیل باشد:

• تخلف از اصول اساسی دادرسی: مانند عدم احضار متهم یا گواهان، عدم رسیدگی به دلایل و مستندات ارائه شده توسط طرفین، نقض حق دفاع.
• نقض حقوق اساسی اشخاص: مانند نقض اصل برائت، اصل تساوی در برابر قانون، اصل حق دسترسی به دادرسی عادلانه.

3. ذینفع بودن متقاضی: تنها ذینفع دعوا می تواند نسبت به رأی صادره درخواست اعاده دادرسی دهد. ذینفع به کسی گفته می شود که از حکم یا رای صادره ضرر و زیان دیده باشد.

4. مهلت درخواست اعاده دادرسی: مهلت درخواست اعاده دادرسی کیفری بیست روز از تاریخ ابلاغ رأی قطعی است.

5. تقدیم دادخواست اعاده دادرسی: متقاضی اعاده دادرسی باید با تقدیم دادخواست به دیوان عالی کشور، درخواست خود را مطرح کند. در دادخواست باید دلایل و مستندات مربوط به اعاده دادرسی ذکر شود.

رسیدگی به درخواست اعاده دادرسی:

• پس از تقدیم دادخواست اعاده دادرسی، دیوان عالی کشور به بررسی دلایل و مستندات ارائه شده توسط متقاضی می پردازد.
• در صورت احراز شرایط اعاده دادرسی، دیوان عالی کشور، حکم را نقض و پرونده را برای رسیدگی مجدد به دادگاه هم عرض صادرکننده حکم قطعی اعاده می کند.
• در صورت عدم احراز شرایط اعاده دادرسی، دیوان عالی کشور، قرار رد درخواست اعاده دادرسی را صادر می کند.

نکات مهم:

• اعاده دادرسی کیفری یک طریق فوق العاده است و فقط در موارد خاص و محدود قابل طرح می باشد.
• بار اثبات وجود شرایط اعاده دادرسی بر عهده متقاضی می باشد.
• درخواست اعاده دادرسی مانع اجرای حکم قطعی نمی باشد مگر اینکه دیوان عالی کشور قرار توقف اجرای حکم را صادر کند.

موارد قابل طرح در اعاده دادرسی کیفری:

• اثبات بی گناهی محکوم علیه: اگر بعد از صدور حکم قطعی، دلایل جدیدی مبنی بر بی گناهی محکوم علیه ارائه شود، می توان از طریق اعاده دادرسی نسبت به نقض حکم و برائت وی اقدام کرد.
• اثبات اشتباه بودن مجازات: اگر ثابت شود که مجازات تعیین شده برای جرم ارتکابی بیش از حد سنگین یا نامناسب است، می توان از طریق اعاده دادرسی تقاضای تعدیل مجازات نمود.
• تخلفات دادرسی: هرگونه تخلفی که در فرآیند رسیدگی به پرونده کیفری رخ داده باشد و موجب تضییع حقوق متهم شده باشد، می تواند از طریق اعاده دادرسی مورد رسیدگی قرار گیرد.

قوانین اعاده دادرسی کیفری در ایران

اعاده دادرسی کیفری یکی از طرق فوق العاده شکایت از احکام قطعی دادگاه‌های کیفری در ایران است. به موجب این طریق، محکوم علیه یا ذینفع در صورت وجود یکی از جهات قانونی، می تواند نسبت به حکم قطعی صادره از دادگاه کیفری، تقاضای اعاده دادرسی کند.

جهات قانونی اعاده دادرسی کیفری:

طبق ماده ۴۷۷ قانون آیین دادرسی کیفری، جهات قانونی اعاده دادرسی کیفری عبارتند از:

1. خلاف شرع بودن رای: اگر رای صادره با احکام شرعی مغایرت داشته باشد، قابل اعاده دادرسی است. 2. مغایرت رای با قانون: اگر رای صادره با قانون مغایرت داشته باشد، قابل اعاده دادرسی است. 3. عدم اعتبار و یا جعلی بودن اسناد و مدارک: اگر اسناد و مدارکی که مبنای رای قرار گرفته، جعلی یا غیرمعتبر باشند، قابل اعاده دادرسی است. 4. اشتباه در تشخیص موضوع یا مجرم: اگر در تشخیص موضوع جرم یا هویت مجرم اشتباه شده باشد، قابل اعاده دادرسی است. 5. وجود اسناد و ادله جدید: اگر بعد از صدور رای، اسناد و ادله جدیدی به دست محکوم علیه یا ذینفع برسد که در دادگاه مطرح نشده باشد، می تواند تقاضای اعاده دادرسی کند. 6. نقص تحقیقات: اگر تحقیقات در پرونده به طور کامل انجام نشده باشد، قابل اعاده دادرسی است. 7. ذی‌مدخل نبودن شخص ثالث: اگر شخص ثالثی که در پرونده ذی‌مدخل بوده، در جریان رسیدگی دعوت نشده باشد، می تواند تقاضای اعاده دادرسی کند.

مرجع رسیدگی به درخواست اعاده دادرسی:

درخواست اعاده دادرسی باید به همان دادگاهی که رای قطعی را صادر کرده است، تقدیم شود.

مهلت تقدیم درخواست اعاده دادرسی:

مهلت تقدیم درخواست اعاده دادرسی یک ماه از تاریخ ابلاغ رای قطعی است.

رسیدگی به درخواست اعاده دادرسی:

دادگاه پس از دریافت درخواست اعاده دادرسی، به آن رسیدگی می کند و در صورت احراز یکی از جهات قانونی اعاده دادرسی، رای قبلی را نقض و به تکلیف خود عمل می کند.

آثار اعاده دادرسی:

• اثر تعلیقی: اعاده دادرسی، اثر تعلیقی دارد و از اجرای رای قطعی تا صدور رای جدید جلوگیری می کند.
• اثر ایجادی: در صورت نقض رای قطعی، رای جدید جایگزین آن می شود.

نکات مهم:

• اعاده دادرسی فقط یک بار قابل طرح است.
• درخواست اعاده دادرسی باید به همراه مدارک و مستندات لازم ارائه شود.
• اگر درخواست اعاده دادرسی رد شود، محکوم علیه حق تجدید نظرخواهی از آن را ندارد.

توصیه می شود برای طرح درخواست اعاده دادرسی، از یک وکیل یا کارشناس حقوقی مجرب کمک بگیرید.

رسیدگی به درخواست اعاده دادرسی کیفری

مراحل رسیدگی به درخواست اعاده دادرسی کیفری:

مرحله اول: طرح درخواست اعاده دادرسی

• خواهان اعاده دادرسی باید درخواست خود را به صورت کتبی به دفتر دیوان عالی کشور تسلیم کند.
• درخواست اعاده دادرسی باید حاوی مشخصات خواهان، نام و نام خانوادگی و سمت و نشانی وکیل او، مشخصات دادگاه و شعبه صادر کننده رای، شماره و تاریخ رای مورد اعتراض، دلایل و جهات اعاده دادرسی و رونوشت رای مورد اعتراض و سایر مستندات لازم باشد.

مرحله دوم: بررسی و پذیرش یا رد درخواست

• رییس دیوان عالی کشور درخواست اعاده دادرسی را به یکی از شعب ارجاع می‌کند.
• شعبه مرجوع الیه به درخواست اعاده دادرسی رسیدگی می‌کند و در صورت احراز شرایط قانونی، آن را قبول و پرونده را برای رسیدگی مجدد به یکی از شعب هم عرض دادگاه صادر کننده رای ارجاع می‌دهد.
• شرایط قانونی قبول درخواست اعاده دادرسی عبارتند از:
  • قطعی بودن رای مورد اعتراض
  • وجود یکی از موارد دهگانه اعاده دادرسی
  • اثبات وجود یکی از موارد دهگانه اعاده دادرسی
  • رعایت مهلت قانونی
• در صورت رد درخواست اعاده دادرسی، مراتب به طور کتبی به خواهان ابلاغ می‌شود و او می‌تواند ظرف بیست روز از تاریخ ابلاغ، به رای صادره اعتراض کند.

مرحله سوم: رسیدگی مجدد

• شعبه هم عرض دادگاه صادر کننده رای به پرونده رسیدگی مجدد می‌کند.
• رسیدگی مجدد در ماهیت دعوا نیست، بلکه فقط به ایرادات شكلی و ماهوی رای مورد اعتراض رسیدگی می‌شود.
• شعبه هم عرض پس از رسیدگی مجدد، رای جدیدی صادر می‌کند.
• رای صادره توسط شعبه هم عرض قطعی است.

نکات مهم:

• مهلت درخواست اعاده دادرسی کیفری در موارد عادی دو سال و در موارد فرجامی یک سال است.
• درخواست اعاده دادرسی کیفری موجب رسیدگی مجدد به اصل دعوا نیست، بلکه فقط به ایرادات شكلی و ماهوی رای مورد اعتراض رسیدگی می‌شود.
• درخواست اعاده دادرسی کیفری به منزله واخواهی از رای نیست و مانع اجرای رای نمی‌شود.
• در صورت قبول درخواست اعاده دادرسی کیفری، هزینه آن توسط متقاضی پرداخت می‌شود.

مهلت درخواست اعاده دادرسی کیفری در ایران

طبق قانون آئین دادرسی کیفری جمهوری اسلامی ایران، مهلت درخواست اعاده دادرسی کیفری به نوع رأی و مرجع رسیدگی به آن بستگی دارد:

1. مهلت درخواست اعاده دادرسی نسبت به آراء قطعی دادگاه‌های عمومی و انقلاب:

• آراء بدوی:
  • ده روز از تاریخ ابلاغ رأی برای محکوم‌علیه و دو ماه از تاریخ ابلاغ رأی برای سایر اشخاص ذینفع.
• آراء تجدیدنظر:
  • بیست روز از تاریخ ابلاغ رأی برای محکوم‌علیه و دو ماه از تاریخ ابلاغ رأی برای سایر اشخاص ذینفع.

2. مهلت درخواست اعاده دادرسی نسبت به آراء قطعی دادگاه‌های نظامی:

• بیست روز از تاریخ ابلاغ رأی برای محکوم‌علیه و دو ماه از تاریخ ابلاغ رأی برای سایر اشخاص ذینفع.

3. مهلت درخواست اعاده دادرسی نسبت به احکام قطعی دیوان عالی کشور:

• دو ماه از تاریخ ابلاغ رأی برای محکوم‌علیه و دو ماه از تاریخ ابلاغ رأی برای سایر اشخاص ذینفع.

نکات:

• مهلت درخواست اعاده دادرسی غیرقابل تمدید است.
• درخواست اعاده دادرسی باید به صورت کتبی به مرجع قضایی صالح تقدیم شود.
• به همراه درخواست اعاده دادرسی، باید دلایل و مستندات آن نیز ارائه شود.
• اگر درخواست اعاده دادرسی خارج از مهلت قانونی باشد، مرجع قضایی رسیدگی کننده به آن، مردود اعلام خواهد کرد.