مشاوره حقوقی اقاله قرارداد
اقاله قرارداد به معنای فسخ و بهم زدن یک قرارداد با توافق و رضایت طرفین است.
در این نوع فسخ، برخلاف فسخ یکطرفه، نیازی به حکم دادگاه نیست و طرفین با توافق یکدیگر میتوانند قرارداد را فسخ کنند.
شرایط اقاله قرارداد:
- اهلیت طرفین: طرفین قرارداد باید در زمان اقاله، اهلیت لازم برای انجام معامله را داشته باشند.
- رضایت طرفین: اقاله باید با رضایت کامل و آزادانه طرفین انجام شود.
- موضوع اقاله: موضوع اقاله باید تمام یا بخشی از تعهدات و مفاد قرارداد باشد.
- صورت اقاله: اقاله باید به صورت کتبی انجام شود و به امضای طرفین برسد.
آثار اقاله قرارداد:
- از بین رفتن آثار قرارداد: با اقاله قرارداد، تمام آثار و تعهدات ناشی از آن از بین میرود و طرفین به وضعیت قبل از انعقاد قرارداد باز میگردند.
- استرداد عوضین: هر یک از طرفین باید عوض پرداختی به طرف دیگر را مسترد کند.
- غرامت: در صورتی که یکی از طرفین به تعهدات خود عمل نکرده باشد، طرف مقابل میتواند از او غرامت خسارات وارده را مطالبه کند.
نکات مهم:
- اقاله قرارداد قابل رجوع نیست، یعنی پس از اقاله، هیچ یک از طرفین نمیتوانند مجدداً به قرارداد رجوع کنند.
- اقاله قرارداد باید به اطلاع اشخاص ثالثی که ذینفع در آن هستند، برسد.
- در صورت وجود شرط فسخ در قرارداد، نیازی به اقاله نیست و طرفین میتوانند با اعمال شرط فسخ، قرارداد را فسخ کنند.
مراحل اقاله قرارداد:
- توافق طرفین: طرفین قرارداد باید با یکدیگر در مورد اقاله قرارداد توافق کنند.
- تنظیم سند اقاله: باید یک سند کتبی به نام سند اقاله تنظیم شود که در آن، طرفین اقاله خود را نسبت به تمام یا بخشی از قرارداد اعلام میکنند.
- امضای سند اقاله: سند اقاله باید به امضای هر دو طرف قرارداد برسد.
- مبادله سند اقاله: طرفین باید سند اقاله را به یکدیگر تحویل دهند.
اقاله قرارداد در ایران:
اقاله قرارداد به معنای فسخ و از بین بردن آثار یک عقد به رضایت طرفین است. به عبارت دیگر، دو طرف یک معامله میتوانند با توافق یکدیگر، آن معامله را باطل و از بین ببرند.
اقاله در قانون مدنی ایران در ماده 283 به شرح زیر تعریف شده است:
«اقاله عبارت است از تفاسخ به رضایت طرفین.»
اقاله با فسخ قرارداد تفاوت دارد:
- فسخ یک عمل یک طرفه است که توسط یکی از طرفین قرارداد انجام میشود، در حالی که اقاله یک عمل دو طرفه است که با توافق هر دو طرف انجام میشود.
- فسخ در برخی موارد به دلیل وجود ایراد در عقد انجام میشود، در حالی که اقاله بدون نیاز به وجود ایراد در عقد و صرفاً با توافق طرفین صورت میگیرد.
- آثار فسخ فقط شامل آینده میشود، در حالی که آثار اقاله شامل گذشته و آینده میشود.
شرایط اقاله قرارداد:
- اهلیت طرفین: طرفین اقاله باید اهلیت عقل و رشد داشته باشند.
- رضای طرفین: رضای طرفین اقاله باید صریح یا ضمنی باشد و معامله از روی اکراه یا غبن نباشد.
- موضوع معامله: موضوع معامله باید موجود، معین، مشروع و قابل نقل و انتقال باشد.
آثار اقاله قرارداد:
- از بین رفتن آثار حقوقی معامله: همانطور که گفته شد، اقاله قرارداد هیچ اثری بر ذمه ی طرفین یا مال مورد معامله نمیگذارد.
- استرداد عوضین: اگر معاملهای باطل باشد، طرفین میتوانند عوضین (یعنی مالی که هر یک از طرفین به طرف دیگر داده است) را از یکدیگر استرداد کنند.
- غرامت خسارات: اگر در اثر بطلان معامله، به یکی از طرفین خسارتی وارد شده باشد، میتواند از طرف مقابل غرامت دریافت کند.
شرایط اقاله قرارداد در قانون مدنی ایران:
اقاله عقد به معنای فسخ و انحلال آن به تراضی طرفین است. در واقع، اقاله زمانی اتفاق می افتد که هر دو طرف یک قرارداد رضایت به برهم زدن آن داشته باشند.
شرایط اساسی اقاله عقد در قانون مدنی ایران عبارتند از:
1. رضایت طرفین:
- اقاله عقد در صورتی صحیح است که هر دو طرف عقد رضایت کامل به برهم زدن آن داشته باشند.
- رضایت طرفین باید صریح و بدون اِکراه باشد.
- اقاله عقد توسط نمایندگان قانونی طرفین نیز با رعایت شرایط قانونی مجاز است.
2. اهلیت طرفین:
- برای اقاله عقد، طرفین باید اهلیت لازم برای انعقاد عقد را داشته باشند.
- اشخاصی که فاقد اهلیت هستند، مانند مجنون و صغیر ممیز، نمی توانند به طور مستقل اقدام به اقاله عقد کنند.
3. معین بودن جهت و متعلق عقد:
- اقاله عقد در صورتی صحیح است که جهت و متعلق عقد معین باشد.
- در واقع، باید مشخص باشد که طرفین در قبال چه چیزی تعهداتی به یکدیگر داشته اند و اقاله ناظر به چه تعهداتی است.
4. بقای عقد:
- اقاله عقد در صورتی صحیح است که عقد همچنان باقی باشد و فسخ نشده باشد.
- در صورتی که عقد قبلاً فسخ شده باشد، دیگر امکان اقاله آن وجود ندارد.
5. مالكیت طرفین:
- در برخی از عقود، مانند عقد بیع، برای صحت اقاله، لازم است که طرفین در زمان اقاله مالک مورد معامله باشند.
- در غیر این صورت، اقاله عقد صحیح نخواهد بود.
موارد بطلان اقاله:
- عدم رعایت هر یک از شرایط اساسی اقاله عقد
- اِکراه یا اجبار یکی از طرفین
- غبن یکی از طرفین
- فوت یا جنون یکی از طرفین
آثار اقاله:
- اقاله عقد موجب انحلال کامل عقد و زوال آثار آن می شود.
- در واقع، تعهدات طرفین نسبت به یکدیگر از بین می رود و آنها به حالت قبل از عقد باز می گردند.
- در برخی از عقود، مانند عقد بیع، اقاله موجب استرداد عوضین می شود.
مراحل اقاله قرارداد در ایران:
اقاله به معنای فسخ قرارداد به تراضی طرفین است. در این حالت، طرفین قرارداد با توافق یکدیگر، آن را منحل می کنند و به تعهدات خود در قبال یکدیگر عمل نمی کنند.
مراحل اقاله قرارداد به شرح زیر است:
1. توافق طرفین:
- اولین شرط اقاله، توافق طرفین قرارداد بر فسخ آن است. این توافق باید به صورت صریح و بدون ابهام باشد.
- توافق طرفین می تواند به صورت کتبی یا شفاهی باشد.
- در صورتی که توافق کتبی باشد، باید در دو نسخه تنظیم و به امضای هر دو طرف برسد.
2. تنظیم سند اقاله:
- پس از توافق طرفین، باید سندی به نام “سند اقاله” تنظیم شود.
- در این سند باید مشخصات طرفین، موضوع قرارداد، تاریخ و محل انعقاد قرارداد و همچنین توافق طرفین بر فسخ آن ذکر شود.
- سند اقاله باید به امضای هر دو طرف برسد و به مهر آنها مزین شود.
3. تبادل سند اقاله:
- پس از تنظیم سند اقاله، باید هر یک از طرفین یک نسخه از آن را به طرف دیگر تحویل دهد.
4. آثار اقاله:
- با اقاله قرارداد، کلیه تعهدات طرفین در قبال یکدیگر ساقط می شود و آنها به حالت قبل از انعقاد قرارداد باز می گردند.
- در صورتی که یکی از طرفین تعهداتی را در قبال طرف دیگر انجام داده باشد، می تواند از او مطالبه استرداد آن تعهدات را بنماید.
- اقاله قرارداد، اثری بر حقوق اشخاص ثالث که در اثر انعقاد قرارداد به وجود آمده است، ندارد.
نکات:
- اقاله قرارداد، یک عمل حقوقی است و برای انجام آن، باید شرایط و تشریفات قانونی رعایت شود.
- در صورتی که یکی از طرفین از امضای سند اقاله خودداری کند، طرف دیگر می تواند به دادگاه مراجعه و تقاضای اقاله قرارداد را از طریق حکم دادگاه بنماید.
- اقاله قرارداد، در برخی موارد ممکن است مشمول پرداخت مالیات شود. برای کسب اطلاعات بیشتر در این خصوص، باید به مراجع ذیربط مانند اداره مالیات مراجعه کرد.
نحوه اقاله قرارداد در ایران:
اقاله به معنای فسخ قرارداد به تراضی طرفین است. در این حالت، طرفین قرارداد با توافق یکدیگر، آن را منحل می کنند و به تعهدات خود در قبال یکدیگر عمل نمی کنند.
مراحل اقاله قرارداد:
1. توافق طرفین:
- اولین شرط اقاله، توافق طرفین قرارداد بر فسخ آن است. این توافق باید به صورت صریح و بدون ابهام باشد.
- توافق طرفین می تواند به صورت کتبی یا شفاهی باشد.
- در صورتی که توافق کتبی باشد، باید در دو نسخه تنظیم و به امضای هر دو طرف برسد.
2. تنظیم سند اقاله:
- پس از توافق طرفین، باید سندی به نام “سند اقاله” تنظیم شود.
- در این سند باید مشخصات طرفین، موضوع قرارداد، تاریخ و محل انعقاد قرارداد و همچنین توافق طرفین بر فسخ آن ذکر شود.
- سند اقاله باید به امضای هر دو طرف برسد و به مهر آنها مزین شود.
3. تبادل سند اقاله:
- پس از تنظیم سند اقاله، باید هر یک از طرفین یک نسخه از آن را به طرف دیگر تحویل دهد.
4. آثار اقاله:
- با اقاله قرارداد، کلیه تعهدات طرفین در قبال یکدیگر ساقط می شود و آنها به حالت قبل از انعقاد قرارداد باز می گردند.
- در صورتی که یکی از طرفین تعهداتی را در قبال طرف دیگر انجام داده باشد، می تواند از او مطالبه استرداد آن تعهدات را بنماید.
- اقاله قرارداد، اثری بر حقوق اشخاص ثالث که در اثر انعقاد قرارداد به وجود آمده است، ندارد.
نکات:
- اقاله قرارداد، یک عمل حقوقی است و برای انجام آن، باید شرایط و تشریفات قانونی رعایت شود.
- در صورتی که یکی از طرفین از امضای سند اقاله خودداری کند، طرف دیگر می تواند به دادگاه مراجعه و تقاضای اقاله قرارداد را از طریق حکم دادگاه بنماید.
- اقاله قرارداد، در برخی موارد ممکن است مشمول پرداخت مالیات شود. برای کسب اطلاعات بیشتر در این خصوص، باید به مراجع ذیربط مانند اداره مالیات مراجعه کرد.
نمونه سند اقاله:
**سند اقاله**
**این سند در تاریخ [تاریخ] بین آقای/خانم [نام و نام خانوادگی طرف اول] ساکن [آدرس طرف اول] به شماره ملی [شماره ملی طرف اول] (طرف اول) و آقای/خانم [نام و نام خانوادگی طرف دوم] ساکن [آدرس طرف دوم] به شماره ملی [شماره ملی طرف دوم] (طرف دوم) تنظیم گردیده است.**
**موضوع:** اقاله قرارداد [عنوان قرارداد] به شماره [شماره قرارداد] مورخ [تاریخ قرارداد]
**طرفین قرارداد مذکور فوق الذکر در کمال صحت عقل و اراده و بدون هیچگونه اکراه و اجبار، توافق نمودند که قرارداد فوق را به طور کامل اقاله نمایند.**
**بدین معنی که کلیه تعهدات و الزامات طرفین در قبال یکدیگر از تاریخ امضای این سند ساقط و ملغی الاثر تلقی می گردد.**
**طرفین همچنین توافق نمودند که هیچگونه وجه یا مالی به یکدیگر بابت اجرای قرارداد فوق الذکر پرداخت ننمایند.**
**این سند در دو نسخه تنظیم و به امضای هر دو طرف رسیده است.**
**امضاء طرف اول امضاء طرف دوم**
**[نام و نام خانوادگی طرف اول] [نام و نام خانوادگی طرف دوم]**
توجه:
- این فقط یک نمونه فرم سند اقاله است و ممکن است در برخی موارد نیاز به اضافه کردن یا حذف برخی از مفاد آن باشد.
- برای تنظیم دقیق سند اقاله، باید به یک وکیل متخصص مراجعه کرد.
