انواع قانون در ایران
قوانین در ایران به طور کلی به دستههای زیر تقسیم میشوند:
1. قانون اساسی:
مهمترین قانون در ایران قانون اساسی است. این قانون چارچوب کلی نظام سیاسی، حقوق و آزادیهای مردم و وظایف قوای مختلف را مشخص میکند. قانون اساسی ایران در سال 1358 به تصویب مردم ایران رسید و از آن زمان تاکنون چندین بار مورد بازنگری قرار گرفته است.
2. قوانین عادی:
قوانین عادی توسط مجلس شورای اسلامی یا مجمع تشخیص مصلحت نظام تصویب میشوند. این قوانین در زمینههای مختلف مانند امور مدنی، امور کیفری، امور مالی و اداری و غیره وضع میشوند.
3. مصوبات دولتی:
برخی از وظایف قوه مجریه به موجب قانون اساسی به هیات وزیران واگذار شده است. هیات وزیران در چارچوب وظایف و اختیارات خود، مصوباتی را به تصویب میرساند که به آنها “آییننامه” یا “تصویبنامه” گفته میشود.
4. احکام قضایی:
آراء و احکام صادره توسط مراجع قضایی نیز در زمره منابع حقوقی در ایران محسوب میشوند.
5. رویه قضایی:
رویه قضایی به رویهای اطلاق میشود که قضات در رسیدگی به پروندهها از آن استفاده میکنند. رویه قضایی در صورتی که به طور متقن و مستمر باشد، میتواند به عنوان منبع حقوقی تلقی شود.
6. منابع فقهی:
در ایران، منابع فقهی نیز در برخی از موارد به عنوان منبع حقوقی مورد استفاده قرار میگیرند. البته، اعتبار منابع فقهی در نظام حقوقی ایران به طور کامل تبیین نشده است و در این خصوص بین حقوقدانان اختلاف نظر وجود دارد.
7. عرف و عادت:
عرف و عادت در صورتی که در یک منطقه یا میان گروهی از مردم رواج داشته باشد و بر خلاف شرع و قانون نباشد، میتواند به عنوان منبع حقوقی مورد استناد قرار گیرد.
نکته: لازم به ذکر است که در نظام حقوقی ایران، قانون اساسی از بالاترین درجه اعتبار برخوردار است و سایر قوانین و مقررات باید در چارچوب قانون اساسی باشند.
در اینجا به برخی از مهمترین قوانین در ایران اشاره میکنم:
- قانون مدنی
- قانون مجازات اسلامی
- قانون آیین دادرسی مدنی
- قانون آیین دادرسی کیفری
- قانون کار
- قانون تأسیس شورای نگهبان
- قانون تاسیس مجلس خبرگان رهبری
