مطالبه وجه چک مشاوره حقوقی

مطالبه وجه چک

چک یکی از ابزارهای پرداخت متداول در ایران است که به موجب آن صادر کننده چک متعهد می شود که مبلغ تعیین شده در چک را در تاریخ مشخص به دارنده چک پرداخت کند.

در صورتی که صادرکننده چک از پرداخت وجه آن در تاریخ مقرر خودداری کند، دارنده چک می تواند برای مطالبه وجه چک از طریق مراجع قانونی اقدام کند.

روش های مطالبه وجه چک:

دارنده چک برای وصول وجه چک می تواند از یکی از چهار روش زیر استفاده کند:

1. اقامه دعوای حقوقی: این روش متداول ترین روش برای مطالبه وجه چک است. در این روش، دارنده چک با تقدیم دادخواست به دادگاه عمومی محل اقامت صادرکننده چک، خواستار مطالبه وجه چک، خسارات تأخیر تأدیه و سایر حقوق قانونی خود می شود.
2. صدور اجرائیه ثبتی: دارنده چک می تواند با مراجعه به اداره ثبت اسناد و املاک و ارائه اصل چک و سایر مدارک لازم، نسبت به صدور اجرائیه ثبتی اقدام کند. بر اساس اجرائیه ثبتی، دارنده چک می تواند اموال صادرکننده چک را توقیف و از طریق مزایده به فروش برساند و از وجه حاصل شده طلب خود را وصول کند.
3. اقامه دعوای کیفری: در برخی موارد، دارنده چک می تواند با طرح دعوای کیفری علیه صادرکننده چک، تقاضای مجازات وی را بنماید. این امر در مواردی امکان پذیر است که چک برای انجام معاملات خلاف قانون یا کلاهبرداری صادر شده باشد.
4. وصول از طریق بانک: در صورتی که صادرکننده چک در یکی از بانک های سراسر کشور حساب داشته باشد، دارنده چک می تواند با مراجعه به شعبه مربوطه و ارائه اصل چک، تقاضای وصول وجه آن را از حساب صادر کننده نماید.

مدارک لازم برای مطالبه وجه چک:

برای مطالبه وجه چک از طریق هر یک از روش های ذکر شده، دارنده چک باید مدارک زیر را ارائه کند:

• اصل چک
• گواهی عدم پرداخت صادره توسط بانک
• رونوشت کارت ملی دارنده چک

نکاتی در مورد مطالبه وجه چک:

• دارنده چک باید ظرف 6 ماه از تاریخ صدور چک برای وصول وجه آن اقدام کند. در غیر این صورت، حق اقامه دعوای کیفری علیه صادر کننده چک را از دست خواهد داد.
• در صورتی که صادرکننده چک فوت کند، دارنده چک می تواند از ورثه او وجه چک را مطالبه کند.
• در صورتیکه مبلغ چک کمتر از دو میلیون تومان باشد، رسیدگی به دعوای مطالبه وجه چک در صلاحیت شوراهای حل اختلاف است.

دارنده چک در صورت برگشت خوردن چک به چهار روش می‌تواند برای وصول وجه آن اقدام کند:

1. طرح دعوای حقوقی:

• این روش متداول‌ترین روش برای مطالبه وجه چک است.
• در این روش، دارنده چک باید با مراجعه به دادگاه عمومی محل اقامت خود، دادخواست مطالبه وجه چک را به همراه مدارک و مستندات لازم، از جمله گواهی عدم پرداخت، به دفاتر خدمات الکترونیکی قضایی ارائه دهد.
• دادگاه پس از بررسی مدارک و مستندات، در صورت اثبات صحت ادعای دارنده چک، حکم به پرداخت وجه چک و خسارات قانونی به وی صادر می‌کند.

مزایای طرح دعوای حقوقی:

• این روش نسبتاً ساده و کم‌هزینه است.
• در صورت صدور حکم به نفع دارنده چک، امکان استیفای حق از طریق توقیف اموال و حساب‌های صادرکننده چک وجود دارد.

معایب طرح دعوای حقوقی:

• رسیدگی به دعاوی حقوقی در دادگاه‌ها ممکن است زمان‌بر باشد.
• در برخی موارد، ممکن است اثبات سوء نیت صادرکننده چک برای دارنده چک دشوار باشد.

2. صدور اجرائیه توسط اداره ثبت اسناد و املاک:

• طبق قانون جدید چک، دارنده چک می‌تواند با مراجعه به اداره ثبت اسناد و املاک محل اقامت خود، نسبت به صدور اجرائیه اقدام کند.
• برای این کار، دارنده چک باید اصل و تصویر چک، گواهی عدم پرداخت و مستندات مربوط به تعهد یا معامله‌ای که چک بابت آن صادر شده است را به اداره ثبت ارائه دهد.
• اداره ثبت پس از بررسی مدارک، در صورت احراز شرایط، اجرائیه را صادر می‌کند.
• دارنده چک می‌تواند با استفاده از اجرائیه، نسبت به توقیف اموال و حساب‌های صادرکننده چک اقدام کند.

مزایای صدور اجرائیه توسط اداره ثبت اسناد و املاک:

• این روش سریع‌تر از طرح دعوای حقوقی است.
• نیازی به مراجعه به دادگاه و تشریفات دادرسی نیست.

معایب صدور اجرائیه توسط اداره ثبت اسناد و املاک:

• فقط در مورد چک‌هایی که در چارچوب قانون جدید چک صادر شده‌اند، قابل اجرا است.
• در صورت وجود برخی از ایرادات شکلی یا ماهوی در چک، امکان صدور اجرائیه وجود ندارد.

3. طرح دعوای کیفری:

• در برخی موارد، دارنده چک می‌تواند با طرح دعوای کیفری علیه صادرکننده چک، وجه آن را وصول کند.
• برای طرح دعوای کیفری، دارنده چک باید به دادسرای محل اقامت خود مراجعه و شکواییه تنظیم کند.
• در شکواییه باید مشخصات کامل دارنده چک و صادرکننده چک، تاریخ صدور چک، مبلغ چک و دلایل برگشت خوردن چک ذکر شود.
• در صورت اثبات بزه انتسابی، صادرکننده چک به مجازات حبس یا جزای نقدی محکوم خواهد شد.

مزایای طرح دعوای کیفری:

• در صورت اثبات جرم، مجازات صادرکننده چک بازدارنده خواهد بود.
• امکان توقیف اموال و حساب‌های صادرکننده چک در جریان رسیدگی به پرونده کیفری وجود دارد.

معایب طرح دعوای کیفری:

• رسیدگی به دعاوی کیفری ممکن است زمان‌بر باشد.
• اثبات سوء نیت صادرکننده چک در دعوای کیفری دشوارتر از دعوای حقوقی است.

4. صدور اجرائیه توسط دادگاه:

• در برخی موارد خاص، دارنده چک می‌تواند با مراجعه به دادگاه و طرح دادخواست، تقاضای صدور اجرائیه کند.
• این موارد عبارتند از:
  • چک‌های صادر شده به نفع بانک‌ها
  • چک‌های صادر شده در وجه ضامن
  • چک‌های لازم الاجرا

مزایای صدور اجرائیه توسط دادگاه:

• این روش سریع‌تر از طرح دعوای حقوقی است.
• نیازی به طی مراحل دادرسی کامل نیست.

معایب صدور اجرائیه توسط دادگاه:

• فقط در موارد خاص قابل اجرا است.
• در صورت وجود برخی از ایرادات شکلی یا ماهوی در چک، امکان صدور اجرائیه وجود ندارد.

انتخاب بهترین روش برای مطالبه وجه چک به عوامل مختلفی از جمله مبلغ چک، دلایل برگشت خوردن چک، تمکن مالی صادرکننده چک و تخصص و تجربه دارنده چک بستگی دارد.

مدارک لازم برای مطالبه وجه چک:

برای مطالبه وجه چک، شما به عنوان دارنده چک، باید مدارک زیر را به همراه داشته باشید:

1. اصل چک:

• چک باید اصل باشد و هیچگونه خدشه یا پارگی در آن وجود نداشته باشد.
• امضای صادر کننده چک در چک باید مطابق با نمونه امضای وی در بانک باشد.
• تاریخ صدور چک باید قید شده باشد.
• مبلغ چک باید به طور خوانا و واضح درج شده باشد.

2. گواهی عدم پرداخت:

• دارنده چک باید برای دریافت گواهی عدم پرداخت به شعبه‌ای از بانک که چک در آن صادر شده است مراجعه کند.
• در گواهی عدم پرداخت باید مشخصات چک، نام و نام خانوادگی صادر کننده و دارنده چک، تاریخ صدور، مبلغ چک و علت عدم پرداخت قید شده باشد.

3. مدارک هویتی:

• دارنده چک باید اصل کارت ملی یا شناسنامه خود را به همراه داشته باشد.

نکات:

• در صورتی که چک به صورت ظهرنویسی شده باشد، علاوه بر مدارک فوق، باید اصل و کپی برابر اصل مدارک هویتی تمامی ظهرنویس‌ها نیز ارائه شود.
• اگر چک در وجه حامل باشد، ارائه اصل چک و گواهی عدم پرداخت کافی است.
• در صورتیکه دارنده چک شخص حقوقی باشد، باید مدارک مربوط به نماینده قانونی آن شخص نیز ارائه شود.

مراحل مطالبه وجه چک:

1. دریافت گواهی عدم پرداخت: دارنده چک باید با در دست داشتن اصل چک به شعبه‌ای از بانک که چک در آن صادر شده است مراجعه کند و گواهی عدم پرداخت را دریافت نماید.
2. اقامه دعوا در دادگاه: دارنده چک می‌تواند با مراجعه به دادگاه محل سکونت خود یا محل صدور چک، علیه صادر کننده چک و سایر ظهرنویس‌ها (در صورت وجود) طرح دعوا نماید.
3. رسیدگی در دادگاه: دادگاه پس از بررسی مدارک و اسناد ارائه شده توسط خواهان و خوانده، رأی خود را صادر خواهد کرد.
4. اجرای حکم: در صورتی که رأی دادگاه به نفع خواهان باشد، وی می‌تواند با استفاده از طرق اجرایی مانند توقیف اموال و حساب‌های بانکی صادر کننده چک، نسبت به وصول وجه چک اقدام نماید.

تذکر:

• این اطلاعات فقط جنبه آموزشی دارد و نباید به عنوان مشاوره حقوقی تلقی شود. برای دریافت مشاوره حقوقی در مورد مطالبه وجه چک باید به وکیل دادگستری مراجعه کنید.
• قوانین مربوط به چک در طول زمان ممکن است تغییر کند، لذا برای اطمینان از صحت اطلاعات، به آخرین قوانین و مقررات مربوطه مراجعه کنید.

نکات حقوقی مطالبه وجه چک

چک یکی از ابزارهای مهم پرداخت در معاملات تجاری و روزمره است. با این حال، گاهی اوقات ممکن است صادر کننده چک از پرداخت وجه آن خودداری کند. در این صورت، دارنده چک می‌تواند با استفاده از روش‌های قانونی، وجه خود را از صادر کننده مطالبه کند.

مراحل مطالبه وجه چک:

1. وصول وجه از بانک: اولین قدم برای مطالبه وجه چک، مراجعه به بانک و تقاضای وصول وجه آن است. دارنده چک باید در مهلت‌های مقرر قانونی (که در ذیل توضیح داده می‌شود) به بانک مراجعه و گواهی عدم پرداخت را دریافت کند.
   • مهلت مراجعه به بانک برای وصول وجه چک:
     • چک صادر شده در یک شهر: 15 روز از تاریخ صدور
     • چک صادر شده در شهرهای مختلف: 45 روز از تاریخ صدور
     • چک صادر شده در خارج از کشور: 4 ماه از تاریخ صدور
2. اقامه دعوا: در صورتی که بانک از پرداخت وجه چک خودداری کند و یا گواهی عدم پرداخت صادر کند، دارنده چک می‌تواند با مراجعه به دادگاه حقوقی محل اقامت خود، علیه صادر کننده چک اقامه دعوا کند.
3. اثبات مالکیت چک: دارنده چک برای اثبات مالکیت خود باید اصل چک و گواهی عدم پرداخت را به دادگاه ارائه دهد.
4. رسیدگی در دادگاه: دادگاه پس از بررسی مدارک و مستندات و استماع اظهارات طرفین، رأی خود را صادر می‌کند. در صورت اثبات حقانیت دارنده چک، دادگاه صادر کننده را به پرداخت وجه چک و خسارات قانونی مربوطه محکوم خواهد کرد.

نکات مهم در خصوص مطالبه وجه چک:

• مهلت‌های قانونی: دارنده چک باید در مهلت‌های مقرر قانونی برای وصول وجه چک از بانک و اقامه دعوا در دادگاه اقدام کند. در غیر این صورت، ممکن است حق خود را از دست بدهد.
• اثبات مالکیت چک: دارنده چک باید برای اثبات مالکیت خود، اصل چک و گواهی عدم پرداخت را به دادگاه ارائه دهد.
• مسئولیت تضامنی: در صورتی که چک در وجه شخص ثالث صادر شده باشد و آن شخص ثالث نیز آن را به شخص دیگری واگذار کرده باشد، همه این افراد در برابر دارنده چک مسئول پرداخت وجه آن خواهند بود.
• خسارات: دارنده چک علاوه بر وجه چک، می‌تواند خسارات تأخیر در پرداخت و سایر خسارات قانونی را نیز از صادر کننده چک مطالبه کند.
• وصول وجه چک از طریق اجراییه: در صورتی که دادگاه رأی به نفع دارنده چک صادر کند، دارنده چک می‌تواند با استفاده از اجراییه، وجه چک و خسارات قانونی را از صادر کننده وصول کند.

در صورت داشتن هرگونه سوال دیگر در خصوص مطالبه وجه چک، لطفاً آن را مطرح کنید.