نفقه زن در دوران عقد در ایران
در ایران، بر اساس ماده 1102 قانون مدنی، “ازدواج به محض انعقاد صحيح بين زن و شوهر رابطه زوجيت بين آنها برقرار مي شود.”
از جمله آثار حقوقی این رابطه، استحقاق زن برای دریافت نفقه از شوهر است.
نفقه شامل تمام مخارجی است که زن برای زندگی به آنها نیاز دارد، مانند خوراک، پوشاک، مسکن، لوازم بهداشتی و درمانی و…
شرایط استحقاق زن برای دریافت نفقه در دوران عقد:
- صحت عقد: عقد نکاح باید به طور صحیح و مطابق با احکام شرعی و قانونی منعقد شده باشد.
- تمکین زن: زن باید در تمکین شوهر باشد، یعنی در منزل شوهر سکونت داشته باشد و وظایف زناشویی خود را انجام دهد.
- عدم بذل نفقه توسط شوهر: شوهر موظف است نفقه زن را پرداخت کند. اگر شوهر از پرداخت نفقه امتناع کند، زن میتواند برای مطالبه نفقه به مراجع قضایی مراجعه کند.
موارد عدم استحقاق زن برای دریافت نفقه در دوران عقد:
- نشوز زن: اگر زن بدون دلیل موجه از تمکین شوهر خود امتناع کند، مستحق دریافت نفقه نخواهد بود.
- فوت شوهر: با فوت شوهر، تعهد او به پرداخت نفقه نیز ساقط میشود و زن از ماترک شوهر ارث میبرد.
- طلاق: با طلاق رجعی، زن مستحق دریافت نفقه است، اما با طلاق بائن، زن دیگر مستحق دریافت نفقه از شوهر سابق خود نخواهد بود.
نحوه مطالبه نفقه:
زن برای مطالبه نفقه میتواند به یکی از دو طریق زیر اقدام کند:
- توافق: زن و شوهر میتوانند با یکدیگر در مورد میزان و نحوه پرداخت نفقه به توافق برسند.
- مراجعه به دادگاه: اگر زن و شوهر در مورد نفقه به توافق نرسند، زن میتواند با مراجعه به دادگاه خانواده، نفقه خود را مطالبه کند.
نکاتی که باید در نظر داشت:
- نفقه حق زن است و شوهر موظف به پرداخت آن است.
- اگر زن در دوران عقد باردار شود، مستحق دریافت نفقه بیشتری خواهد بود.
- زن میتواند برای مطالبه نفقه معوقه خود نیز به دادگاه مراجعه کند.
- در برخی از موارد، دادگاه زن و شوهر را به مراکز مشاوره خانواده ارجاع میدهد تا با صحبت با یک مشاور، راه حلی برای مشکلات خود پیدا کنند.
شرایط استحقاق زن برای دریافت نفقه در دوران عقد در ایران:
طبق قانون مدنی ایران، به طور کلی زن از زمان وقوع عقد نکاح مستحق دریافت نفقه از شوهر خود می باشد، اعم از اینکه زندگی مشترک را آغاز کرده باشند یا خیر.
شرایط اساسی دریافت نفقه در دوران عقد:
- صحت عقد نکاح: عقد نکاح باید به طور شرعی و قانونی ثبت شده باشد و شرایط صحت عقد در آن وجود داشته باشد.
- تمکین زن: زن باید مطیع اوامر شرعی شوهر خود باشد و بدون دلیل موجه از منزل خارج نشود.
- عدم نشوز زن: زن نباید ناشزه باشد. نشوز به معنای ترک زندگی مشترک بدون دلیل موجه و یا عدم تمکین به وظایف زناشویی است.
موارد استثنای عدم استحقاق زن برای دریافت نفقه در دوران عقد:
- فسخ عقد نکاح به اراده زن: اگر زن عقد نکاح را به اراده خود فسخ کند، مستحق دریافت نفقه از شوهر خود نخواهد بود.
- طلاق به دلیل تقصیر زن: اگر زن به دلیل تقصیر خود طلاق داده شود، در دوران عده مستحق دریافت نفقه نخواهد بود.
- انقضای مدت عقد نکاح: اگر عقد نکاح به طور موقت باشد و مدت آن به پایان برسد، زن از آن تاریخ به بعد مستحق دریافت نفقه نخواهد بود.
نحوه مطالبه نفقه در دوران عقد:
زن برای مطالبه نفقه در دوران عقد می تواند به یکی از دو طریق زیر اقدام کند:
- توافق با شوهر: بهترین راه حل، توافق زن و شوهر در مورد میزان نفقه و نحوه پرداخت آن است.
- مراجعه به دادگاه خانواده: اگر زن و شوهر در مورد نفقه به توافق نرسند، زن می تواند با مراجعه به دادگاه خانواده و ارائه دادخواست، نفقه خود را مطالبه کند.
نکات مهم:
- میزان نفقه در دوران عقد توسط دادگاه با توجه به شرایط زندگی زوجین، شغل و درآمد شوهر، اوضاع اقتصادی و سایر عوامل تعیین می شود.
- زن در دوران عقد علاوه بر نفقه، مستحق دریافت مسکن، لباس و سایر نیازهای متعارف زندگی نیز می باشد.
- اگر شوهر از پرداخت نفقه به زن خود امتناع کند، زن می تواند از طریق مراجع قانونی اموال او را توقیف و یا او را مجبور به پرداخت نفقه کند.
موارد استثنای عدم استحقاق زن برای دریافت نفقه در دوران عقد
درست است که طبق ماده 1107 قانون مدنی، زن در دوران عقد به طور کامل مستحق دریافت نفقه از شوهر خود است. با این حال، در برخی موارد استثنایی، زن ممکن است حق دریافت نفقه را از دست بدهد. این موارد عبارتند از:
1. نشوز زن: نشوز به معنای تمرد و سرپیچی زن از وظایف زناشویی خود است. در صورتی که زن بدون دلیل موجه از تمکین شوهر خودداری کند، ناشزه محسوب شده و حق دریافت نفقه را از دست میدهد.
2. ترک زندگی مشترک توسط زن: اگر زن بدون دلیل موجه از منزل شوهر خود خارج شده و زندگی مشترک را ترک کند، مستحق دریافت نفقه نخواهد بود. البته، در برخی موارد، مانند ترک زندگی به دلیل خشونت خانگی یا سوء رفتار شوهر، زن همچنان می تواند از حق دریافت نفقه برخوردار باشد.
3. عدم تمکین زن به احکام دادگاه: در صورتی که زن از احکام دادگاه در مورد تمکین از شوهر خودداری کند، ممکن است دادگاه حکم به قطع نفقه او صادر کند.
4. اثبات عدم نیاز زن به نفقه: اگر ثابت شود که زن به دلیل تمکن مالی یا اشتغال به کار، نیازی به نفقه ندارد، ممکن است دادگاه حکم به قطع نفقه او صادر کند.
5. فسخ عقد نکاح به دلیل تقصیر زن: در صورتی که عقد نکاح به دلیل تقصیر زن فسخ شود، او دیگر مستحق دریافت نفقه نخواهد بود.
نکات مهم:
- در همه موارد ذکر شده، قبل از صدور حکم به قطع نفقه، باید شرایط و دلایل زن به طور کامل بررسی شود.
- در صورت بروز اختلاف در مورد نفقه، زن می تواند به دادگاه خانواده مراجعه و دادخواست مطالبه نفقه ارائه دهد.
- برای اثبات موارد استثنای عدم استحقاق زن برای دریافت نفقه، ارائه دلایل و مدارک لازم به دادگاه ضروری است.