صدور اجراییه نفقه مشاوره حقوقی

اجراییه نفقه چیست و چگونه صادر می‌شود؟

اجراییه نفقه سندی است که به موجب آن، زوجه یا فرزند می‌توانند نفقه معوقه خود را از زوج یا پدر دریافت کنند.

مراحل صدور اجراییه نفقه:

1. دریافت حکم قطعی نفقه:

   • زوجه یا فرزند باید ابتدا از طریق دادگاه خانواده حکم قطعی مبنی بر محکومیت زوج یا پدر به پرداخت نفقه دریافت کنند.

2. تقاضای صدور اجراییه:

   • پس از دریافت حکم قطعی، زوجه یا فرزند می‌توانند با مراجعه به دفترخانه و ارائه حکم به دفتردار، تقاضای صدور اجراییه نفقه کنند.

3. صدور اجراییه:

   • دفتردار پس از بررسی مدارک، اقدام به صدور اجراییه نفقه می‌کند.

4. ابلاغ اجراییه به زوج یا پدر:

   • اجراییه نفقه به زوج یا پدر ابلاغ می‌شود و او موظف است ظرف مهلت قانونی نسبت به پرداخت نفقه معوقه اقدام کند.

در صورت عدم پرداخت نفقه توسط زوج یا پدر:

• زوجه یا فرزند می‌توانند از طریق مراجع قضایی نسبت به توقیف اموال یا حساب بانکی زوج یا پدر اقدام کنند.
• همچنین می‌توانند با مراجعه به کلانتری محل سکونت زوج یا پدر، درخواست صدور جلب او را بدهند.

نکات مهم:

• برای صدور اجراییه نفقه نیازی به وکیل نیست، اما زوجه یا فرزند می‌توانند در صورت تمایل از وکیل نیز کمک بگیرند.
• هزینه صدور اجراییه نفقه بر اساس تعرفه دفاتر اسناد رسمی محاسبه می‌شود.
• اگر زوج یا پدر به اجراییه نفقه معترض باشد، می‌تواند ظرف 20 روز از تاریخ ابلاغ به آن اعتراض کند.
• در صورت اثبات اعسار زوج یا پدر از پرداخت نفقه، دادگاه ممکن است مهلت بیشتری به او برای پرداخت نفقه بدهد.

مراحل صدور اجراییه نفقه در ایران:

1. دریافت حکم قطعی نفقه:

• اولین قدم برای دریافت اجراییه نفقه، این است که حکم قطعی مبنی بر محکومیت زوج به پرداخت نفقه داشته باشید.
• این حکم می تواند از طریق دادگاه خانواده یا مراجع قضایی دیگر صادر شده باشد.
• حکم قطعی حکمی است که از طریق مراحل تجدیدنظرخواهی و فرجام خواهی عبور کرده و دیگر قابل اعتراض نیست.

2. مراجعه به دفترخانه یا شعبه اجرای احکام:

• پس از دریافت حکم قطعی نفقه، باید با در دست داشتن اصل حکم و رونوشت آن به یکی از دفاتر اسناد رسمی یا شعب اجرای احکام دادگستری مراجعه کنید.

3. درخواست صدور اجراییه:

• در دفترخانه یا شعبه اجرای احکام، باید فرم درخواست صدور اجراییه را تکمیل و به همراه مدارک لازم ارائه کنید.
• مدارک لازم عبارتند از:
  • اصل و رونوشت حکم قطعی نفقه
  • کارت ملی متقاضی
  • نشانی دقیق متعهد (زوج)

4. پرداخت هزینه ها:

• پس از ارائه درخواست و مدارک، باید هزینه های صدور اجراییه را پرداخت کنید.
• میزان هزینه ها بر اساس مبلغ نفقه و تعرفه های دفاتر اسناد رسمی یا قوه قضائیه محاسبه می شود.

5. صدور اجراییه:

• پس از طی مراحل فوق و در صورت احراز شرایط قانونی، اجراییه نفقه صادر خواهد شد.
• اجراییه سندی است که به موجب آن، متعهد (زوج) مکلف به پرداخت نفقه در مهلت قانونی می شود.

6. ابلاغ اجراییه به متعهد:

• پس از صدور اجراییه، باید آن را به متعهد (زوج) ابلاغ کنید.
• ابلاغ اجراییه می تواند به صورت حضوری، توسط مأمور ابلاغ یا از طریق ارسال به پست انجام شود.

7. اقدامات در صورت عدم پرداخت:

• در صورتی که متعهد (زوج) در مهلت قانونی مندرج در اجراییه نسبت به پرداخت نفقه اقدام نکند، می توانید از طریق اجرای احکام نسبت به توقیف اموال یا جلب او به دادگاه اقدام کنید.

نکات:

• شما می توانید برای انجام مراحل صدور اجراییه نفقه از وکیل نیز کمک بگیرید.
• در صورت عدم تمکن مالی می توانید از وکیل معاضدتی (رایگان) استفاده کنید.
• در برخی از موارد، دادگاه ممکن است به جای صدور اجراییه، حکم جلب صادر کند.

در ایران، عدم پرداخت نفقه توسط زوج جرم محسوب می شود و مجازات های کیفری و حقوقی برای آن در نظر گرفته شده است.

مجازات های کیفری:

• حبس: طبق ماده 64 قانون مجازات اسلامی، هرکس نفقه زوجه خود را که طبق حکم دادگاه واجب شده است، بدون عذر موجه پرداخت نکند، به حبس تعزیری از شش ماه تا یک سال محکوم می شود.
• مجازات های تکمیلی: علاوه بر حبس، دادگاه می تواند مجازات های تکمیلی دیگری نیز برای مرتکب در نظر بگیرد، مانند جزای نقدی، محرومیت از حقوق اجتماعی، و الزام به تعهد و انجام کار به نفع زوجه.

مجازات های حقوقی:

• مطالبه نفقه: زوجه می تواند با مراجعه به دادگاه خانواده، نفقه معوقه خود را از زوج مطالبه کند. در صورت اثبات عدم پرداخت نفقه توسط زوج، دادگاه او را به پرداخت نفقه معوقه و نفقه آتی (نفقه آینده) محکوم می کند.
• ترک زندگی: در صورت عدم پرداخت نفقه، زوجه می تواند از حق حبس تمکین استفاده کند و از زندگی با زوج خودداری کند.
• طلاق: در برخی موارد، عدم پرداخت نفقه می تواند به عنوان یکی از دلایل طلاق از جانب زوجه در نظر گرفته شود.

نکات مهم:

• برای اثبات عدم پرداخت نفقه، زوجه می تواند از مدارک و شواهدی مانند شهود، گواهی کتبی، و یا استعلام از حساب بانکی زوج استفاده کند.
• در صورت تمکن مالی زوج، دادگاه می تواند او را به پرداخت نفقه به صورت پیش پرداخت محکوم کند.
• مجازات عدم پرداخت نفقه قابل گذشت است و زوجه می تواند با اعلام رضایت خود، از مجازات کیفری زوج صرف نظر کند.

نفقه در لغت به معنای هزینه و خرج است و در اصطلاح حقوقی، به مخارجی گفته می‌شود که شوهر موظف است طبق حکم قانون و شرایط زندگی، به همسر خود پرداخت کند.

نفقه شامل تمام نیازهای متعارف و متناسب با وضعیت زن از قبیل مسکن، پوشاک، غذا، اثاث منزل، هزینه‌های درمانی و بهداشتی و خادم در صورت عادت یا احتیاج به واسطه نقصان یا مرض است. ملائت و توانایی اقتصادیِ مرد یا وضعیت خانواده‌ی پدری زن، ملاکی برای تعیین میزانِ نفقه «نیست».

موارد پرداخت نفقه:

• در زمان زوجیت: از زمان جاری شدن عقد نکاح تا زمانی که طلاق قطعی یا رجوع حاصل نشده باشد، نفقه به زن تعلق می‌گیرد.
• در دوران عده: بعد از طلاق رجعی، تا زمانی که عده زن تمام نشده باشد، نفقه به او تعلق می‌گیرد.
• در زمان بارداری: اگر زن باردار باشد و طلاق بگیرد، تا زمانی که وضع حمل کند، نفقه به او تعلق می‌گیرد، حتی اگر شوهر به او رجوع نکند.
• در مورد فرزندان: پدر و مادر موظف هستند نفقه فرزندان خود را تا سن بلوغ و در برخی موارد تا سن 25 سالگی (در صورت ادامه تحصیل) پرداخت کنند.

مواردی که نفقه به زن تعلق نمی‌گیرد:

• نشوز زن: اگر زن بدون دلیل شرعی از منزل شوهر خارج شود، مستحق نفقه نخواهد بود.
• تعدد زوجات: اگر شوهر زن دوم اختیار کند، زن اول مستحق نفقه نخواهد بود، مگر اینکه شوهر به تمکین او رضایت دهد.
• فوت شوهر: بعد از فوت شوهر، زن از اموال او ارث می‌برد و نفقه به او تعلق نمی‌گیرد.

نحوه مطالبه نفقه:

زن برای مطالبه نفقه می‌تواند به دادگاه خانواده مراجعه کند. دادگاه با بررسی دلایل و مدارک، میزان نفقه را تعیین و شوهر را به پرداخت آن محکوم می‌کند.

در صورت عدم پرداخت نفقه توسط شوهر:

• زن می‌تواند از طریق مراجع قضایی نسبت به توقیف اموال یا حساب بانکی شوهر اقدام کند.
• همچنین می‌تواند با مراجعه به کلانتری محل سکونت شوهر، درخواست صدور جلب او را بدهد.

دریافت حکم قطعی نفقه

مراحل دریافت حکم قطعی نفقه:

1. طرح دعوا:

   • زوجه با مراجعه به یکی از مجتمع‌های قضایی محل سکونت خود، دادخواست مطالبه نفقه را به طرفیت زوج تقدیم می‌کند.
   • در دادخواست باید مشخصات کامل زوج و زوجه، تاریخ عقد نکاح، دلایل و مستندات مربوط به تمکین زوجه و عدم پرداخت نفقه توسط زوج ذکر شود.

2. دادرسی:

   • پس از ثبت دادخواست، پرونده به شعبه رسیدگی کننده ارجاع می‌شود و وقت رسیدگی تعیین می‌شود.
   • در جلسه رسیدگی، زوجه و زوج حضور یافته و دلایل و مدارک خود را ارائه می‌کنند.
   • قاضی رسیدگی کننده به پرونده، اظهارات طرفین و مدارک ارائه شده را بررسی می‌کند و در نهایت رای خود را صادر می‌کند.

3. صدور رای:

   • در صورتی که قاضی رای به نفع زوجه صادر کند، زوج مکلف به پرداخت نفقه معوقه از تاریخ عقد نکاح تا زمان صدور رای و همچنین نفقه آینده به صورت مستمر خواهد بود.
   • رای صادره بدوی بوده و قابل تجدید نظر است.

4. تجدید نظرخواهی:

   • زوج می‌تواند ظرف بیست روز از تاریخ ابلاغ رای، به آن اعتراض کند و به دادگاه تجدید نظر استان مراجعه کند.
   • در دادگاه تجدید نظر، پرونده مجدد مورد رسیدگی قرار می‌گیرد و در نهایت رای نهایی صادر می‌شود.

5. قطعی شدن رای:

   • رای دادگاه تجدید نظر قطعی است و زوج مکلف به اجرای آن خواهد بود.
   • در صورت عدم اجرای رای توسط زوج، زوجه می‌تواند از طریق مراجع اجرایی نسبت به وصول نفقه خود اقدام کند.

نکات مهم:

• برای طرح دعوای مطالبه نفقه، نیازی به وکیل نیست، اما زوجه می‌تواند در صورت تمایل از وکیل نیز کمک بگیرد.
• در صورتی که زوجه مدارک و مستندات کافی مبنی بر تمکین خود و عدم پرداخت نفقه توسط زوج ارائه کند، احتمال صدور رای به نفع وی زیاد خواهد بود.
• میزان نفقه با توجه به شرایط زندگی زوجین، شغل زوج، اوضاع اقتصادی و سایر عوامل توسط قاضی تعیین می‌شود.
• در صورت تمکین نکردن زوجه، زوج می‌تواند از پرداخت نفقه امتناع کند.
• نفقه زوجه شامل حق مسکن، حق خوراک، حق پوشاک و سایر هزینه‌های زندگی می‌شود.