اسناد سجل احوال مشاوره حقوقی

اسناد سجل احوال در ایران

اسناد سجل احوال اسنادی هستند که وقایع مهم زندگی اشخاص مانند ولادت، ازدواج، طلاق و فوت را ثبت می‌کنند. این اسناد برای اثبات هویت و احراز حقوق اشخاص بسیار حائز اهمیت هستند.

قوانین مربوط به اسناد سجل احوال:

• قانون ثبت احوال مصوب ۱۳۰۶
• قانون تخلفات مربوط به اسناد سجل احوال مصوب ۱۳۵۱
• آیین‌نامه اجرایی قانون ثبت احوال

اطلاعات مندرج در اسناد سجل احوال:

• نام و نام خانوادگی
• نام پدر و مادر
• تاریخ و محل ولادت
• شماره ملی
• دین
• مذهب
• عکس
• اثر انگشت
• آدرس
• وضعیت تاهل
• تعداد فرزندان
• و سایر اطلاعات لازم

نحوه دریافت اسناد سجل احوال:

• اشخاص می‌توانند با مراجعه به اداره ثبت احوال محل سکونت خود و ارائه مدارک لازم، اسناد سجل احوال خود را دریافت کنند.
• همچنین امکان دریافت الکترونیکی برخی از اسناد سجل احوال از طریق سامانه https://www.sabteahval.ir/ فراهم شده است.

نکات مهم:

• اسناد سجل احوال اسناد رسمی هستند و هرگونه جعل یا تخلف در آنها جرم محسوب می‌شود.
• در صورت مفقود شدن یا از بین رفتن اسناد سجل احوال، باید به اداره ثبت احوال محل سکونت خود مراجعه و نسبت به اخذ المثنی آن اقدام نمود.
• برای تغییر اطلاعات مندرج در اسناد سجل احوال، باید به اداره ثبت احوال مراجعه و با ارائه مدارک لازم، درخواست کتبی مبنی بر تغییر اطلاعات ارائه نمود.

قوانین اسناد سجل احوال در ایران شامل دو بخش اصلی است:

1. قانون مدنی:

• کتاب سوم از جلد دوم قانون مدنی به طور خاص به موضوع “در اسناد سجل احوال” می‌پردازد.
• مواد ۹۹۲ تا ۱۰۰۱ این کتاب، موارد زیر راجع به اسناد سجل احوال را شرح می‌دهند:
  • تعریف سجل احوال
  • وقایع مشمول ثبت در سجل احوال (از جمله ولادت، ازدواج، طلاق، فوت)
  • حکم موت فرضی غایب
  • تغییر مطالب ثبت شده در دفاتر سجل احوال
  • نام خانوادگی
  • اعتبار اسناد ولادت
  • سایر مقررات مربوط به سجل احوال

2. قانون سجل احوال:

• این قانون در 14 خرداد 1304 به تصویب رسیده و در طول سال‌ها چندین بار مورد اصلاح و تکمیل قرار گرفته است.
• مهمترین احکام این قانون عبارتند از:
  • تکلیف کلیه اتباع ایران به داشتن شناسنامه پس از یک سال از تاسیس شعب سجل احوال در هر منطقه
  • تعیین مرجع صدور شناسنامه
  • نحوه ثبت وقایع احوال نفوس (از جمله ولادت، ازدواج، طلاق، فوت)
  • صدور شناسنامه المثنی
  • ابطال شناسنامه
  • مجازات‌های متخلفان از این قانون

تغییرات اخیر:

• آخرین قانون مربوط به سجل احوال، “قانون اصلاح مواد 1، 2، 4، 22، 26، 27 و 28 قانون ثبت احوال” است که در تاریخ 25 آبان 1401 به تصویب مجلس شورای اسلامی و در تاریخ 16 آذر 1401 به تأیید شورای نگهبان رسیده است.
• این قانون تغییراتی را در نحوه صدور شناسنامه، ثبت وقایع احوال نفوس و برخی از موارد دیگر ایجاد کرده است.

نحوه دریافت اسناد سجل احوال

نحوه دریافت اسناد سجل احوال به نوع سندی که می خواهید بستگی دارد. در اینجا به طور خلاصه مراحل دریافت برخی از اسناد رایج اشاره می کنم:

سند ولادت:

• به یکی از دفاتر پیشخوان دولت یا اداره ثبت احوال محل سکونت خود مراجعه کنید.
• مدارک لازم شامل کارت ملی متقاضی، شناسنامه پدر و مادر، اصل و کپی سند ازدواج والدین (در صورت متاهل بودن) و گواهی ولادت بیمارستان یا زایشگاه می باشد.
• هزینه صدور سند ولادت را پرداخت کنید.
• پس از طی مراحل اداری، سند ولادت به شما تحویل داده خواهد شد.

سند ازدواج:

• به یکی از دفاتر اسناد رسمی ازدواج مراجعه کنید.
• مدارک لازم شامل کارت ملی و شناسنامه زوجین، گواهی پزشکی زوجین، مجوز ازدواج (برای دوشیزگان زیر 18 سال) و گواهی فوت همسر قبلی (در صورت فوت همسر قبلی) می باشد.
• پس از جاری شدن صیغه عقد و ثبت آن در دفترخانه، سند ازدواج به شما تحویل داده خواهد شد.

سند فوت:

• به یکی از دفاتر پیشخوان دولت یا اداره ثبت احوال محل سکونت متوفی مراجعه کنید.
• مدارک لازم شامل کارت ملی متقاضی، شناسنامه متوفی، گواهی فوت صادره از بیمارستان یا پزشک، جواز دفن و حکم طلاق (در صورت متوفی بودن همسر) می باشد.
• هزینه صدور سند فوت را پرداخت کنید.
• پس از طی مراحل اداری، سند فوت به شما تحویل داده خواهد شد.

تغییر نام و نام خانوادگی:

• برای تغییر نام و نام خانوادگی باید به یکی از دفاتر خدمات قضایی مراجعه کنید.
• مدارک لازم شامل کارت ملی متقاضی، شناسنامه، گواهی عدم سوء پیشینه و دلایل متقاضی برای تغییر نام و نام خانوادگی می باشد.
• پس از بررسی مدارک توسط قاضی، در صورت موافقت، دستور تغییر نام و نام خانوادگی صادر می شود.
• با در دست داشتن دستور قضایی می توانید به اداره ثبت احوال مراجعه و نسبت به صدور شناسنامه جدید اقدام کنید.

نکات:

• برای دریافت هر نوع سندی از سجل احوال، ارائه اصل و کپی مدارک لازم ضروری است.
• در صورت نیاز به راهنمایی بیشتر می توانید با سامانه پاسخگویی سجل احوال به شماره 6695 تماس بگیرید.
• همچنین می توانید از طریق وب سایت سازمان ثبت احوال به آدرس https://sabteahval.ir/ به صورت آنلاین اقدام به دریافت برخی از خدمات سجل احوال کنید.

قوانین مربوط به سجل احوال در ایران

قوانین مربوط به سجل احوال در ایران شامل موارد زیر است:

• قانون ثبت احوال مصوب 1306: این قانون اساس و بنیان سازمان سجل احوال را بنا نهاده و وظایف و تکالیف آن را مشخص کرده است.
• آئین‌نامه اجرایی قانون ثبت احوال مصوب 1307: این آئین‌نامه به شرح و تفصیل وظایف و تکالیف مندرج در قانون ثبت احوال می‌پردازد.
• قانون اصلاح قانون ثبت احوال مصوب 1355: این قانون تغییراتی در قانون ثبت احوال مصوب 1306 ایجاد کرده است.
• آئین‌نامه اجرایی قانون اصلاح قانون ثبت احوال مصوب 1356: این آئین‌نامه به شرح و تفصیل تغییرات ایجاد شده در قانون ثبت احوال مصوب 1306 می‌پردازد.
• قانون ثبت اسناد و املاک مصوب 1352: این قانون در خصوص ثبت وقایع ازدواج و طلاق و فوت در دفاتر اسناد رسمی احکام و مقرراتی را بیان می‌کند.
• آئین‌نامه اجرایی قانون ثبت اسناد و املاک مصوب 1354: این آئین‌نامه به شرح و تفصیل احکام و مقررات قانون ثبت اسناد و املاک می‌پردازد.

علاوه بر قوانین و مقررات فوق، بخشنامه‌ها و دستورالعمل‌های متعددی نیز توسط سازمان سجل احوال در خصوص موضوعات مختلف مربوط به ثبت احوال ابلاغ شده است.

نکات مهم:

• کلیه اتباع ایرانی موظف به ثبت وقایع مهم زندگی خود مانند تولد، ازدواج، طلاق، فوت و تغییر نام در سازمان سجل احوال هستند.
• برای انجام هر یک از این امور، مدارک و مستندات خاصی مورد نیاز است که باید به سازمان سجل احوال ارائه شود.
• سازمان سجل احوال برای هر یک از وقایع ثبت شده، سند و یا گواهی صادر می‌کند که دارای اعتبار قانونی است.
• در صورت تمایل به کسب اطلاعات بیشتر در خصوص قوانین و مقررات مربوط به سجل احوال، می‌توانید به وب‌سایت سازمان سجل احوال به نشانی https://sabteahval.ir/ مراجعه کنید و یا با این سازمان تماس بگیرید.

دسترسی به اطلاعات سجل احوال در ایران به دو صورت حضوری و غیرحضوری امکان‌پذیر است:

دسترسی حضوری:

• مراجعه به دفاتر پیشخوان خدمات دولت: با در دست داشتن مدارک شناسایی معتبر (شناسنامه یا کارت ملی) می‌توانید به یکی از دفاتر پیشخوان خدمات دولت در سراسر کشور مراجعه و نسبت به دریافت خدمات سجلی از جمله اخذ گواهی ولادت، فوت، ازدواج، طلاق، المثنی شناسنامه و کارت ملی و … اقدام نمایید.
• مراجعه به ادارات ثبت احوال: در صورت نیاز به خدمات تخصصی‌تر یا تمایل به مراجعه حضوری به اداره ثبت احوال، می‌توانید به نزدیک‌ترین اداره ثبت احوال محل سکونت خود مراجعه نمایید.

دسترسی غیرحضوری:

• پورتال سازمان ثبت احوال: با مراجعه به https://sabteahval.ir/ و ایجاد حساب کاربری، می‌توانید به صورت غیرحضوری به بسیاری از خدمات سجلی از جمله مشاهده و چاپ اطلاعات شناسنامه‌ای، درخواست صدور گواهی‌های مختلف، تغییر نشانی، اعلام مفقودی مدارک و … دسترسی داشته باشید.
• اپلیکیشن موبایل ثبت احوال: با نصب اپلیکیشن موبایل ثبت احوال بر روی تلفن همراه هوشمند خود، می‌توانید از خدمات سجلی به صورت غیرحضوری، مشابه پورتال سازمان ثبت احوال، بهره‌مند شوید.

نکات مهم:

• برای دسترسی به برخی از خدمات سجلی، ارائه مدارک و مستندات مربوطه الزامی است.
• در صورت نیاز به راهنمایی یا کسب اطلاعات بیشتر، می‌توانید با مرکز پاسخگویی سازمان ثبت احوال به شماره تلفن 1590 تماس حاصل نمایید.
• به خاطر داشته باشید که حفظ و حراست از اطلاعات سجلی شما اهمیت بالایی دارد. لذا از به اشتراک گذاشتن اطلاعات خود با افراد یا وب‌سایت‌های غیرمجاز خودداری نمایید.

قوانین و مقررات:

• دسترسی به اطلاعات سجلی افراد مشمول قوانین و مقررات خاصی است.

• طبق ماده 2 آیین‌نامه سجل قضایی، اشخاصی که به موجب قانون حق دارند به اطلاعات سجلی افراد دسترسی داشته باشند، عبارتند از:

  • مراجع قضایی و ضابطان دادگستری
  • مقامات دولتی در حدود وظایف و اختیارات قانونی
  • اشخاصی که به موجب حکم دادگاه یا سایر مراجع قانونی ذی‌صلاح حق دسترسی به اطلاعات سجلی را دارند.

• هرگونه استفاده غیرمجاز و یا افشای اطلاعات سجلی افراد، جرم محسوب شده و مرتکب طبق قانون مجازات خواهد شد.