تفاوت خسارت تاخیر و خسارت ناشی از تخلف
در حقوق قراردادها، دو نوع خسارت عمده وجود دارد که در صورت عدم اجرای صحیح تعهدات قراردادی قابل مطالبه است: خسارت تاخیر و خسارت ناشی از تخلف. هر یک از این خسارتها ویژگیها و شرایط خاص خود را دارد.
خسارت تاخیر
- تعریف: خسارتی است که به دلیل تأخیر در انجام تعهد به موقع، به طرف مقابل قرارداد وارد میشود. به عبارت دیگر، زمانی که شخصی موظف به انجام کاری در زمان مشخصی باشد اما با تأخیر آن را انجام دهد، طرف مقابل میتواند خسارت تاخیر را مطالبه کند.
- شرایط وقوع: برای مطالبه خسارت تاخیر، باید سه شرط زیر محقق شود:
- وجود تعهد مشخص در قرارداد
- تعیین مهلت مشخص برای انجام تعهد
- وقوع تأخیر در انجام تعهد
- نحوه محاسبه: معمولا خسارت تاخیر به صورت درصدی از مبلغ قرارداد یا به صورت مبلغ مشخصی برای هر روز تأخیر محاسبه میشود. نرخ خسارت تاخیر میتواند در قرارداد تعیین شود یا در صورت عدم تعیین در قرارداد، طبق نرخ قانونی محاسبه شود.
خسارت ناشی از تخلف
- تعریف: خسارتی است که به دلیل عدم انجام تعهد یا انجام ناقص آن، به طرف مقابل قرارداد وارد میشود. به عبارت دیگر، زمانی که شخصی به طور کلی از انجام تعهد خودداری کند یا تعهد را به شکلی ناقص انجام دهد، طرف مقابل میتواند خسارت ناشی از تخلف را مطالبه کند.
- شرایط وقوع: برای مطالبه خسارت ناشی از تخلف، باید ثابت شود که طرف مقابل از انجام تعهد خودداری کرده یا تعهد را به شکلی انجام داده که با مفاد قرارداد مغایرت داشته باشد.
- نحوه محاسبه: محاسبه خسارت ناشی از تخلف پیچیدهتر از خسارت تاخیر است و به نوع تخلف و میزان خسارتی که به طرف مقابل وارد شده، بستگی دارد. دادگاه با توجه به تمام جوانب امر، میزان خسارت قابل پرداخت را تعیین میکند.
تفاوتهای اصلی
ویژگی | خسارت تاخیر | خسارت ناشی از تخلف |
---|---|---|
علت وقوع | تأخیر در انجام تعهد | عدم انجام تعهد یا انجام ناقص آن |
شرایط وقوع | وجود تعهد مشخص، تعیین مهلت مشخص، وقوع تأخیر | ثابت شدن عدم انجام تعهد یا انجام ناقص آن |
نحوه محاسبه | معمولا به صورت درصدی از مبلغ قرارداد یا به صورت مبلغ مشخصی برای هر روز تأخیر | بستگی به نوع تخلف و میزان خسارت وارد شده دارد |
هدف | جبران خسارت ناشی از تأخیر در انجام تعهد | جبران خسارت ناشی از عدم انجام تعهد یا انجام ناقص آن |
- خسارت تاخیر: اگر قراردادی برای تحویل کالا در تاریخ مشخصی منعقد شده باشد و فروشنده با تأخیر کالا را تحویل دهد، خریدار میتواند خسارت تاخیر را مطالبه کند.
- خسارت ناشی از تخلف: اگر کالای تحویلی دارای نقص فنی باشد یا با مشخصات مندرج در قرارداد مطابقت نداشته باشد، خریدار میتواند خسارت ناشی از تخلف را مطالبه کند.