شرایط فسخ نکاح مشاوره حقوقی

شرایط فسخ نکاح طبق قانون مدنی ایران به دو دسته کلی تقسیم می‌شود:

1. عیوب نقص عضو:

• عیوب مشترک:
  • جنون: در صورت جنون هر یک از زوجین، طرف مقابل حق فسخ نکاح را دارد. فرقی نمی‌کند که جنون در زمان عقد وجود داشته باشد یا بعداً حادث شود، هم جنون دائمی و هم جنون ادواری موجب حق فسخ می‌شود.
  • قَرَن:** بیماری لاعلاج که موجب ناتوانی دائمی در انجام وظایف زناشویی شود.
  • عنن:** عدم توانایی مرد در برقراری رابطه جنسی به مدت یک سال.
  • خصاء:** نداشتن بیضه.
  • مقطوع بودن آلت تناسلی مرد.
• عیوب اختصاصی زن:
  • نَقَصِ نُطْق:** ناتوانی زن در تکلم.
  • فَقَدَانِ بَکَارَت:** باکره نبودن زن در زمان عقد، مگر اینکه شوهر قبل از عقد از آن آگاه بوده و رضایت داده باشد.
  • رَضَاع:** شیر دادن زن به فرزند دیگری غیر از شوهرش به مدت دو سال.
  • اِرْتِدَاد:** ارتداد زن از دین اسلام.
• عیوب اختصاصی مرد:
  • لَئَامَت:** پستی و فرومایگی مرد به حدی که موجب تنفر و بیزاری زن از او شود.
  • عیوب جسمی که موجب تنفر و بیزاری زن از شوهرش شود.

2. تخلف از شرایط ضمن عقد:

• هرگاه در ضمن عقد شرطی شده باشد و آن شرط انجام نشود یا انجام آن غیرممکن شود، متخلف می‌تواند نکاح را فسخ کند.
• شرط ضمن عقد باید مطابق با اوامر شرعی و قانونی باشد.

نکات مهم:

• برای فسخ نکاح به دلیل عیوب نقص عضو، باید به پزشکی قانونی مراجعه و عیب مورد نظر را توسط متخصصان پزشکی تأیید کرد.
• برای فسخ نکاح به دلیل تخلف از شرایط ضمن عقد، باید به دادگاه خانواده مراجعه و دادخواست فسخ نکاح ارائه داد.
• در صورت اثبات حق فسخ نکاح، نکاح فسخ شده و رابطه زوجیت به پایان می‌رسد.
• در برخی موارد، فسخ نکاح آثار مالی و حقوقی برای زوجین دارد که باید توسط دادگاه مشخص شود.

توجه: این اطلاعات فقط جنبه‌ی آموزشی دارد و نباید به عنوان مشاوره حقوقی تلقی شود. برای دریافت مشاوره دقیق در مورد شرایط فسخ نکاح خود، باید به وکیل یا مشاور حقوقی مراجعه کنید.

در ایران، فسخ نکاح به معنای برهم زدن یکجانبه عقد نکاح توسط یکی از زوجین است. این امر در شرایطی خاص و با وجود دلایل قانونی مجاز شمرده می شود.

مواردی که زن حق فسخ نکاح دارد:

• جنون: اگر مرد در زمان عقد یا بعد از آن مجنون شود، زن حق فسخ نکاح را دارد.
• عنن: اگر مرد به طور کامل ناتوان از نزدیکی با همسر خود باشد و این ناتوانی به طور دائم باشد، زن حق فسخ نکاح را دارد.
• عیوب نقص عضو: اگر مرد به یکی از عیوب ذیل مبتلا باشد، زن حق فسخ نکاح را دارد:
  • خصاء: قطع یا فقدان هر دو بیضه
  • غیاب: قطع یا فقدان آلت تناسلی مرد
  • عفل: فقدان کامل قوه عاقله
  • جنون: جنون دائمی
  • قرن: وجود شاخ در دو طرف سر
  • برص: پیسی که تمام بدن را فرا گرفته باشد
  • ذمه: استسقاء که تمام بدن را فرا گرفته باشد و به حدّی باشد که موجب هزال و لاغری مفرط شود
  • اخصاء: اخته شدن
  • اَجْذَم: جذام
• تدلیس: اگر یکی از زوجین در زمان عقد، دیگری را با حیله و فریب به ازدواج خود راضی کند و طرف مقابل پس از عقد از فریب آگاه شود، می تواند نکاح را فسخ کند.
• عدم تمکین: اگر زن بدون دلیل شرعی از تمکین شوهر خودداری کند، شوهر می تواند به دادگاه مراجعه کرده و حکم نشوز زن را بگیرد. در صورت اثبات نشوز، شوهر می تواند نکاح را فسخ کند.
• شروط ضمن عقد: طرفین می توانند در ضمن عقد نکاح، شروطی را برای خود تعیین کنند. اگر یکی از زوجین به تعهدات خود در خصوص این شروط عمل نکند، طرف مقابل می تواند نکاح را فسخ کند.

مواردی که مرد حق فسخ نکاح دارد:

• فقدان بینایی: اگر زن در زمان عقد نابینا باشد و مرد از نابینایی او بی اطلاع باشد، حق فسخ نکاح را دارد.
• جنون: اگر زن در زمان عقد یا بعد از آن مجنون شود، مرد حق فسخ نکاح را دارد.
• فَجَر: اگر زن قبل از ازدواج زنا کرده باشد و مرد از آن بی اطلاع باشد، حق فسخ نکاح را دارد.
• استطاعت مالی: اگر زن در زمان عقد به دروغ خود را دارای تمکن مالی معرفی کند و مرد بعد از عقد متوجه عدم تمکن مالی او شود، حق فسخ نکاح را دارد.
• تدلیس: اگر یکی از زوجین در زمان عقد، دیگری را با حیله و فریب به ازدواج خود راضی کند و طرف مقابل پس از عقد از فریب آگاه شود، می تواند نکاح را فسخ کند.
• شروط ضمن عقد: طرفین می توانند در ضمن عقد نکاح، شروطی را برای خود تعیین کنند. اگر یکی از زوجین به تعهدات خود در خصوص این شروط عمل نکند، طرف مقابل می تواند نکاح را فسخ کند.

نکات مهم:

• فسخ نکاح با طلاق متفاوت است. در طلاق، اراده هر دو زوج برای برهم زدن زندگی مشترک ضروری است، اما در فسخ نکاح، فقط اراده ی یکی از زوجین کافی است.
• برای فسخ نکاح، باید به دفاتر ثبت اسناد رسمی یا دادگاه خانواده مراجعه کرد و دادخواست فسخ نکاح ارائه داد.
• در صورت اثبات شرایط قانونی فسخ نکاح، دادگاه حکم به فسخ نکاح صادر می کند.

موارد حق فسخ نکاح برای مرد در ایران:

طبق قانون مدنی ایران، مرد در موارد زیر حق فسخ نکاح (یعنی جدایی یک طرفه از همسر خود) را دارد:

1. عیوب مشترک:

• جنون: اگر زن در زمان عقد یا بعد از آن مجنون شود، مرد حق فسخ نکاح دارد.
• فَسَق: اگر زن زنا کند، مرد حق فسخ نکاح دارد.
• ارتداد: اگر زن از دین اسلام خارج شود، مرد حق فسخ نکاح دارد.
• عیب ذاتی: اگر زن به یکی از عیوب ذاتی مصرح در ماده 1122 قانون مدنی مبتلا باشد که در زمان عقد مخفی بوده و بعد از عقد برای مرد ظاهر شود، مرد حق فسخ نکاح دارد. این عیوب عبارتند از:
  • قَرَن (وجود گوشت زاید در فرج)
  • اَفْضاء (یکی شدن مجرای بول و حیض)
  • لَعنَة (نفرین همیشگی زن نسبت به شوهر)
  • جذام
  • برص

2. عیوب اختصاصی زن:

• استِهْلاک (از بین رفتن) منافع زوجه: اگر به واسطه ی امراض یا وقایع دیگر، منافع زوجه از بین برود به طوری که برای شوهر قابل تحمل نباشد، مرد حق فسخ نکاح دارد.
• بیماری صعب العلاج: اگر زن به بیماری صعب العلاج مبتلا باشد که به حدّی باشد که از نظر شرعی یا عرف موجب تنفر باشد، مرد حق فسخ نکاح دارد.

3. تخلف از شرط صفت:

اگر زن در ضمن عقد، صفتی را در خود شرط کند و بعداً خلاف آن ثابت شود، مرد حق فسخ نکاح دارد. به عنوان مثال، اگر زن شرط کند که باکره باشد، ولی بعد از عقد مشخص شود که باکره نبوده، مرد حق فسخ نکاح دارد.

4. تدلیس:

اگر زن در حين عقد، مرد را به جهتی اغفال کند و مرد به واسطه ی آن اغفال، رضایت به عقد دهد، مرد حق فسخ نکاح دارد. به عنوان مثال، اگر زن خود را پزشک معرفی کند، ولی بعد از عقد مشخص شود که پزشک نیست، مرد حق فسخ نکاح دارد.

نکات مهم:

• در همه ی موارد ذکر شده، مرد باید بلافاصله پس از اطلاع از عیب یا تخلف، اقدام به فسخ نکاح کند.
• برای فسخ نکاح، مرد باید به دادگاه مراجعه کند و دادخواست فسخ نکاح بدهد.
• در صورت اثبات حق فسخ نکاح برای مرد، نکاح فسخ شده و زن و مرد از یکدیگر جدا می شوند.

تذکرات:

• اطلاعات ارائه شده در این پاسخ به منزله مشاوره حقوقی نیست و
• برای پیگیری دقیق و قانونی موضوع، حتما با وکیل متخصص مشورت کنید.

موارد حق فسخ نکاح برای زن طبق قانون مدنی ایران:

1. جنون:

• در صورت جنون شوهر، چه در زمان عقد و چه بعد از آن، زن حق فسخ نکاح دارد. (ماده 1121 قانون مدنی)
• جنون باید به طور دائمی یا ادواری باشد و توسط مراجع ذیصلاح پزشکی یا قضایی تأیید شده باشد.

2. عِنَن:

• عِنَن به ناتوانی دائمی شوهر در نزدیکی با همسرش گفته می‌شود. (ماده 1122 قانون مدنی)
• اثبات عِنَن از طریق نظر کارشناسان پزشکی قانونی یا احکام قضایی صورت می‌گیرد.

3. تدلیس:

• تدلیس به فریب دادن زن در هنگام عقد به منظور ترغیب او به قبول نکاح اطلاق می‌شود. (ماده 1131 قانون مدنی)
• برای مثال، اگر مرد در زمان عقد خود را ثروتمند معرفی کند ولی بعداً مشخص شود که تمکن مالی ندارد، زن حق فسخ نکاح خواهد داشت.
• اثبات تدلیس نیازمند ارائه دلیل و اقرار طرف مقابل یا شهادت شهود است.

4. تخلف از شرط صفت:

• اگر در ضمن عقد، صفتی برای یکی از زوجین شرط شود و بعداً خلاف آن ثابت شود، طرف مقابل حق فسخ نکاح خواهد داشت. (ماده 1132 قانون مدنی)
• برای مثال، اگر در عقد شرط شود که زن باکره باشد ولی بعداً مشخص شود که باکره نبوده، شوهر حق فسخ نکاح خواهد داشت.
• شرط صفت باید به طور روشن و واضح در عقد ذکر شده باشد.

5. مَرضِ قَتّال:

• اگر یکی از زوجین به بیماری لاعلاج مبتلا باشد که خطر مرگ او را قریب الوقوع نشان دهد، طرف مقابل حق فسخ نکاح خواهد داشت. (ماده 1133 قانون مدنی)
• ابتلا به بیماری باید توسط پزشک متخصص تأیید شده باشد.

6. فَقَد:

• اگر یکی از زوجین چهار سال تمام غایب مفقودالاثر شود، طرف مقابل حق فسخ نکاح خواهد داشت. (ماده 1152 قانون مدنی)
• غیبت باید به طور رسمی به اثبات برسد و حکم عدم تمکین زوج غایب از سوی دادگاه صادر شده باشد.

7. سایر موارد:

• در برخی موارد خاص، ممکن است بنا به تشخیص دادگاه و با استناد به احکام شرعی، زن حق فسخ نکاح داشته باشد.

نکات:

• حق فسخ نکاح باید در اسرع وقت پس از اطلاع از عیب یا تحقق شرایط فسخ اعمال شود. (ماده 1131 قانون مدنی)
• در صورت فسخ نکاح، زن مستحق دریافت مهریه و سایر حقوق قانونی خود خواهد بود.
• برای اعمال حق فسخ نکاح، لازم است به مراجع قضایی یا مراکز داوری خانواده مراجعه نمایید.