مجازات چک وصول نشدنی مشاوره حقوقی

مجازات چک وصول نشدنی به دو دسته مجازات کیفری و مجازات حقوقی تقسیم می‌شود:

مجازات کیفری:

• صدور چک بدون موجودی: طبق ماده 6 قانون اصلاحی چک، صادر کننده چک بدون موجودی، به حبس تا 6 ماه و یا جزای نقدی معادل مبلغ چک یا هر دو مجازات محکوم می‌شود.
• صادر کننده چک بلامحل: طبق ماده 7 قانون اصلاحی چک، در صورتی که صادر کننده چک، بعد از صدور چک و قبل از مراجعه دارنده به بانک، با وجود داشتن موجودی کافی، اقدام به برداشت وجه یا دستور عدم پرداخت وجه آن به بانک کند، علاوه بر مجازات‌های ماده 6 این قانون، به مجازات حبس از 6 ماه تا 2 سال نیز محکوم می‌شود.
• صادر کننده چک‌های مکرر: طبق ماده 11 قانون اصلاحی چک، هر کس که برای دومین بار چک بلامحل صادر کند، علاوه بر مجازات‌های مقرر در ماده 6 این قانون، به حبس از 1 تا 2 سال و یا جزای نقدی معادل مبلغ چک یا هر دو مجازات محکوم می‌شود.

نکات مربوط به مجازات کیفری:

• شرایط لازم برای اعمال مجازات کیفری: برای اعمال مجازات کیفری چک بدون موجودی یا چک بلامحل، باید شرایط زیر وجود داشته باشد:
  • چک باید به طور کامل و صحیح صادر شده باشد.
  • دارنده چک باید در تاریخ مقرر برای وصول آن به بانک مراجعه کند.
  • بانک باید گواهی عدم پرداخت را به دارنده چک صادر کند.
  • دارنده چک باید ظرف 6 ماه از تاریخ صدور گواهی عدم پرداخت، به دادگاه مراجعه و شکایت کیفری مطرح کند.
• نحوه‌ی اعمال مجازات کیفری: برای اعمال مجازات کیفری چک بدون موجودی یا چک بلامحل، دارنده چک باید به دادسرای عمومی و انقلاب مراجعه و شکایت کیفری مطرح کند. پس از تکمیل تحقیقات و اثبات جرم، متخلف توسط دادگاه به مجازات‌های مقرر در قانون محکوم خواهد شد.

مجازات حقوقی:

• مطالبه وجه چک: دارنده چک می‌تواند از طریق مراجعه به دادگاه حقوقی، نسبت به مطالبه وجه چک و خسارات تأخیر تأدیه از صادر کننده چک اقدام کند.
• مسدود کردن حساب صادر کننده چک: دارنده چک می‌تواند با مراجعه به دادگاه و اخذ دستور قضایی، نسبت به مسدود کردن حساب‌های بانکی صادر کننده چک اقدام کند.
• وصول چک از طریق اجرای ثبت: دارنده چک می‌تواند با مراجعه به اداره اجرای ثبت و ارائه گواهی عدم پرداخت، نسبت به وصول چک از اموال صادر کننده چک اقدام کند.

نکات مربوط به مجازات حقوقی:

• اثبات مالکیت چک: دارنده چک برای طرح دعوای حقوقی، باید مالکیت چک را به دادگاه اثبات کند.
• مرور زمان: دارنده چک برای طرح دعوای حقوقی، 6 ماه از تاریخ صدور گواهی عدم پرداخت فرصت دارد.

موارد منع صدور چک:

• افراد ممنوع از فعالیت‌های تجاری: طبق ماده 5 قانون صدور چک، افراد زیر از جمله اشخاصی هستند که حق صدور چک را ندارند:
  • اشخاصی که به موجب حکم قطعی دادگاه از حقوق اجتماعی محروم شده‌اند.
  • ورشکستگان به تقصیر یا تقلبی که طبق حکم قطعی دادگاه محکوم شده‌اند.
  • محکومین به انفصال دائم از خدمات دولتی.
  • دارندگان چک‌های برگشتی که از پرداخت وجه آن خودداری می‌کنند.
• صادر کردن چک برای مبالغی که از حد مجاز بیشتر باشد: طبق ماده 13 قانون اصلاحی چک، صدور چک برای مبالغی که از حد مجاز تعیین شده توسط بانک مرکزی بیشتر باشد، جرم محسوب می‌شود.

توصیه:

• قبل از دریافت چک، از صادر کننده چک در مورد موجودی حساب و وضعیت چک استعلام بگیرید.
• در صورت دریافت چک، در تاریخ مقرر برای وصول آن به بانک مراجعه کنید.
• در صورت عدم پرداخت چک، حتماً گواهی عدم پرداخت را از بانک دریافت کنید.
• برای طرح دعوای حقوقی یا کیفری مربوط به چک، حتماً از یک وکیل دادگستری یا کارشناس حقوقی کمک بگیرید.

قوانین مربوط به چک وصول نشدنی

در ایران، قوانین متعددی برای چک وصول نشدنی یا چک برگشتی وجود دارد که در قانون صدور چک مصوب سال 1355 و اصلاحات بعدی آن آمده است.

مهمترین این قوانین عبارتند از:

• مسئولیت صادر کننده چک: صادر کننده چک در مقابل دارنده چک مسئول پرداخت وجه آن است. اگر صادر کننده چک در تاریخ مقرر در آن وجه چک را به دارنده چک پرداخت نکند، چک برگشتی محسوب می‌شود و صادر کننده چک علاوه بر پرداخت وجه چک، مشمول مجازات‌های قانونی نیز خواهد شد.
• مجازات‌های صادر کننده چک برگشتی: مجازات‌های صادر کننده چک برگشتی بسته به مبلغ چک و تعداد دفعات صدور چک برگشتی متفاوت است. این مجازات‌ها شامل حبس، جزای نقدی، محرومیت از حقوق اجتماعی و ممنوعیت از صدور چک می‌باشد.
• وظایف دارنده چک: دارنده چک در صورت برگشت خوردن چک باید در اولین فرصت به بانک مراجعه و با ثبت اعتراض در پشت چک، وصول وجه آن را از بانک مطالبه کند. دارنده چک همچنین می‌تواند با مراجعه به دایره اجرای ثبت اسناد محل صدور چک، نسبت به معرفی چک به دادگاه اقدام و از طریق مراجع قضایی وجه چک و خسارت دیرکرد را مطالبه کند.
• محدودیت‌های صدور چک: دارندگان چک‌های برگشتی با توجه به مبلغ چک‌های برگشتی و تعداد دفعات صدور چک برگشتی، مشمول محدودیت‌هایی در زمینه صدور چک جدید می‌شوند.
• مسئولیت ظهرنویس چک: ظهرنویس چک کسی است که پشت چک را امضا می‌کند و ضامن پرداخت وجه چک به دارنده چک می‌شود. در صورت برگشت خوردن چک، دارنده چک می‌تواند علاوه بر صادر کننده چک، از ظهرنویس یا ظهرنویس‌های چک نیز وجه چک و خسارت دیرکرد را مطالبه کند.

قانون چک در جهت حمایت از حقوق دارندگان چک و مقابله با چک‌های برگشتی وضع شده است. با این حال، این قانون در طول سال‌های گذشته بارها مورد اصلاح قرار گرفته است و در حال حاضر نیز بحث‌هایی در مورد اصلاح مجدد این قانون وجود دارد.

توجه: اطلاعات ارائه شده در این پاسخ به صورت کلی و خلاصه وار است و توصیه می‌شود برای کسب اطلاعات دقیق‌تر در مورد قوانین چک وصول نشدنی، به یک وکیل یا مشاور حقوقی مراجعه کنید.

قوانین چک وصول نشدنی در ایران:

چک یک سند تجاری است که به موجب آن صادر کننده چک متعهد می شود که مبلغ مشخصی را در تاریخ معین به دارنده چک پرداخت کند.

در صورتی که صادر کننده چک در تاریخ مقرر نسبت به پرداخت وجه آن اقدام نکند، چک وصول نشده تلقی می شود.

پیامدهای چک وصول نشده:

• مسئولیت کیفری:
  • صادر کننده چک وصول نشده به مجازات حبس از دو ماه تا دو سال یا پرداخت شلاق تا 74 ضربه و یا جزای نقدی از یک میلیون و پانصد هزار ریال تا دوازده میلیون ریال محکوم می‌شود. (ماده 666 قانون مجازات اسلامی)
• مسئولیت مدنی:
  • صادر کننده چک وصول نشده علاوه بر مجازات کیفری، موظف به پرداخت وجه چک به اضافه خسارت تاخیر تادیه به دارنده چک نیز می‌باشد.
• محرومیت های اجتماعی:
  • صادر کننده چک وصول نشده به مدت 6 ماه از اخذ هرگونه دسته چک جدید محروم می شود.
  • در صورت تکرار جرم، این مدت به 2 سال افزایش می یابد.
  • صادر کننده چک وصول شده تا زمانی که چک را به انضمام تمام
  • مسئولیت های بانکی:
    • درصورتیکه چک برگشتی بیش از دو فقره به
    • درج در سوابق اعتباری:
      • اطلاعات مربوط به چک های برگشتی در سوابق اعتباری صادر کننده چک ثبت می شود و این امر می تواند در آینده برای او در زمینه دریافت وام و تسهیلات بانکی مشکل ایجاد کند.

نحوه وصول چک وصول نشده:

• دارنده چک می تواند با مراجعه به بانک صادر کننده چک، نسبت به ثبت چک در سامانه صیاد اقدام کند.
• بانک پس از بررسی اطلاعات، در صورت صحت آنها، چک را برگشتی می زند.
• دارنده چک می تواند با در دست داشتن گواهی عدم پرداخت صادره توسط بانک، به یکی از دفاتر خدمات الکترونیک قضایی مراجعه و نسبت به ثبت شکایت کیفری و مطالبه وجه چک و خسارت تاخیر تادیه اقدام کند.
• دادگاه پس از رسیدگی به پرونده، صادر کننده چک را به پرداخت وجه چک به اضافه خسارت تاخیر تادیه محکوم خواهد کرد.

نکات مهم:

• در صورتی که صادر کننده چک قبل از صدور اجرائیه، نسبت به پرداخت وجه چک و خسارت تاخیر تادیه اقدام کند، از مجازات کیفری مشمول نمی‌شود.
• دارنده چک می تواند در صورت تمایل، به جای طرح شکایت کیفری، از طریق دعوای حقوقی نسبت به مطالبه وجه چک و خسارت تاخیر تادیه اقدام کند.
• توجه داشته باشید که چک های صادر شده جهت پرداخت وجه نقد از این قانون مستثنی هستند.

در صورت تمایل به کسب اطلاعات بیشتر در مورد چک وصول نشده، می توانید به وکیل دادگستری یا مراجع ذیصلاح دیگر مراجعه کنید.

تذکر:

• این اطلاعات فقط جنبه آموزشی دارد و نباید به عنوان مشاوره حقوقی تلقی شود.