دعاوی حقوقی به دسته ای از اختلافات بین اشخاص حقیقی یا حقوقی اطلاق می شود که در دادگاه ها و مراجع قضایی به منظور احقاق حق و حل و فصل منازعه از طریق صدور رای نهایی مورد رسیدگی قرار می‌گیرند.
در دعاوی حقوقی، خواهان (کسی که مدعی است حقی از او ضایع شده) با تقدیم دادخواست به دادگاه صالح، خواستار احقاق حق خود از خوانده (کسی که علیه او ادعا شده) می شود.
دادگاه پس از رسیدگی به دلایل و مدارک طرفین و انجام اقدامات قانونی لازم، رای خود را صادر می کند. رای دادگاه در دعاوی حقوقی لازم الاجرا است و خوانده مکلف به تمکین از آن است.
انواع دعاوی حقوقی:
دعاوی حقوقی را می توان به انواع مختلفی تقسیم کرد، از جمله:
- دعاوی مالی: این دسته از دعاوی به مواردی اطلاق می شود که در آنها خواهان خواستار دریافت وجه نقد یا استرداد مال از خوانده است. مانند دعاوی مربوط به مطالبات، دیون، خسارات، و غیره.
- دعاوی غیرمالی: این دسته از دعاوی به مواردی اطلاق می شود که در آنها خواهان خواستار احقاق حقی غیرمالی از خوانده است. مانند دعاوی مربوط به طلاق، حضانت فرزند، امتناع از تمکین، و غیره.
- دعاوی ملکی: این دسته از دعاوی به مواردی اطلاق می شود که مربوط به اموال غیرمنقول مانند زمین، آپارتمان، و غیره است. مانند دعاوی مربوط به خلع ید، افراز و فروش املاک مشاع، و غیره.
- دعاوی ثبتی: این دسته از دعاوی به مواردی اطلاق می شود که مربوط به املاک و حقوق ثبتی است. مانند دعاوی مربوط به ثبت املاک، فسخ سند، و غیره.
- دعاوی خانوادگی: این دسته از دعاوی به مواردی اطلاق می شود که مربوط به روابط بین اعضای خانواده است. مانند دعاوی مربوط به طلاق، حضانت فرزند، مهریه، و غیره.
- دعاوی ارث: این دسته از دعاوی به مواردی اطلاق می شود که مربوط به تقسیم ماترک متوفی بین وراث قانونی او است.
مراحل رسیدگی به دعاوی حقوقی:
مراحل رسیدگی به دعاوی حقوقی به طور کلی به شرح زیر است:
- تقدیم دادخواست: خواهان با مراجعه به دفتر خدمات الکترونیکی قضایی و تکمیل فرم های مربوطه، دادخواست خود را به دادگاه صالح تقدیم می کند.
- ثبت دادخواست: دادخواست در دفتر ثبت دادخواست دادگاه ثبت و به شعبه مربوطه ارجاع می شود.
- اخذ وقت رسیدگی: دادگاه وقت رسیدگی را تعیین و به طرفین ابلاغ می کند.
- رسیدگی در دادگاه: در روز رسیدگی، طرفین به همراه دلایل و مدارک خود در دادگاه حاضر می شوند و قاضی به اظهارات آنها گوش می دهد.
- صدور رای: پس از بررسی دلایل و مدارک طرفین، قاضی رای خود را صادر می کند.
- اعتراض به رای: در صورت نارضایتی از رای، هر یک از طرفین می توانند ظرف مهلت قانونی به آن اعتراض کنند.
- رسیدگی در دادگاه تجدید نظر: در صورت اعتراض به رای، پرونده به دادگاه تجدید نظر ارسال و در آنجا مجدداً مورد رسیدگی قرار می گیرد.
- صدور رای نهایی: دادگاه تجدید نظر رای نهایی را صادر می کند که این رای لازم الاجرا است.
نکاتی در مورد دعاوی حقوقی:
- قبل از طرح دعوا، حتماً با یک وکیل یا مشاور حقوقی مشورت کنید تا از حقوق خود و مراحل قانونی طرح دعوا آگاه شوید.
- در هنگام طرح دعوا، تمام مدارک و دلایل خود را به دادگاه ارائه دهید.
- در جلسات دادگاه با احترام و ادب با قاضی و سایر طرفین دعوا رفتار کنید.
- در صورت ابلاغ رای، در مهلت قانونی نسبت به آن اعتراض کنید.
