مطالبه وجه سفته
سفته سندی است که به موجب آن یک شخص (متعهد) متعهد میشود مبلغ مشخصی را در تاریخ معین یا عندالمطالبه به شخص دیگر (گیرنده) بپردازد. سفته یکی از اسناد تجاری معتبر در ایران است و در صورت عدم پرداخت وجه آن توسط متعهد، گیرنده میتواند از طریق مراجع قانونی برای وصول طلب خود اقدام کند.
مراحل مطالبه وجه سفته:
1. اظهارنامه:
- اولین قدم برای مطالبه وجه سفته، ارسال اظهارنامه به متعهد است.
- در اظهارنامه باید مشخصات کامل گیرنده و متعهد، مبلغ سفته، تاریخ سررسید و همچنین درخواست وصول وجه سفته قید شود.
2. مراجعه به دادگاه:
- اگر متعهد بعد از دریافت اظهارنامه، وجه سفته را پرداخت نکند، گیرنده میتواند به دادگاه محل سکونت متعهد مراجعه کند.
- برای این کار باید دادخواست مطالبه وجه سفته به همراه مدارک مربوطه (مثل سفته، اظهارنامه، و …) به دادگاه ارائه شود.
3. رسیدگی به پرونده در دادگاه:
- پس از ثبت دادخواست، پرونده به شعبه مربوطه ارجاع میشود و دادگاه وقت رسیدگی تعیین میکند.
- در روز رسیدگی، طرفین در دادگاه حاضر شده و دلایل و مدارک خود را ارائه میکنند.
- دادگاه پس از بررسی مدارک و استماع دلایل طرفین، رأی خود را صادر میکند.
4. اجرای رأی:
- اگر رأی دادگاه به نفع گیرنده سفته باشد، متعهد مکلف به پرداخت وجه سفته و همچنین هزینههای دادرسی و دستمزد وکیل (در صورت وجود) خواهد بود.
- در صورت امتناع متعهد از پرداخت، گیرنده میتواند از طریق مراجع اجرایی برای وصول طلب خود اقدام کند.
نکات مهم:
- سفته باید دارای تاریخ، امضاء و اثر انگشت متعهد، مبلغ سفته به عدد و حروف، و نام و نام خانوادگی گیرنده باشد.
- اگر سفته واخواست نشده باشد، یعنی متعهد قبل از سررسید از آن مطلع نشده باشد، فقط گیرنده میتواند برای وصول وجه آن اقدام کند و امکان مطالبه وجه از ضامنین وجود ندارد.
- در صورتی که سفته به دلیل نقص یا جعل باطل اعلام شود، دیگر اعتبار قانونی نخواهد داشت و گیرنده نمیتواند برای وصول وجه آن از طریق مراجع قانونی اقدام کند.
مراحل مطالبه وجه سفته
مراحل مطالبه وجه سفته به شرح زیر است:
مرحله اول: بررسی و تکمیل سفته
- قبل از هر اقدامی، باید از کامل و معتبر بودن سفته اطمینان حاصل کنید. سفته باید دارای امضاء و مهر متعهد، تاریخ صدور، تاریخ سررسید، مبلغ به حروف و عدد، نام و نام خانوادگی دارنده و عبارت “در وجه حامل” یا “در وجه (نام دارنده)” باشد.
- در صورتی که سفته دارای نقص یا ایرادی باشد، دارنده سفته می تواند با مراجعه به دفترخانه و تنظیم اظهارنامه، مراتب را به متعهد ابلاغ کند تا نسبت به رفع نقص اقدام نماید.
مرحله دوم: واخواست
- واخواست اولین قدم قانونی برای مطالبه وجه سفته است. دارنده سفته می تواند تا 10 روز پس از تاریخ سررسید به اداره واخواست دادگستری محل صدور سفته مراجعه و نسبت به صدور اخطار واخواست اقدام نماید.
- در اخطار واخواست، مشخصات سفته، مشخصات متعهد و دارنده، و مبلغ سفته قید می شود.
- اخطار واخواست به متعهد ابلاغ می شود و وی 10 روز فرصت دارد تا نسبت به پرداخت وجه سفته اقدام کند.
مرحله سوم: طرح دعوی
- در صورتی که متعهد پس از ابلاغ اخطار واخواست از پرداخت وجه سفته خودداری کند، دارنده سفته می تواند با مراجعه به دادگاه عمومی محل سکونت متعهد، دادخواست مطالبه وجه سفته را مطرح کند.
- در دادخواست باید مشخصات سفته، مشخصات متعهد و دارنده، مبلغ سفته، و دلیل عدم پرداخت توسط متعهد قید شود.
- به دادخواست، اصل و تصویر سفته و اخطار واخواست پیوست می شود.
مرحله چهارم: رسیدگی در دادگاه
- پس از ثبت دادخواست، پرونده به شعبه ی مربوطه ارجاع و به طرفین ابلاغ می شود.
- در دادگاه، دارنده سفته مدارک خود را ارائه و متعهد می تواند لایحه ی دفاعیه خود را مطرح کند.
- دادگاه پس از بررسی مدارک و استماع اظهارات طرفین، مبادرت به صدور رأی می کند.
مرحله پنجم: اجرای رأی
- در صورت صدور رأی به نفع دارنده سفته، وی می تواند با مراجعه به دایره اجرای دادگستری نسبت به اجرای رأی اقدام کند.
- در این مرحله، اموال متعهد شناسایی و توقیف شده و از محل آن، وجه سفته و خسارات قانونی به دارنده پرداخت می شود.
نکات مهم:
- در صورتیکه مبلغ سفته کمتر از 20 میلیون تومان باشد، رسیدگی به آن در شورای حل اختلاف انجام می شود.
- در صورتیکه سفته به صورت عندالمطالبه باشد، دارنده سفته می تواند تا یک سال از تاریخ صدور آن برای وصول وجه آن اقدام کند.
- در صورتیکه سفته دارای ضامن باشد، دارنده سفته می تواند علاوه بر متعهد، از ضامن نیز وجه سفته را مطالبه کند.
- در کلیه مراحل ذکر شده، دارنده سفته می تواند از وکیل دادگستری برای پیگیری حقوق خود استفاده کند.
قوانین مطالبه وجه سفته در ایران:
سفته یکی از اسناد تجاری رایج در ایران است که به موجب آن، صادر کننده متعهد می شود که مبلغ مشخصی را در تاریخ معین یا عندالمطالبه به دارنده سفته پرداخت کند.
در صورتیکه صادر کننده سفته در موعد مقرر به تعهد خود عمل نکند، دارنده سفته می تواند با مراجعه به مراجع قانونی، وجه سفته را به همراه خسارات تأخیر در پرداخت مطالبه کند.
مراحل مطالبه وجه سفته:
- اخطار واخواست: اولین قدم برای مطالبه وجه سفته، ارسال اظهارنامه به صادر کننده و ضامنین (در صورت وجود) است. در این اظهارنامه، دارنده سفته باید مبلغ سفته، تاریخ سررسید و مشخصات خود را ذکر کند و از صادر کننده و ضامنین بخواهد که در مهلت قانونی (معمولاً 10 روز) نسبت به پرداخت وجه سفته اقدام کنند.
- اقامه دعوا: اگر صادر کننده و ضامنین در مهلت قانونی نسبت به پرداخت وجه سفته اقدام نکنند، دارنده سفته می تواند با مراجعه به دادگاه عمومی یا شورای حل اختلاف، نسبت به اقامه دعوا اقدام کند.
- رسیدگی در دادگاه یا شورای حل اختلاف: پس از اقامه دعوا، پرونده در دادگاه یا شورای حل اختلاف مورد رسیدگی قرار می گیرد. در این مرحله، دارنده سفته باید اصل سفته، اظهارنامه و سایر مدارک خود را ارائه کند. دادگاه یا شورای حل اختلاف پس از بررسی مدارک و استماع اظهارات طرفین، رای خود را صادر می کند.
- اجرای رای: در صورتیکه رای دادگاه یا شورای حل اختلاف به نفع دارنده سفته باشد، دارنده سفته می تواند با مراجعه به دایره اجرای ثبت، نسبت به اجرای رای اقدام کند. در این مرحله، اموال صادر کننده و ضامنین جهت پرداخت وجه سفته و خسارات تأخیر در پرداخت توقیف می شود.
نکات مهم در خصوص مطالبه وجه سفته:
- سفته باید دارای شرایط شکلی و ماهوی لازم باشد.
- شرایط شکلی سفته شامل مواردی مانند کامل بودن اطلاعات، امضا و مهر صادر کننده و مطابقت تاریخ صدور با تاریخ واقعی است.
- شرایط ماهوی سفته نیز شامل مواردی مانند تعهد روشن و بدون قید و شرط به پرداخت وجه مشخص، وجود تاریخ سررسید یا عندالمطالبه بودن سفته و ذکر نام و مشخصات دارنده سفته است.
- دارنده سفته باید در مهلت قانونی نسبت به مطالبه وجه سفته اقدام کند.
- مهلت قانونی برای مطالبه وجه سفته عندالمطالبه، یک سال از تاریخ صدور سفته و برای سفته های دارای تاریخ سررسید، تا 10 روز پس از تاریخ سررسید است.
- در صورتیکه سفته دارای ضامن باشد، دارنده سفته می تواند علاوه بر صادر کننده، از ضامنین نیز وجه سفته را مطالبه کند.
- هزینه های دادرسی و اجرای رای بر عهده خواهان (دارنده سفته) است.
نکات حقوقی مطالبه وجه سفته
نکات شکلی:
- اطلاعات کامل سفته: سفته باید دارای تاریخ، امضاء و اثر انگشت متعهد، مبلغ سفته به عدد و حروف، و نام و نام خانوادگی گیرنده باشد.
- تکمیل بودن سفته: در صورت سفید بودن هر کدام از قسمتهای سفته، گیرنده میتواند به نفع خود آن را تکمیل کند، اما باید قبل از تکمیل، آن را به امضاء متعهد برساند.
- واخواست سفته: واخواست سفته به معنای ابلاغ سفته به متعهد قبل از سررسید آن است. واخواست سفته اختیاری است، اما در صورت واخواست، گیرنده میتواند از ضامنین نیز برای وصول وجه سفته استفاده کند.
نکات ماهوی:
- سررسید سفته: اگر سفته عندالمطالبه باشد، گیرنده میتواند هر زمان برای وصول وجه آن اقدام کند. اما اگر سفته دارای تاریخ سررسید باشد، فقط تا ده روز بعد از سررسید میتوان برای وصول وجه آن از طریق مراجع قضایی اقدام کرد.
- ضامنین سفته: سفته میتواند دارای ضامن یا ضامنینی باشد. ضامن متعهد میشود در صورت عدم پرداخت وجه سفته توسط متعهد، آن را پرداخت کند.
- مرور زمان: مطالبه وجه سفته مشمول مرور زمان 5 ساله است. یعنی اگر گیرنده تا 5 سال بعد از سررسید برای وصول وجه سفته اقدام نکند، حق خود را از دست میدهد.
اقدامات قانونی:
- ارسال اظهارنامه: اولین قدم برای مطالبه وجه سفته، ارسال اظهارنامه به متعهد است.
- مراجعه به دادگاه: اگر متعهد بعد از دریافت اظهارنامه، وجه سفته را پرداخت نکند، گیرنده میتواند به دادگاه محل سکونت متعهد مراجعه کند.
- اقدامات اجرایی: اگر رأی دادگاه به نفع گیرنده سفته باشد، متعهد مکلف به پرداخت وجه سفته و همچنین هزینههای دادرسی و دستمزد وکیل (در صورت وجود) خواهد بود. در صورت امتناع متعهد از پرداخت، گیرنده میتواند از طریق مراجع اجرایی برای وصول طلب خود اقدام کند.
نکات تکمیلی:
- در صورت وجود هرگونه سوال یا ابهام در مورد مطالبه وجه سفته، توصیه میشود از یک وکیل متخصص در امور تجاری مشورت کنید.
- قوانین مربوط به سفته و مطالبه وجه آن ممکن است تغییر کند، بنابراین برای اطلاع از آخرین قوانین به منابع معتبر مراجعه کنید.