نفقه زن باردار

نفقه زن باردار

نفقه زن باردار در قانون ایران از حقوق واجب و مسلم زن محسوب می‌شود و فرقی ندارد که عقد نکاح دائم باشد یا موقت.

موارد مربوط به نفقه زن باردار:

• استحقاق زن باردار به نفقه: زن باردار حتی در صورت عدم تمکین از شوهر، مستحق نفقه است.
• میزان نفقه زن باردار: میزان نفقه زن باردار با توجه به شأن و منزلت زن، وضعیت اقتصادی شوهر، اوضاع معیشتی جامعه و نیازهای زن باردار به دلیل بارداری تعیین می‌شود. در این خصوص، نظر کارشناس رسمی دادگستری ملاک عمل قرار می‌گیرد.
• تامین نفقه زن باردار در صورت طلاق: در صورت طلاق رجعی، زن باردار تا پایان عده مستحق نفقه است. در طلاق بائن، زن فقط در صورتی که باردار باشد و حاملگی او از شوهر سابق باشد، تا پایان بارداری مستحق نفقه است.
• مسئولیت پرداخت نفقه زن باردار: مسئولیت پرداخت نفقه زن باردار بر عهده شوهر است. در صورت فوت شوهر یا عدم تمکن مالی او، نفقه زن باردار از ترکه شوهر یا از طریق مهریه تامین می‌شود.

قوانین مربوط به نفقه زن باردار:

• قانون حمایت خانواده مصوب 1391: ماده 110 این قانون مقرر می‌دارد: «در نکاح دائم، نفقه زن بر عهده شوهر است.»
• آئین نامه اجرایی قانون حمایت خانواده: ماده 18 این آئین نامه در خصوص نحوه محاسبه نفقه زن باردار در صورت عدم تمکن مالی شوهر از پرداخت نفقه، مطالبی را بیان کرده است.

نکات مهم:

• زن باردار برای مطالبه نفقه می‌تواند به یکی از دو طریق زیر اقدام کند:
  • طرح دعوی حقوقی: زن با مراجعه به دادگاه خانواده و تقدیم دادخواست، می‌تواند نفقه خود را از شوهر مطالبه کند.
  • مراجعه به مراجع کیفری: ترک نفقه جرم محسوب می‌شود و زن باردار می‌تواند با مراجعه به کلانتری یا دادسرا و طرح شکایت، شوهر خود را به دلیل ترک نفقه تحت تعقیب کیفری قرار دهد.
• در صورت تمکن نداشتن شوهر از پرداخت نفقه، زن باردار می‌تواند از دادگاه تقاضای اعسار کند.
• در صورتی که شوهر از پرداخت نفقه امتناع کند، زن باردار می‌تواند از طریق توقیف اموال یا حساب‌های بانکی او، نفقه خود را وصول کند.

میزان نفقه زن باردار در ایران به دو دسته کلی تقسیم می شود:

1. نفقه در زمان زوجیت:

طبق قانون مدنی ایران، نفقه زن بر عهده شوهر است و شامل تمام نیازهای ضروری او از جمله خوراک، پوشاک، مسکن، بهداشت و درمان و … می باشد.

میزان نفقه زن باردار در زمان زوجیت توسط دادگاه با توجه به شرایط مختلفی از جمله سن، وضعیت سلامتی، محل زندگی، و توانایی مالی شوهر تعیین می شود.

2. نفقه بعد از طلاق:

در خصوص نفقه زن باردار بعد از طلاق، دو نظریه فقهی وجود دارد:

• نظر مشهور فقها: نفقه زن باردار بعد از طلاق، نفقه برای حمل است و به نفع فرزند متولد نشده تعلق می گیرد. در این صورت، پدر موظف به پرداخت نفقه زن باردار تا زمان زایمان و دوران شیردهی می باشد.
• نظر اقلیت فقها: نفقه زن باردار بعد از طلاق، نفقه برای خود زن است. در این صورت، زن مستحق دریافت نفقه از شوهر خود تا زمان انقضای عده طلاق (یعنی 4 ماه و 10 روز برای زن بائنه و 3 ماه برای زن رجعیه) می باشد.

مبنای قانونی:

• ماده 1106 قانون مدنی: در عقد دائم زن به واسطه نکاح مستحق نفقه است.
• ماده 1152 قانون مدنی: در طلاق رجعی زن مستحق نفقه است تا زمانی که عده او تمام شود.
• ماده 1153 قانون مدنی: در طلاق بائن زن فقط تا زمانی که در عده است مستحق نفقه خواهد بود.

نکته: در هر دو نظریه فقهی، اگر زن باردار تمکین عام و خاص شوهر را رعایت کند، مستحق دریافت نفقه از شوهر خود می باشد.

نحوه مطالبه نفقه:

برای مطالبه نفقه زن باردار می توان به یکی از روش های زیر اقدام کرد:

• توافق: زن و شوهر می توانند با توافق یکدیگر میزان نفقه را تعیین کنند.
• دادخواست: در صورت عدم توافق، زن می تواند به دادگاه خانواده محل سکونت خود مراجعه و دادخواست مطالبه نفقه را ارائه دهد.

مدارک لازم برای مطالبه نفقه:

• شناسنامه و کارت ملی زن
• شناسنامه و کارت ملی شوهر
• صورتحساب یا هر نوع مدرک دیگری که نشان دهنده هزینه های زن و فرزند باشد
• حکم حضانت فرزند (در صورت وجود)

نفقه زن باردار در صورت طلاق

در قانون ایران، وضعیت نفقه زن باردار در صورت طلاق به نوع طلاق (رجعی یا بائن) و زمان بارداری بستگی دارد.

1. طلاق رجعی:

• در طلاق رجعی، که مرد حق رجوع به همسر خود را تا پایان عده دارد، زن مستحق دریافت نفقه کامل از زمان طلاق تا پایان عده خواهد بود، حتی اگر باردار نباشد.
• دلیل این امر این است که در طلاق رجعی، زن همچنان همسر شرعی مرد محسوب می‌شود و رابطه زوجیت به طور کامل منحل نشده است.

2. طلاق بائن:

• در طلاق بائن، که مرد حق رجوع به همسر خود را ندارد، وضعیت نفقه زن باردار به شرح زیر است:

  • بارداری در زمان طلاق: اگر زن در زمان طلاق باردار باشد، مستحق دریافت نفقه کامل تا زمان وضع حمل خواهد بود، حتی اگر طلاق به درخواست خود او باشد.
  • بارداری بعد از طلاق: در این مورد اختلاف نظر وجود دارد:
    • نظر مشهور فقها و برخی از حقوقدانان: در این نظر، زن مستحق دریافت نفقه از شوهر سابق خود تا زمان وضع حمل نخواهد بود، چرا که رابطه زوجیت به طور کامل منحل شده است و زن در زمان بارداری همسر شرعی مرد محسوب نمی‌شود.
    • نظر برخی از حقوقدانان: در این نظر، زن مستحق دریافت نفقه از شوهر سابق خود تا زمان وضع حمل خواهد بود، چرا که باردار شدن او ناشی از علتی است که در زمان زوجیت ایجاد شده است.

ماده 1158 قانون مدنی در این خصوص می‌گوید: “در طلاق رجعی زن مستحق نفقه است مادام که عده رجعیه او تمام نشده است، اگر چه طلاق به اختیار خود او باشد.”

تبصره 1 این ماده نیز بیان می‌کند: “هرگاه بعد از طلاق رجعی زن حامل شود، حق نفقه او تا زمان وضع حمل ساقط نمی‌شود.”

در مورد طلاق بائن، قانون مدنی حکم صریحی در مورد نفقه زن باردار ندارد.

دادگاه‌ها در این مورد با توجه به نظرات فقهی و اوضاع و احوال هر پرونده، رأی صادر می‌کنند.

نکات مهم:

• در هر دو نوع طلاق (رجعی و بائن)، اگر زن باردار باشد و تمکین کند، یعنی به منزل شوهر بازگردد، شوهر مکلف به پرداخت نفقه او خواهد بود.
• اگر زن باردار باشد و از منزل شوهر خارج شود، بدون اینکه عذری برای این کار داشته باشد، ممکن است حق نفقه خود را از دست بدهد.
• در هر صورت، زن باردار در صورت طلاق می‌تواند برای مطالبه نفقه خود به دادگاه خانواده مراجعه کند.

قوانین مربوط به نفقه زن باردار در ایران

قوانین مربوط به نفقه زن باردار در ایران بر اساس فقه اسلام و قانون مدنی جمهوری اسلامی ایران وضع شده‌اند. این قوانین به شرح زیر است:

نفقه در زمان بارداری

• طبق ماده 1108 قانون مدنی، زن تا زمانی که به شوهر خود تمکین کند، مستحق نفقه است.
• تمکین به معنای اطاعت زن از شوهر در امور مربوط به زندگی زناشویی است.
• بر اساس این ماده، حتی اگر زن و شوهر از یکدیگر جدا زندگی کنند، به شرطی که زن ناشزه نباشد، شوهر موظف به پرداخت نفقه او است.
• ناشزه زنی است که بدون دلیل شرعی از منزل شوهر خارج شده باشد و از تمکین او خودداری کند.

نفقه زن باردار در طلاق رجعی

• در طلاق رجعی، نکاح همچنان به قوت خود باقی است و زن همچنان به عنوان همسر شوهر شناخته می‌شود.
• بنابراین، در این نوع طلاق، شوهر موظف به پرداخت نفقه زن باردار خود است.

نفقه زن باردار در طلاق بائن

• در طلاق بائن، نکاح به طور کامل منحل می‌شود و زن و شوهر دیگر به عنوان همسر یکدیگر شناخته نمی‌شوند.
• طبق ماده 1109 قانون مدنی، در طلاق بائن، زن فقط در صورتی حق نفقه دارد که باردار باشد.
• در این صورت، شوهر موظف به پرداخت نفقه زن باردار خود تا زمان وضع حمل است.

نفقه زن باردار در نکاح موقت

• در نکاح موقت، زن فقط در صورتی که در عقد شرط شده باشد، حق نفقه دارد.
• در غیر این صورت، شوهر موظف به پرداخت نفقه زن باردار در نکاح موقت نیست.

میزان نفقه

• میزان نفقه زن باردار توسط دادگاه با توجه به شرایط زندگی زن، شغل و توانایی مالی شوهر تعیین می‌شود.
• نفقه شامل خوراک، پوشاک، مسکن و سایر هزینه‌های زندگی زن است.

نحوه مطالبه نفقه

• زن برای مطالبه نفقه خود می‌تواند به دادگاه خانواده مراجعه کند.
• در دادگاه، زن باید با ارائه مدارک، ثابت کند که باردار است و شوهرش از پرداخت نفقه او خودداری می‌کند.
• در صورت اثبات این موضوع، دادگاه شوهر را به پرداخت نفقه زن محکوم می‌کند.

نکات

• زن باردار علاوه بر نفقه، از سایر حقوق قانونی خود مانند مهریه و حضانت فرزند نیز برخوردار است.
• در صورت فوت شوهر، زن باردار از ماترک او نیز ارث می‌برد.
• برای دریافت اطلاعات بیشتر در مورد قوانین مربوط به نفقه زن باردار، می‌توانید به وکیل یا مشاور حقوقی مراجعه کنید.