وکیل تسخیری چیست؟

وکیل تسخیری وکیلی است که از سوی دادگاه برای متهمی که توانایی پرداخت حق‌الوکاله وکیل را ندارد، تعیین می‌شود.

هدف از تعیین وکیل تسخیری، تضمین دسترسی همه افراد به دادرسی عادلانه و برابر، صرف نظر از توانایی مالی آنها است.

در چه مواردی وکیل تسخیری تعیین می‌شود؟

• در جرایمی که مجازات آنها سلب حیات یا حبس ابد است.
• در جرایمی که مجازات آنها نفی عضو یا قصاص نفس است.
• در مورد جرایمی که مجازات آنها حبس بیش از پانزده سال است مشروط به اینکه متهم از ناتوانی مالی خود در پرداخت حق الوکاله وکیل اعلام صریح نماید و یا معلوم شود که تمکن مالی برای پرداخت حق الوکاله وکیل ندارد.
• در مورد اشخاصی که طبق ماده ۱۸۰ این قانون واجد شرایط معاضدت هستند.
• در مورد اشخاصی که به موجب قوانین خاص برای آنها وکیل تسخیری تعیین می‌شود.

وظایف وکیل تسخیری:

• از حقوق موکل خود در دادگاه دفاع کند.
• دلایل و مدارک لازم را جمع آوری کند.
• لایحه دفاعیه تنظیم کند.
• در جلسات دادگاه حضور یابد و از موکل خود دفاع کند.
• در صورت نیاز، از کارشناسان و متخصصان نیز برای اثبات ادعای موکل خود استفاده کند.

نحوه انتخاب وکیل تسخیری:

• وکیل تسخیری توسط دادگاه از میان وکلای واجد شرایط انتخاب می‌شود.
• متهم حق انتخاب وکیل تسخیری خود را ندارد.
• در صورت تمایل متهم، دادگاه می تواند با اظهارات او در انتخاب وکیل تسخیری مساعدت نماید.

حق‌الوکاله وکیل تسخیری:

• حق‌الوکاله وکیل تسخیری توسط قوه قضاییه پرداخت می‌شود.
• متهم ملزم به پرداخت هیچ گونه وجهی به وکیل تسخیری خود نیست.

مزایای داشتن وکیل تسخیری:

• تضمین دسترسی به دادرسی عادلانه و برابر
• استفاده از خدمات حقوقی یک وکیل مجرب
• عدم نیاز به پرداخت حق‌الوکاله

معایب داشتن وکیل تسخیری:

• متهم حق انتخاب وکیل تسخیری خود را ندارد.
• ممکن است وکیل تسخیری به اندازه وکیل انتخابی برای پرونده وقت نگذارد.

وکیل تسخیری وکیلی است که توسط دادگاه یا دادسرا برای متهمی که توانایی مالی برای انتخاب وکیل ندارد، تعیین می شود.

وظایف وکیل تسخیری به شرح زیر است:

• مطالعه پرونده: وکیل تسخیری باید با دقت و موشکافی کامل، پرونده موکل خود را مطالعه کند و از تمامی جزئیات آن اعم از اتهامات انتسابی، دلایل و مستندات موجود، قوانین و مقررات مربوطه و غیره آگاهی کامل پیدا کند.
• ملاقات با موکل: وکیل تسخیری باید با موکل خود ملاقات کند و از او در خصوص جرم انتسابی، نحوه ارتکاب جرم، انگیزه ها و سایر اطلاعات لازم سوال کند.
• ارائه مشاوره حقوقی به موکل: وکیل تسخیری باید به موکل خود در خصوص حقوق و تکالیف قانونی او، راه حل های قابل اتخاذ و بهترین مسیر دفاع مشاوره دهد.
• تنظیم و ارائه لایحه دفاعیه: وکیل تسخیری باید بر اساس اطلاعات و مدارکی که به دست آورده است، لایحه دفاعیه تنظیم کند و در آن به دفاع از موکل خود بپردازد.
• حضور در جلسات دادرسی و دفاع از موکل: وکیل تسخیری باید در تمامی جلسات دادرسی، اعم از تحقیقات مقدماتی، دادرسی در دادگاه بدوی و دادگاه تجدیدنظر، حضور یابد و از موکل خود دفاع کند.
• انجام سایر اقدامات لازم برای احقاق حقوق موکل: وکیل تسخیری موظف است برای احقاق حقوق موکل خود، تمام اقدامات قانونی لازم را انجام دهد، از جمله جمع آوری دلایل و مستندات، استعلام از مراجع ذیصلاح، معرفی شهود و کارشناسان و غیره.

توجه:

• وکیل تسخیری از همان حقوق و اختیارات وکیل تعیینی برخوردار است.
• وکیل تسخیری حق تغییر توسط متهم را ندارد، مگر در مواردی که تضاد منافع وجود داشته باشد.
• خدمات وکیل تسخیری رایگان است و متهم هیچگونه وجهی به او پرداخت نمی کند.

قوانینی که وظایف وکیل تسخیری را مشخص می کنند:

• اصل 35 قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران
• ماده 186 قانون آیین دادرسی کیفری مصوب 1378
• سایر قوانین و مقررات مربوط به وکالت

قوانین وکیل تسخیری در ایران

وکیل تسخیری وکیلی است که از طرف دادگاه یا دادسرا برای دفاع از متهمی که توانایی پرداخت حق‌الوکاله را ندارد، تعیین می‌شود.

موارد استفاده از وکیل تسخیری:

• در جرایمی که مجازات آن قصاص نفس یا اعدام باشد.
• در جرایمی که مجازات آن حبس ابد یا حبس درجه یک باشد.
• در سایر جرایم، در صورتیکه متهم تا پایان اولین جلسه رسیدگی از دادگاه تقاضای تعیین وکیل تسخیری کند و با بررسی، تمکن مالی او برای پرداخت حق‌الوکاله محرز نشود.
• در مورد افراد نابالغ و مجنون که فاقد ولی یا سرپرست قانونی باشند و یا ولی یا سرپرست قانونی آنها از قبول یا معرفی وکیل امتناع کنند.
• در مورد اشخاصی که به علت عجز و بومیت یا دوری مسافت و یا عدم دسترسی به وکیل، امکان تهیه وکیل برای آنها مقدور نباشد.

نحوه تعیین وکیل تسخیری:

• در مرحله تحقیقات مقدماتی: وکیل تسخیری توسط بازپرس یا دادیار تعیین می شود.
• در مرحله دادگاه: وکیل تسخیری توسط دادگاه تعیین می شود.

وظایف وکیل تسخیری:

• مطالعه پرونده و بررسی دلایل و مستندات اتهام
• ملاقات با موکل در زندان و اخذ اطلاعات لازم از وی
• تهیه لایحه دفاعیه و ارائه آن به دادگاه
• حضور در جلسات دادرسی و دفاع از موکل
• پیگیری پرونده تا حصول نتیجه

حقوق وکیل تسخیری:

• وکیل تسخیری از همان حقوقی که وکیل تعیینی دارد، برخوردار است.
• حق‌الوکاله وکیل تسخیری طبق تعرفه قانونی و از بیت المال پرداخت می شود.

قوانین مربوط به وکیل تسخیری:

• اصل 35 قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران
• ماده 188 قانون آیین دادرسی کیفری
• تبصره 2 ماده 48 قانون آیین دادرسی کیفری
• ماده 5 تبصره 3 قانون حمایت از کودکان و نوجوانان
• آیین نامه وکالت تسخیری

نکات مهم:

• استفاده از وکیل تسخیری حق هر متهمی است که توانایی پرداخت حق‌الوکاله را ندارد.
• متهم می تواند در هر مرحله از تحقیقات مقدماتی یا رسیدگی در دادگاه، تقاضای وکیل تسخیری کند.
• وکیل تسخیری وظیفه دارد با تمام توان از موکل خود دفاع کند.
• در صورت عدم رضایت از عملکرد وکیل تسخیری، متهم می تواند وکیل دیگری را انتخاب کند.

نحوه گرفتن وکیل تسخیری در ایران:

در نظام حقوقی ایران، برای افرادی که توانایی مالی پرداخت حق‌الوکاله وکیل را ندارند، امکانی به نام وکیل تسخیری در نظر گرفته شده است.

مراحل گرفتن وکیل تسخیری:

1. تشخیص واجد شرایط بودن: اولین قدم برای گرفتن وکیل تسخیری، این است که فرد متقاضی از نظر قانونی واجد شرایط دریافت این نوع وکیل باشد.

برخی از شرایط کلی برای گرفتن وکیل تسخیری عبارتند از:

* **معسر بودن:** فرد باید از نظر مالی توانایی پرداخت حق‌الوکاله وکیل را نداشته باشد.
* **داشتن دعوای کیفری:** وکیل تسخیری فقط برای دعاوی کیفری (اعم از جنحه و جرم) تعیین می‌شود و در دعاوی حقوقی کاربرد ندارد.
* **موارد خاص:** در برخی از موارد خاص، حتی اگر فرد تمکن مالی داشته باشد، دادگاه برای او وکیل تسخیری تعیین می‌کند. به عنوان مثال، در جرایمی که مجازات آن قصاص نفس یا اعدام است، در هرصورت برای متهم وکیل تسخیری تعیین می‌شود.

2. درخواست وکیل تسخیری:

   • مرحله تحقیقات مقدماتی: در این مرحله، فرد متقاضی باید در شعبه بازپرسی یا دادیاری که پرونده‌اش در حال رسیدگی است، کتباً یا شفاهراً درخواست وکیل تسخیری کند.
   • مرحله دادگاه: در این مرحله، فرد متقاضی باید در اولین جلسه رسیدگی در دادگاه، درخواست وکیل تسخیری کند.

3. بررسی درخواست: قاضی یا دادرس پرونده درخواست فرد را بررسی می‌کند و در صورتی که او را واجد شرایط دریافت وکیل تسخیری تشخیص دهد، برای او وکیل تسخیری تعیین می‌کند.

4. معرفی وکیل: پس از تعیین وکیل تسخیری، نام و مشخصات وکیل به فرد متقاضی ابلاغ می‌شود. وکیل تسخیری از این پس موظف است به طور رایگان از موکل خود در دادگاه دفاع کند.

نکات مهم:

• وکیل تسخیری که توسط دادگاه برای شما تعیین می‌شود، یک وکیل رسمی و دارای پروانه وکالت است و وظیفه دارد به بهترین نحو از حقوق شما دفاع کند.
• شما می‌توانید در هر مرحله از رسیدگی (اعم از تحقیقات مقدماتی، مرحله دادگاه و یا مرحله تجدید نظر) درخواست وکیل تسخیری کنید.
• اگر به وکیل تسخیری که برای شما تعیین شده است، اعتمادی ندارید، می‌توانید با ارائه دلایل موجه، از دادگاه تقاضای تغییر وکیل کنید.
• برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد نحوه گرفتن وکیل تسخیری، می توانید به وب سایت قوه قضائیه جمهوری اسلامی ایران به آدرس https://eadl.ir/ مراجعه کنید و یا به دفاتر خدمات قضایی و یا وکلای دادگستری مراجعه کنید.