طرح هادی روستایی چیست؟
طرح هادی روستایی سندی است که به منظور هدایت و ساماندهی توسعه فیزیکی و کالبدی روستا در چارچوب سیاست‌های ملی و منطقه‌ای و با لحاظ شرایط محیطی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی روستا تهیه می‌شود.
به عبارت ساده‌تر، طرح هادی مانند یک نقشه راه برای رشد و توسعه روستا است که در آن مشخص می‌شود:
- چه مقدار به وسعت روستا اضافه شود.
- زمین‌ها به چه مصارفی (مسکونی، تجاری، کشاورزی، …) اختصاص یابند.
- چه معابر و تاسیساتی (جاده، برق، آب، …) باید در روستا ایجاد شوند.
- چه نوع بناهایی با چه تراکم و مشخصاتی می‌توان ساخت.
اهداف طرح هادی روستایی:
- جلوگیری از مهاجرت روستاییان: با ایجاد شرایط مناسب برای زندگی در روستاها، مهاجرت روستاییان به شهرها را کاهش می‌دهد.
- توسعه پایدار روستاها: با برنامه‌ریزی برای استفاده بهینه از منابع و حفظ محیط زیست، به توسعه پایدار روستاها کمک می‌کند.
- ایجاد عدالت اجتماعی: با فراهم کردن امکانات و خدمات برای همه ساکنان روستا، عدالت اجتماعی را در روستاها برقرار می‌کند.
- ارتقای سطح زندگی روستاییان: با ایجاد شرایط مناسب برای زندگی، کار و آموزش، سطح زندگی روستاییان را ارتقا می‌دهد.
مراحل تهیه طرح هادی روستایی:
- مطالعات پایه: در این مرحله، اطلاعات مربوط به وضعیت موجود روستا از قبیل بافت کالبدی، اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و … جمع‌آوری می‌شود.
- تجزیه و تحلیل: در این مرحله، اطلاعات جمع‌آوری شده در مطالعات پایه، تجزیه و تحلیل می‌شوند.
- تدوین طرح: در این مرحله، با توجه به تجزیه و تحلیل انجام شده، طرح هادی روستایی تدوین می‌شود.
- بررسی و تصویب: طرح تدوین شده، توسط مراجع ذیصلاح بررسی و تصویب می‌شود.
- ابلاغ و اجرا: پس از تصویب، طرح هادی به دستگاه‌های اجرایی ذی‌ربط ابلاغ و اجرا می‌شود.
انواع طرح هادی روستایی:
- طرح هادی جامع: برای روستاهایی با جمعیت بالای 5000 نفر تهیه می‌شود.
- طرح هادی تفصیلی: برای روستاهایی با جمعیت 300 تا 5000 نفر تهیه می‌شود.
- طرح هادی ساده: برای روستاهایی با جمعیت کمتر از 300 نفر تهیه می‌شود.
نقش مردم در تهیه طرح هادی روستایی:
مردم نقش مهمی در تهیه طرح هادی روستایی دارند. نظرات و پیشنهادات مردم باید در مراحل مختلف تهیه طرح اخذ شود.
مزایای اجرای طرح هادی روستایی:
- جلوگیری از ساخت و سازهای غیرمجاز: با اجرای طرح هادی، ساخت و سازها در روستاها ساماندهی می‌شوند و از ساخت و سازهای غیرمجاز جلوگیری می‌شود.
- ایجاد نظم و انضباط در روستا: با اجرای طرح هادی، معابر و فضاهای عمومی روستا ساماندهی می‌شوند و نظم و انضباط در روستا ایجاد می‌شود.
- بهبود خدمات زیربنایی: با اجرای طرح هادی، خدمات زیربنایی در روستاها مانند آب، برق، گاز و … بهبود می‌یابد.
- ایجاد فرصت‌های شغلی: با اجرای طرح هادی، زمینه برای ایجاد فرصت‌های شغلی در روستاها فراهم می‌شود.
برای دسترسی به نقشه طرح هادی روستایی، روش‌های مختلفی وجود دارد:
از طریق سایت بنیاد مسکن انقلاب اسلامی:
- به وبسایت بنیاد مسکن انقلاب اسلامی به آدرس https://www.bme.ir/ مراجعه کنید.
- در منوی “خدمات الکترونیکی” گزینه “طرح هادی” را انتخاب کنید.
- در صفحه وارد شده، استان، شهرستان و روستای مورد نظر خود را جستجو کنید.
- پس از انتخاب روستا، می‌توانید نقشه طرح هادی را به صورت آنلاین مشاهده و یا دانلود کنید.
از طریق سامانه جغرافیایی روستایی ایران:
- به وبسایت سامانه جغرافیایی روستایی ایران به آدرس http://roostanet.ir/ بروید.
- در صفحه اصلی، روی گزینه “نقشه‌ها” کلیک کنید.
- از منوی کشویی سمت راست، “طرح هادی” را انتخاب کنید.
- با استفاده از ابزار جستجو، می‌توانید استان، شهرستان و روستای مورد نظر خود را پیدا کنید.
- پس از انتخاب روستا، نقشه طرح هادی آن به نمایش در می‌آید و می‌توانید در صورت تمایل، آن را دانلود کنید.
از طریق مراجعه حضوری به بنیاد مسکن:
می‌توانید با مراجعه حضوری به دفتر بنیاد مسکن در شهرستان یا استان خود، نسبت به درخواست و دریافت نسخه چاپی نقشه طرح هادی روستای مورد نظر اقدام کنید.
نکات:
- برای استفاده از این روش‌ها، به اتصال اینترنتی نیاز دارید.
- در صورتیکه به اینترنت دسترسی ندارید، می‌توانید با مراجعه حضوری به بنیاد مسکن، نقشه را به صورت چاپی دریافت کنید.
- همچنین می‌توانید از طریق دفاتر دهیاری یا بخشداری در روستای مورد نظر، برای دریافت نقشه طرح هادی اقدام کنید.
علاوه بر روش‌های ذکر شده، برخی از سازمان‌های دیگر نیز مانند:
- اداره کل راه و شهرسازی استان
- شورای برنامه‌ریزی و توسعه استان
ممکن است نسخه‌هایی از نقشه طرح هادی روستایی را داشته باشند که می‌توانید با مراجعه حضوری به آنها، نسبت به دریافت آن اقدام کنید.
قوانین طرح هادی روستایی در ایران:
طرح هادی روستایی سندی است که بر اساس آن نحوه استفاده از زمین در روستا، شامل کاربری‌های مختلف مانند مسکونی، تجاری، کشاورزی، آموزشی، و خدماتی، و همچنین نحوه احداث و گسترش معابر و تأسیسات زیربنایی در روستا تعیین می‌شود.
هدف از اجرای طرح هادی روستایی، ساماندهی و اصلاح بافت موجود روستا، هدایت توسعه روستا در جهت پایدار، و ارتقای سطح زندگی روستاییان است.
قوانین و مقررات مربوط به طرح هادی روستایی در ایران عبارتند از:
- آئین‌نامه نحوه بررسی و تصویب طرح‌های توسعه و عمران محلی، ناحیه‌ای، منطقه‌ای و ملی:
- این آئین‌نامه که در سال 1384 به تصویب هیات وزیران رسیده است، ضوابط و مراحل تهیه و تصویب طرح هادی روستایی را مشخص می‌کند.
- قانون تاسیس بنیاد مسکن انقلاب اسلامی:
- طبق این قانون، وظیفه تهیه و اجرای طرح هادی روستایی به عهده بنیاد مسکن انقلاب اسلامی گذاشته شده است.
- سایر قوانین و مقررات مرتبط:
- قوانین و مقرراتی مانند قانون دهیاری‌ها، قانون تعهدات مدنی، و قانون حفظ محیط زیست نیز در زمینه اجرای طرح هادی روستایی موثر هستند.
مراحل تهیه و اجرای طرح هادی روستایی:
- مطالعات پایه:
- در این مرحله، اطلاعات مربوط به وضعیت موجود روستا، مانند بافت کالبدی، وضعیت اقتصادی و اجتماعی، و منابع طبیعی، جمع‌آوری و تحلیل می‌شود.
- تعیین وضع موجود:
- در این مرحله، وضع موجود روستا بر روی نقشه ترسیم می‌شود.
- تجزیه و تحلیل:
- در این مرحله، نقاط قوت و ضعف روستا، و همچنین فرصت‌ها و تهدیدهای پیش روی آن، شناسایی می‌شود.
- ارائه راهبردها و تدابیر:
- در این مرحله، راهبردها و تدابیر لازم برای ساماندهی و توسعه روستا، با توجه به وضع موجود و تجزیه و تحلیل انجام شده، ارائه می‌شود.
- تهیه نقشه هادی:
- در این مرحله، نقشه هادی روستا که شامل کاربری‌های مختلف زمین، نحوه احداث و گسترش معابر، و تأسیسات زیربنایی است، تهیه می‌شود.
- تصویب طرح:
- طرح هادی روستایی پس از طی مراحل قانونی، توسط مراجع ذیصلاح به تصویب می‌رسد.
- اجرای طرح:
- اجرای طرح هادی روستایی به عهده بنیاد مسکن انقلاب اسلامی و با همکاری سایر دستگاه‌های ذی‌ربط انجام می‌شود.
نقش و وظایف دستگاه‌های ذی‌ربط در اجرای طرح هادی روستایی:
- بنیاد مسکن انقلاب اسلامی:
- وظیفه تهیه و اجرای طرح هادی روستایی را بر عهده دارد.
- وزارت جهاد کشاورزی:
- وظیفه تامین زمین مورد نیاز برای اجرای طرح هادی روستایی را بر عهده دارد.
- وزارت راه و شهرسازی:
- وظیفه احداث و نگهداری معابر و تأسیسات زیربنایی در روستا را بر عهده دارد.
- وزارت آموزش و پرورش:
- وظیفه احداث و تجهیز مدارس در روستا را بر عهده دارد.
- وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی:
- وظیفه احداث و تجهیز مراکز بهداشتی و درمانی در روستا را بر عهده دارد.
- سایر دستگاه‌های ذی‌ربط:
- سایر دستگاه‌های ذی‌ربط مانند سازمان دهیاری‌ها، شرکت آب و فاضلاب، و شرکت برق، نیز موظفند در اجرای طرح هادی روستایی با بنیاد مسکن انقلاب اسلامی همکاری کنند.
مزایای اجرای طرح هادی روستایی:
- ساماندهی و اصلاح بافت موجود روستا:
- طرح هادی روستایی با تعیین کاربری‌های مختلف زمین و نحوه احداث و گسترش معابر، به ساماندهی و اصلاح بافت موجود روستا کمک می‌کند.
- هدایت توسعه روستا در جهت پایدار:
- طرح هادی روستایی با تعیین ضوابط و مقررات مناسب، توسعه روستا را در جهت پایدار هدایت می‌کند.
