نفقه جاریه و نفقه معوقه مشاوره حقوقی

نفقه جاریه به هزینه‌های زندگی روزمره زوجه اطلاق می‌شود که شوهر موظف است در زمان تمکین زن به او پرداخت کند.

موارد مشمول نفقه جاریه:

• غذا: شامل خوراک، آشامیدنی و مواد لازم برای پخت و پز
• لباس: شامل پوشاک مناسب با شان و منزلت زن
• مسکن: شامل محل سکونت مناسب با شان و منزلت زن
• اثاثیه منزل: شامل لوازم ضروری زندگی مانند فرش، یخچال، تلویزیون و …
• هزینه‌های درمانی و بهداشتی: شامل دارو، پزشک، بیمارستان و …
• هزینه‌های رفت و آمد: شامل پول بنزین، کرایه تاکسی و …
• مخارج تحصیلی: در صورتی که زن شاغل به تحصیل باشد
• مخارج کار: در صورتی که زن شاغل به کار باشد و برای انجام کار به وسایل و ملزومات خاصی نیاز داشته باشد
• خدمتکار: در صورتی که زن به دلیل بیماری یا مشغله زیاد نیاز به خدمتکار داشته باشد

نکاتی در خصوص نفقه جاریه:

• نفقه جاریه به صورت روزانه محاسبه می‌شود.
• میزان نفقه جاریه با توجه به شان و منزلت زن، وضعیت اقتصادی شوهر، اوضاع جامعه و سایر شرایط تعیین می‌شود.
• در صورت عدم تمکین زن، شوهر موظف به پرداخت نفقه جاریه نخواهد بود.
• زن می‌تواند برای مطالبه نفقه جاریه به دادگاه خانواده مراجعه کند.
• دادگاه نفقه جاریه را به نفع زن صادر می‌کند و شوهر موظف به پرداخت آن است.
• در صورت امتناع شوهر از پرداخت نفقه جاریه، زن می‌تواند از طریق مراجع قانونی اقدام به وصول آن کند.

نفقه معوقه به پولی گفته می‌شود که شوهر به عنوان نفقه به همسر خود در زمان ازدواج، اما قبل از پرداخت آن، بدهکار است.

طبق قانون مدنی ایران، نفقه شامل همه نیازهای متعارف و متناسب با وضعیت زوجه از قبیل مسکن، البسه، اثاث منزل، هزینه‌های درمانی و بهداشتی و خادم در صورت عادت یا احتیاج به واسطه نقصان یا مرض است.

زوجه زمانی مستحق دریافت نفقه معوقه است که:

• صیغه عقد نکاح بین او و شوهرش جاری شده باشد.
• تمکین کند. یعنی در محل زندگی مشترک حضور داشته باشد و از وظایف زناشویی خود تمرد نکند.
• منظور از تمکین، تمکین عام است. یعنی زن باید مطیع اوامر شرعی شوهرش باشد. البته تمکین خاص که به معنای برقراری رابطه جنسی است، جزء نفقه نیست و در صورت عدم تمکین خاص، زن مستحق نفقه است.
• استطاعت مالی برای پرداخت نفقه از طرف شوهر وجود داشته باشد.

اگر مرد از پرداخت نفقه به همسر خود امتناع کند، زن می‌تواند به یکی از دو طریق زیر اقدام کند:

• مطالبه نفقه معوقه از طریق دادگاه خانواده: در این روش، زن با مراجعه به دادگاه خانواده و تقدیم دادخواست، می‌تواند نفقه معوقه خود را از شوهر مطالبه کند.
• توقیف اموال شوهر: زن می‌تواند با مراجعه به دایره اجرای ثبت و ارائه سند ازدواج خود، اموال شوهر را برای پرداخت نفقه معوقه توقیف کند.

نکاتی در مورد نفقه معوقه:

• نفقه معوقه از زمانی که زن استحقاق دریافت آن را داشته، یعنی از زمان تمکین و زندگی با شوهر، قابل مطالبه است.
• نفقه معوقه شامل تمام نیازهای متعارف و متناسب با وضعیت زوجه می‌شود، نه فقط خوراک و پوشاک.
• اگر زن و شوهر با یکدیگر زندگی کنند، اما شوهر نفقه زن را ندهد، زن مستحق نفقه معوقه خواهد بود.
• در صورت فوت شوهر، زن می‌تواند نفقه معوقه خود را از ماترک او مطالبه کند.

برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد نفقه معوقه، می‌توانید به موارد زیر مراجعه کنید:

• قانون مدنی ایران
• آراء و نظریات قضایی
• مشاوره با وکیل متخصص در امور خانواده

قوانین پرداخت نفقه در ایران

قوانین مربوط به پرداخت نفقه در ایران در قانون مدنی و سایر قوانین مرتبط آمده است. در اینجا به برخی از نکات کلیدی در مورد این قوانین اشاره می‌کنم:

چه کسانی مستحق نفقه هستند؟

• همسر: طبق ماده ۱۱۱۵ قانون مدنی، از زمان وقوع عقد نکاح، زن به عنوان همسر شرعی شوهر، مستحق نفقه است. این حق حتی در زمانی که زن و شوهر در یک منزل زندگی نکنند یا زن ناشزه باشد، پابرجاست.
• فرزندان: طبق ماده ۱۱۱۸ قانون مدنی، پدر و مادر مکلف به پرداخت نفقه فرزندان خود هستند. این تکلیف تا زمانی که فرزندان به سن بلوغ و استقلال مالی برسند، ادامه دارد.
• پدر و مادر: در شرایطی که پدر و مادر توانایی مالی نداشته باشند و نیازمند باشند، فرزندان مکلف به پرداخت نفقه آنها هستند (ماده ۱۱۱۶ قانون مدنی).
• اجداد: در شرایطی که پدر و مادر و فرزندان توانایی مالی نداشته باشند و نیازمند باشند، اجداد آنها مکلف به پرداخت نفقه آنها هستند (ماده ۱۱۱۷ قانون مدنی).

موارد قابل مطالبه به عنوان نفقه:

• خوراک: شامل غذای متناسب با شان و وضعیت زن و فرزندان
• پوشاک: شامل لباس‌های متناسب با فصل، شان و وضعیت زن و فرزندان
• مسکن: شامل خانه‌ای متناسب با شان و وضعیت زن و فرزندان
• اثاثیه منزل: شامل لوازم ضروری زندگی مانند فرش، یخچال، تلویزیون و …
• هزینه‌های درمانی و بهداشتی: شامل دارو، پزشک و …
• هزینه‌های تحصیلی: شامل شهریه، کتاب و …
• هزینه‌های رفت و آمد: شامل کرایه ماشین، بنزین و …
• خدمتکار: در صورتی که زن به دلیل بیماری یا مشغله‌های زیاد نیاز به خدمتکار داشته باشد، شوهر مکلف به پرداخت هزینه آن است.

میزان نفقه:

میزان نفقه با توجه به شان و وضعیت زن، محل زندگی، وضعیت اقتصادی شوهر و دیگر شرایط تعیین می‌شود. در این خصوص، نظر کارشناس ملاک عمل قرار می‌گیرد.

نحوه پرداخت نفقه:

نفقه باید به صورت روزانه به زن پرداخت شود. شوهر مکلف است که محل سکونت و زندگی مناسبی را برای زن فراهم کند و هزینه‌های آن را نیز بپردازد.

ضمانت اجرای پرداخت نفقه:

در صورتی که شوهر از پرداخت نفقه امتناع کند، زن می‌تواند به دادگاه خانواده مراجعه و دادخواست مطالبه نفقه ارائه دهد. در صورت اثبات عدم پرداخت نفقه توسط شوهر، دادگاه او را به پرداخت نفقه محکوم می‌کند.

نکات مهم:

• نشوز زن: در صورتی که زن ناشزه باشد، یعنی بدون دلیل شرعی از تمکین شوهر امتناع کند، مستحق نفقه نخواهد بود.
• طلاق: در صورت طلاق، شوهر تا زمانی که عده زن تمام نشده باشد، موظف به پرداخت نفقه او است.
• فوت شوهر: در صورت فوت شوهر، زن تا زمانی که مهریه‌اش را دریافت نکرده باشد یا به شوهر دیگری ازدواج نکرده باشد، مستحق دریافت نفقه وصولی از اموال شوهر خواهد بود.

• قوانین مربوط به نفقه پیچیدگی‌های خاص خود را دارد و در این پاسخ کوتاه امکان بیان تمام جزئیات آن وجود ندارد.
• در صورت نیاز به اطلاعات بیشتر یا مشاوره در خصوص نفقه، می‌توانید به وکیل متخصص یا مرکز مشاوره خانواده مراجعه کنید.

نحوه تعیین میزان نفقه در ایران

میزان نفقه در ایران به شکل دقیق و مشخصی در قانون تعیین نشده است و بستگی به عوامل متعددی دارد که قاضی در دادگاه، با توجه به آنها، میزان نفقه را تعیین می کند.

مهمترین این عوامل عبارتند از:

• شأن و منزلت زن: این شامل مواردی مانند تحصیلات، شغل، سن، وضعیت سلامتی، و موقعیت اجتماعی و خانوادگی زن می شود.
• توانایی مالی مرد: این شامل مواردی مانند درآمد، شغل، اموال و دارایی های مرد می شود.
• نیازهای متعارف زن: این شامل مواردی مانند مسکن، خوراک، پوشاک، دارو و درمان، بهداشت و تحصیلات می شود.
• محل زندگی: هزینه زندگی در شهرهای مختلف ایران متفاوت است و قاضی این موضوع را نیز در نظر می گیرد.
• وضعیت خاص زن: در برخی موارد، زن ممکن است به دلیل شرایطی مانند بارداری، بیماری، یا از کارافتادگی نیاز به نفقه بیشتری داشته باشد.
• برای تعیین میزان نفقه، زن می تواند به دادگاه مراجعه کند و دادخواست نفقه بدهد.
• در دادگاه، زن و شوهر باید مدارک و مستندات مربوط به وضعیت خود را ارائه دهند.
• قاضی پس از بررسی مدارک و شنیدن اظهارات طرفین، با توجه به factors mentioned above، میزان نفقه را تعیین می کند.
• میزان نفقه به صورت ماهانه تعیین می شود و مرد موظف است آن را به زن پرداخت کند.
• در صورت عدم پرداخت نفقه توسط مرد، زن می تواند از طریق مراجع قانونی اقدام به وصول نفقه خود کند.

نکات مهم:

• تعیین میزان نفقه یک فرآیند تخصصی است و بهتر است برای این کار از یک وکیل متخصص در امور خانواده کمک بگیرید.
• میزان نفقه که توسط قاضی تعیین می شود، قابل اعتراض است و هر یک از طرفین می توانند نسبت به آن به دادگاه تجدید نظر اعتراض کنند.
• پرداخت نفقه تکلیف قانونی مرد است و عدم پرداخت آن مجازات دارد.