به طور کلی، زمانی که یک زن و شوهر ازدواج می کنند، حقوق و تکالیف بر دوش هر دو طرف است. هر دو زوج باید تعهدات و مسئولیت های خود را مطابق با تعهدات خود در قبال یکدیگر انجام دهند. یکی از مهم ترین وظایفی که بر عهده مرد است و یکی از حقوق مهم زن محسوب می شود نفقه است که در ادامه این مطلب در سایت مشاوره حقوقی همیارتو به نحوه محاسبه نفقه می پردازیم.
مطابق ماده ۱۱۰۷ قانون مدنی و شرع، نفقه عبارت است از کلیه نیازهای زن برای ادامه زندگی. اگر مورد توافق طرفین باشد و زن انتخاب کند، معمولاً شامل غذا، پوشاک، مسکن، درمان، اثاثیه و خدمه می شود. در واقع مردی که با زن عقد دائم می بندد باید موارد فوق را بپردازد و آن ها را به عنوان تکلیف بر عهده می گیرد. به عبارت دیگر نفقه مبلغی است که زوجه مطالبه می کند و به عهده زوج است و باید پرداخت شود. نفقه فقط مختص زنان نیست. پدر نیز مسئولیت تحصیل فرزند را بر عهده خواهد داشت و باید هزینه های لازم را برای مادر و فرزند بپردازد.
نفقه زن چقدر باید باشد؟
زن و شوهر می توانند در میزان نفقه توافق کرده و طبق قرار تعیین کنند. چنانچه زوجین به هر دلیلی نتوانند بر سر میزان نفقه به توافق برسند، توسط مقامات و کارشناسان ذیصلاح تعیین خواهد شد. اما باید در نظر داشت که نفقه همه خانم ها یکسان نیست و میزان نفقه یک زن با دیگری بسته به عواملی مانند وضعیت و تحصیلات متفاوت خواهد بود. بنابراین هنوز برای همه زنان مبالغ مشخصی تعیین نشده است. تعیین حداقل و حداکثر میزان نفقه به عهده زوج یا کارشناسان ذیصلاح خواهد بود.
نفقه فرزند چقدر است؟
همانطور که قبلاً اشاره کردیم، تربیت فرزندان علاوه بر همسر بر عهده پدر خانواده نیز خواهد بود. پدر خانواده موظف است نفقه و مخارج فرزندانی را که به سن بلوغ یا بالاتر از بلوغ رسیده اند به شرط نداشتن توانایی شغلی و مالی مناسب بپردازد. مبلغ مشخصی برای نفقه کودک وجود ندارد. با توجه به قوانین و شرایط مختلف موجود کارشناسان ذیصلاح می توانند میزان نفقه دختر و پسر خانواده را تعیین کنند.
نفقه چیست؟
در شرع، زمانی که زن و شوهر با هم ازدواج می کنند، حقوقی برای هر دو طرف قائل شده و بر اساس این حق، هر دو زن و شوهر باید تمام تلاش خود را در این راستا انجام دهند تا بتوانند به خوبی به وظایف و تکالیف خود در قبال یکدیگر عمل کنند. انجام یکی از مهمترین وظایف و تکالیف مرد در مقابل زن، پرداخت نفقه است. طبق ماده ۱۱۰۷ قانون مدنی و شرع کلیه نیازهای ضروری و اولیه زندگی زن اعم از غذا، مسکن، پوشاک، اثاثیه و پرسنل جزء نفقه محسوب می شود. در واقع مرد باید همه اینها را در اختیار همسرش قرار دهد. به عبارت ساده نفقه به عهده زوجه و بر عهده شوهر است. جالب اینجاست که تربیت فرزندان نیز وظیفه مردانه است نه فقط زنان. لطفا برای اطلاع از نحوه درخواست نفقه و اطلاع رسانی لازم در خصوص مبالغ نفقه و نفقه با ما تماس بگیرید.
نحوه مطالبه نفقه
بر اساس قوانین جمهوری اسلامی، اگر زن به هر دلیلی نتواند از شوهر خود نفقه دریافت کند، به راحتی می تواند برای آن اقدام کند. در این صورت از دو طریق می تواند مطالبه نفقه کند: دادگاه خانواده و دادگاه کیفری:
نحوه درخواست نفقه در دادگاه خانواده
در این روش زوجه باید ابتدا به دادگاه خانواده مراجعه و درخواست قانونی پرداخت نفقه را به دادگاه خانواده ارائه کند. ضمناً باید شناسنامه، سند ازدواج و کلیه مدارک توجیه کننده درخواست خود را به سرویس الکترونیک قضایی ارائه و درخواست خود را ثبت کند. مقامات قضایی پس از ثبت درخواست، تاریخ رسیدگی به وی را تعیین خواهند کرد. در این مدت تمامی اظهارات طرفین و شهود مورد بررسی قرار می گیرد تا در ادامه قضاوت لازم صورت گیرد. در صورت قطعی شدن تصمیم به پرداخت نفقه زوجه، مرد ملزم به پرداخت نفقه خواهد بود.
نحوه درخواست نفقه فرزند
در صورتی که مرد به هر دلیلی از پرداخت نفقه به همسر خود امتناع کند و یا حتی پس از تصمیم دادگاه نفقه او را نپردازد، زن می تواند به دادگاه کیفری مراجعه کند. در این صورت به جای ارائه مدارک به دفتر خدمات الکترونیک قضایی، شکایت یا شکایت کیفری تنظیم و سپس ثبت می شود. به این ترتیب کلیه پرونده ها با سرعت نسبتاً بالایی رسیدگی می شود تا مراجع قضایی در سریع ترین زمان ممکن نظرات خود را ارائه کنند. علاوه بر این، شاکی یا مشاور حقوقی می تواند با سرعت بیشتری پرونده را پیگیری کند. از آنجایی که اثبات ادعای نفقه پیچیدگی های زیادی دارد، بهتر است برای جلوگیری از رد شکایت زوجه یا هر اقدامی با یک وکیل مجرب صحبت کنید تا با مشاوره او بهترین نتیجه را در این زمینه بگیرید.
لطفاً توجه داشته باشید که برای رسیدگی به کلیه مراحل قانونی و کیفری هزینه ای دریافت می شود. هزینه های دادرسی به دولت ها و نهادهای مستقل پرداخت می شود تا پرونده ها به نتیجه برسد. زوجه در هنگام مطالبه نفقه باید هزینه دادرسی را بپردازد. او همچنین می تواند به عنوان خسارت از دادگاه هزینه های حقوقی را مطالبه کند. اما این یکی از مواردی است که مرد به پرداخت نفقه محکوم شده است. هزینه دادرسی بسته به نحوه طرح شکایت در دادگاه خانواده و دادگاه عمومی تعیین می شود. اما به طور کلی هزینه های انجام شده از قبیل درخواست تجدیدنظر، صدور رأی تا مرحله اجرا و حتی هزینه های حقوقی، کلیه هزینه های کارشناسی و ثبت درخواست تجدیدنظر توسط سازمان برنامه و بودجه تعیین می شود. طبق ماده 53 قانون تامین خانواده، هرکس از پرداخت نفقه فرار کند به مدت حداقل شش ماه و حداکثر دو سال به کار اجباری محکوم خواهد شد.
همانطور که در قسمت قبل اشاره کردیم، مرد علاوه بر پرداخت نفقه به همسر خود باید نفقه فرزندان خود را نیز بپردازد. پدر خانواده موظف است برای کلیه فرزندانی که به سن بلوغ نرسیده اند و یا به بلوغ رسیده اند ولی شرایط شغلی و مالی مناسبی ندارند نفقه لازم را بپردازد و کلیه هزینه ها را تقبل کند. همانطور که برای نفقه زنان مبلغ ثابتی وجود ندارد، برای کودکان نیز چنین است و کارشناسان ذیصلاح بر اساس قوانین و شرایط مختلف، نفقه فرزند را تعیین می کنند.
یکی از مهمترین سوالاتی که در رابطه با نفقه فرزند مطرح می شود نحوه پرداخت آن پس از طلاق است. اگر پدر و مادر به هر دلیلی از هم جدا شوند، مسئولیت تربیت فرزند بر عهده پدر خواهد بود که در دختر و پسر متفاوت است. پدر ملزم به پرداخت نفقه دختر تا زمان ازدواج است، اما برای پسر تا زمانی که پسر به سن هجده سالگی نرسد، پدر ملزم به پرداخت نفقه است. همچنین در صورتی که پسر به تحصیل ادامه دهد و توانایی مالی برای پرداخت هزینه های زندگی خود را نداشته باشد، پدر باید به پرداخت نفقه فرزند ادامه دهد. در غیر این صورت پدر هیچ مسئولیتی در قبال تربیت آنها ندارد. لازم به ذکر است در صورتی که پدر طفل در قید حیات نباشد، اجداد پدر باید نفقه فرزند را بر عهده بگیرند.
شرایط پرداخت نفقه
شرایط پرداخت نفقه یکی از مهم ترین مواردی است که باید به آن توجه کنید تا متوجه شوید در چه شرایطی مستحق نفقه هستید. توجه داشته باشید که زن باید با مرد ازدواج دائم داشته باشد تا نفقه لازم را از او دریافت کند. بر این اساس می توان نتیجه گرفت که نفقه در عقد موقت امکان پذیر نیست. یکی از مهم ترین شرایط دریافت نفقه تمکین زوجه است.
به این ترتیب در صورت تمکین زوجه از شوهر می تواند نفقه لازم را دریافت کند در غیر این صورت زوج می تواند شکایت کند و با عدم تمکین زن از پرداخت نفقه خودداری کند. توجه داشته باشید که هر دو همسر باید دلیل موجهی برای اطاعت یا نافرمانی داشته باشند. در این مورد توجه به این نکته حائز اهمیت است که اگر در دوران عقد موقت، پرداخت نفقه یکی از شرایط الزامی آن بوده است، شوهر باید نفقه زن خود را بپردازد.
عدم توانایی مالی برای پرداخت نفقه
در برخی موارد ممکن است زوجین به دلیل نداشتن تمکن مالی نتوانند نفقه پرداخت کنند. در این صورت نفقه با توجه به توان مالی شخص در چند قسط پرداخت می شود. توجه داشته باشید در صورت عدم پرداخت نفقه توسط مرد، اوراق قابل اجراء قضایی و کیفری لحاظ شده است و لذا در صورت عدم پرداخت نفقه، ضمانتنامه لازم الاجرا تایید خواهد شد.
توجه داشته باشید که عدم پرداخت نفقه ممکن است یکی از دلایل درخواست طلاق زن باشد. یکی از مهمترین سوالات این است که آیا در دوران عقد نفقه به زوجه تعلق می گیرد؟ از آنجایی که زندگی مشترک زن و مرد در دوران عقد برقرار نشده است، نفقه قابل پرداخت نیست. اما اگر در ضمن عقد جماع باشد زن مستحق نفقه است. طبق قوانین شرعی، مرد موظف است تمام مخارج زن خود را بپردازد. در مواردی مرد از پرداخت امتناع می کند که در این صورت زوجه می تواند تقاضای لازم را تنظیم و با دلایل لازم برای عدم قبول نفقه به مراجع قضایی ارائه کند. سپس تمامی پرونده ها بررسی و قضاوت نهایی صورت می گیرد. در عین حال بهره مندی از تجربه یک وکیل صالح در این زمینه حائز اهمیت است تا بتوانید بدون رد درخواست خود را به مراجع قضایی ارائه و نفقه خود را دریافت نمایید.
میزان نفقه
محدودیت خاصی در میزان نفقه وجود ندارد. زن و شوهر می توانند طبق قرار توافق کنند و نفقه بپردازند. در صورتی که زوجین خودشان نتوانند میزان نفقه را تعیین کنند کارشناس مجرب در زمینه نفقه
نفقه فرزند بعد از طلاق
پس از جدایی والدین و طلاق، نفقه فرزند طبق شرایط توسط پدر پرداخت می شود. برای پسران و دختران متفاوت است. تا زمان ازدواج، مسئولیت تربیت فرزندان دختر بر عهده پدر است و پدر خانواده موظف است قبل از ازدواج تمام نیازهای دختر خود را تامین کند. اما این شرایط برای پسرها متفاوت است: این وظیفه پدر است که او را تا 18 سالگی بزرگ کند. پدر باید نفقه فرزند پسرش را تا زمان ادامه تحصیل و تمکن مالی پرداخت کند. با رعایت شرایط فوق، پدر برای تامین هزینه های فرزند کمک هزینه ای دریافت نخواهد کرد. اگر پدر در آن زمان در قید حیات نباشد، حضانت فرزندان به اجداد پدر می رسد.
آیا زنان در هنگام قهر نفقه می گیرند؟
دعوا و مشاجره اغلب در خانواده ها به وجود می آید. اگر زنی دوران خشونت را سپری کند و در خانه شوهر نباشد تکلیف نفقه او در این مدت چیست؟ در صورتی که زنی به دلایل مختلف مورد خشونت قرار گیرد، می تواند از شوهرش نفقه را به مرجع قضایی بخواهد. اما این کار بدون اینکه همسرش رای عدم تمکین دریافت کند انجام شد. عدم تمکین به این معناست که زن به تعهدات و تعهدات طرفین احترام نمی گذارد. در این صورت شوهر قانوناً می تواند به دلیل عدم تمکین از پرداخت نفقه خودداری کند. باید بدانید که زوجین تعهدات متقابلی دارند و باید به آنها عمل کنند. اگر هر دو زوج از این عمل اجتناب کنند، مرد رای به عدم تمکین و زن رای به نفقه می دهد.
